Chụp cộng hưởng từ (MRI) thoát vị đĩa đệm

Nguyên lý chụp cộng hưởng từ

Chụp cộng hưởng từ hay còn gọi là chụp MRI (Magnetic Resonnace Imaging) là phương pháp đưa cơ thể vào vùng từ trường mạnh để đồng hóa chiều chuyển động của các nguyên tử Hydro trong các phân tử nước của cơ thể.

Một ăng ten thu phát sóng radio tần số thấp được sử dụng để gửi tín hiệu đến cơ thể gặp các nguyên tử Hydro của cơ thể sau đó nhận lại tín hiệu về chiều chuyển động của các nguyên tử này.

Tín hiệu của ăng ten được truyền về trung tâm máy tính xử lý tín hiệu số. Sau đó các tín hiệu được truyền về máy tính điều khiển và các hình ảnh cấu trúc cơ thể được mô phỏng tại đây.

Thoát vị đĩa đệm là gì?

Thoát vị đĩa đệm là hiện tượng đĩa đệm bị dịch chuyển ra khỏi vị trí bên trong đốt sống, thường xảy ra sau các tác nhân sang chấn hoặc trên nền đĩa đệm bị thoái hóa, nứt rách, và trên lâm sàng thường biểu hiện chứng đau về thần kinh.

Thoát vị đĩa đệm có thể xảy ra ở bất kỳ đoạn nào của cột sống, nhưng hay gặp thoát vị đĩa đệm ở vị trí thấp của lưng, trong trường hợp này sẽ gây ra chứng đau thắt lưng. Và khi thoát vị đĩa đệm có đè ép vào rễ dây Thần kinh tọa sẽ gây chứng đau thắt lưng và đau lan xuống chân (còn gọi là đau tọa lưng). Khi thoát vị ở vị trí cổ, sẽ gây đau cổ gáy. Nếu kết hợp ép rễ thần kinh cánh tay sẽ gây đau cổ, vai và tay cùng bên bị chèn ép.

Thoát vị cũng có thể không nhận biết được khi không có triệu chứng vì nó không gây đè ép vào rễ dây thần kinh.

Thoát vị đĩa đệm gặp khoảng 10% ở nhóm tuổi dưới 40 tuổi, 5% ở nhóm tuổi trên 40%. Khoảng 1/3 bệnh nhân trước 60 tuổi có một hoặc nhiều tầng thoát vị ở cốt sống thắt lưng.

Thoát vị đĩa đệm cốt sống cổ

Ở cột sống cổ, 60% đến 75% thoát vị đĩa đệm xảy ra ở C6-C7, trong khi đó khoảng  20%-30% xảy ra ở C5-C6. Thoát vị đĩa đệm thường gặp ở đây là dạng cạnh trung tâm do ở đường giữa, phía sau có dây chằng dọc sau khá vững. Thoát vị đĩa đệm ở đây thường xuyên qua dây chằng và hướng ra bên, lên trên. Thoát vị đĩa đệm trung tâm gây ra hội chứng tủy với liệt, co cứng, tăng phản xạ, rối loạn cảm giác ở chân, rối loạn cơ vòng. Ở các tầng cao hơn, có thể ảnh hưởng đến hô hấp.

Thoát vị đia đệm cột sống ngực

Thoát vị đĩa đệm ở đoạn  ngực gặp dưới 1% các trường hợp thoát vị đia đệm trên lâm sàng, phần lớn xảy ra giữa T8-L1. Tỉ lệ thấp của thoát vị đĩa đệm ở đoạn ngực có thể do các yếu tố sau: đĩa đệm đoạn ngực có thể tích, chiều cao nhỏ hơn và có vòng sợi dày hơn so với các vùng khác, có sự giảm tác động các lực lên đĩa đệm nhờ lồng ngực. Triệu chứng biểu hiện với hội chứng rễ thần kinh hay hội chứng tủy thần kinh.

Thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng

Thoát vị đĩa đệm thắt lưng thường xảy ra ở đoạn thấp. Khoảng 90% thoát vị đĩa đệm đoạn lưng xảy ra ở tầng L4-L5 hoặc L5-S1. Khoảng 10% trường hợp thoát vị đĩa đệm xảy ra ở nhiều tầng. Thoát vị đĩa đệm dạng trung tâm thường biểu hiện với đau lưng và không có các triệu chứng về chèn ép rễ. Loại thoát vị cạnh trung tâm hay bên thường gây ra triệu chứng chèn ép rễ hơn. Thoát vị đĩa đệm dạng bên xa chiếm khoảng 2,6%-11,7%, gây triệu chứng chèn ép rễ một bên, tầng cao hơn. Trên hình ảnh, loại này dễ nhầm với các bệnh lý khác như di căn, u, gai xương, nang bao rễ thần kinh.

Biểu hiện khi bị thoát vị đĩa đệm

Đau dọc vùng gáy, đau mỏi nhừ kéo sang bả vai và cánh tay. Đó là dấu hiệu của thoát vị đĩa đệm cột sống cổ.

Đau vùng ngang thắt lưng, đau liên sườn, đau dọc vùng mông kéo xuống chân và tái phát nhiều lần. Đau tăng khi đứng, đi, hắt hơi, rặn... nằm nghỉ thì đỡ đau. Đau lưng cấp xuất hiện sau một chấn thương hay gắng sức. Đó là những dấu hiệu thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng.

Đau liên tục khi đứng khi đi có thể giảm khi nằm nghỉ nhưng không bớt hẳn, đau không giảm khi uống thuốc

Đau thần kinh tọa, đau, tê hay yếu ở lưng dưới và một chân, hoặc ở cổ, ngực, vai hoặc cánh tay

Điều trị bệnh thoát vị đĩa đệm

• Điều trị nội khoa: Mát xa xoa bóp, bấm huyệt, châm cứu, kéo giãn cột sống, điều trị thuốc, tiêm nội đĩa đệm, thuốc đông y…
• Điều trị Ngoại khoa: mổ mở, mổ nội soi
• Điều trị công nghệ laser
• Điều trị công nghệ sóng radio, sóng cao tần

Theo thống kê, khoảng 90% bệnh nhân thoát vị đĩa đệm điều trị nội khoa kết hợp với các phương pháp phục hồi, vật lý trị liệu. Chỉ khoảng 10% bệnh nhân thoát vị đĩa đệm cần tiến hành phẫu thuật.

Thông thường, việc phẫu thuật chỉ thực thực hiện sau một thời gian điều trị nội khoa kết hợp vật lý trị liệu, phục hồi chức năng mà không mang lại kết quả. Hoặc bệnh nhân cấp tính cần phẫu thuật ngay.