Bệnh Still ở người lớn: Nguyên nhân, triệu chứng, phương pháp chẩn đoán và điều trị

Bệnh Still là bệnh lý viêm hệ thống chưa rõ nguyên nhân gây ra. Bệnh thường xảy ra ở độ tuổi từ 15-45 tuổi, nguy cơ mắc là như nhau ở nam và nữ. Bệnh gây ra các triệu chứng và biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng lớn chất lượng cuộc sống của người bệnh.

Bệnh Still ở người lớn là gì?

Bệnh Still lần đầu đề cập vào năm 1987 bởi Geogre Still khi ông mô tả các triệu chứng giống như bệnh viêm khớp trên đối tượng người bệnh là trẻ em nên từ đó, căn bệnh được mang tên ông. Tuy nhiên, hiện nay bệnh phát triển ở người lớn nên được gọi là bệnh Still ở người lớn để phân biệt.

Bệnh lý này gây ra viêm khớp hệ thống với các triệu chứng không điển hình nên rất khó phát hiện và điều trị muộn tại các cơ sở y tế.

Bệnh Still ở người lớn được phân loại thành ba thể lâm sàng dựa vào các triệu chứng lâm sàng, tiến triển và tiên lượng bệnh. Cụ thể như sau:

• Thể nhẹ (thể tự hạn chế bệnh): có các triệu chứng giống bệnh hệ thống, hầu như các bệnh nhân ở thể này đều khỏi bệnh trong vòng một năm kể từ khi khởi phát
• Thể trung bình (thể bán cấp): bệnh nhân có nhiều đợt tiến triển bệnh, có thể kéo dài từ vài tháng đến vài năm.
• Thể viêm khớp mãn tính: đây là thể nặng nhất của bệnh, có thể dẫn đến tổn thương tại khớp. 67% bệnh nhân trong nhóm này có tổn thương khớp nặng nề và cần chỉ định thay khớp sau từ 3-5 năm phát hiện bệnh

Nguyên nhân gây ra bệnh Still ở người lớn

Hiện nay, các nhà khoa học vẫn chưa xác định chính xác nguyên nào gây ra bệnh Still. Theo nghiên cứu về mặt di truyền, bệnh lỹ này có liên quan đến thống hệ gen HLA-B17, B18, B35 và DR2 cũng như các sản phẩm cytokine như IFN gama, IL-6, TNF anpha.

Ngoài ra, cũng có nhiều ý kiến cho rằng một số tác nhân bên ngoài, như vi khuẩn, virus, độc tố,... là nguyên nhân khiến bệnh Still phát triển. Những tác nhân này kích thích hệ thống miễn dịch của cơ thể, gây các phản ứng tự miễn, dẫn đến tình trạng viêm các hệ thống các cơ quan trong cơ thể.

Triệu chứng biểu hiện của bệnh

Triệu chứng biểu hiện của bệnh Still ở người lớn xuất hiện ở nhiều hệ thống cơ quan khác nhau trên cơ thể, bao gồm:

• Sốt cao: Sốt cao kéo dài trên 39^oC, ít nhất là 4 giờ. Tình trạng sốt có thể diễn tiến hàng ngày hoặc xảy ra sốt về chiều hoặc sáng sớm.
• Phát ban trên da: Đi kèm với sốt, bệnh nhân mắc bệnh Still còn có biểu hiện phát ban "màu cá hồi" trên da tại các vị trí như: nách, bẹn, lưng, hiếm gặp ở các chi
• Đau khớp: Người bệnh có cảm giác đau tại các khớp như: khớp gối, khớp cổ tay, khớp cổ chân, khớp khuỷu tay, khớp vai. 
• Đau cơ: Triệu chứng đau cơ thường đi kèm với sốt, có thể diễn tiến rất nặng và gây cản trở đến các hoạt động đơn giản hàng ngày.
• Một số triệu chứng viêm khác như: viêm thanh mạc, viêm màng ngoài tim, gan to và bất thường cấu trúc gan

Phương pháp chẩn đoán bệnh

Để chẩn đoán người bệnh có đang mắc bệnh Still hay không, các bác sĩ sẽ tiến hành khám lâm sàng trước bằng cách khám kết hợp với hỏi người bệnh về tiền sử và các triệu chứng người bệnh đang gặp phải. 

Ngoài ra, một số xét nghiệm máu cũng sẽ được bác sĩ chỉ định thực hiện để xác định chính xác tình trạng bệnh. 

Một số dấu hiệu bất thường khi xét nghiệm máu cho thấy người bệnh đang mắc bệnh Still như:

• Số lượng tiểu cầu tăng
• Số lượng bạch cầu tăng, khoảng trên 15.000/mm3, 80% là bạch cầu đa nhân trung tính
• Tốc độ máu lắng tăng
• Hạ albumin máu, tăng CRP tăng nồng độ bổ thể.
• Ferritin máu tăng

Hiện nay, có nhiều tiêu chuẩn chẩn đoán bệnh Still ở người lớn như tiêu chuẩn Yamaguchi, tiêu chuẩn Cush, và tiêu chuẩn Calabro. Độ nhạy của chúng lần lượt là 93,5%, 80,6%, và 80,0%, còn độ đặc hiệu tương ứng là 96,2%, 80%, và 60,9%. Tuy nhiên, trong thực tế lâm sàng, thường áp dụng tiêu chuẩn Yamaguchi do có độ nhạy và độ đặc hiệu cao nhất.

Phương pháp điều trị bệnh

Nguyên tắc điều trị đối với bệnh Still ở người lớn:

• ĐIều trị triệu chứng và ngăn ngừa phát triển các biến chứng của bệnh Still
• Kiểm soát tình trạng sốt và viêm các khớp
• Kiểm soát các đợt tiến triển bệnh: ức chế các phản ứng miễn dịch quá mức của cơ thể
• Tránh các hạn chế hoặc tác dụng không mong muốn do các thuốc điều trị gây ra.

Phương pháp điều trị chủ yếu được áp dụng đối với bệnh Still là sử dụng thuốc. Cần kết hợp các loại thuốc sau để đạt được hiệu quả điều trị:

• Thuốc kháng viêm không steroid (NSAID) như ibuprofen và naproxen giúp giảm đau, sưng và viêm khớp 
• Corticosteroids như prednisone được sử dụng để kiểm soát viêm và giảm triệu chứng như sốt và ban cá hồi. Tuy nhiên, corticosteroids có thể gây ra các tác dụng phụ nghiêm trọng nếu sử dụng lâu dài
• Các loại thuốc điều trị cơ bản (DMARD) như methotrexate và sulfasalazine được sử dụng để kiểm soát viêm và ngăn chặn sự tổn thương khớp
• Thuốc sinh học như tocilizumab và rilonacept thường được chỉ định khi bệnh nhân đáp ứng ít hoặc không đáp ứng với các loại thuốc trên

Chăm sóc bệnh tại nhà

Để đảm bảo quá trình điều trị bệnh đạt hiệu quả tốt nhất, người bệnh và người nhà bệnh nhân nên lưu ý thực hiện các phương pháp chăm sóc bệnh tại nhà sau đây:

• Người bệnh Still cần nghỉ ngơi đầy đủ để giảm thiểu các triệu chứng và tăng cường sức khỏe
• Hạn chế hoạt động vận động quá mức để tránh tăng cường viêm và đau nhức khớp
• Duy trì một chế độ ăn uống lành mạnh và cung cấp đủ dinh dưỡng cho cơ thể
• Sử dụng thuốc giảm đau và chống viêm theo chỉ định của bác sĩ
• Áp dụng nhiệt độ tại các vùng đau nhức để giảm đau và sưng
• Theo dõi và chăm sóc các vết thương, nốt ban trên da để tránh nhiễm trùng

Trên đây là những thông tin cơ bản về bệnh Still ở người lớn, hy vọng đã giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về bệnh lý này cũng như phương pháp chẩn đoán và điều trị bệnh. Nếu bạn hoặc người thân của bạn có những triệu chứng tương tự, hãy đến gặp bác sĩ Cơ Xương Khớp để được tư vấn và điều trị kịp thời.