Những điều cần biết về protein niệu

Protein niệu hay còn được biết đến là protein có trong nước tiểu, bình thường protein không có hoặc có rất ít trong nước tiểu. Khi lượng protein xuất hiện thường xuyên và số lượng nhiều trong nước tiểu báo hiệu một tình trạng bệnh lý về thận tiết niệu. Cùng BookingCare mở khóa những điều cần biết về protein niệu.

Định nghĩa về protein niệu

Trước tiên, cần điểm qua vài nét về protein. Chắc hẳn ai cũng biết protein là một dạng năng lượng quan trọng của cơ thể với các chức năng cung cấp năng lượng, nâng đỡ cơ thể, di truyền, miễn dịch, enzym và tạo áp suất keo trong máu.

Bình thường sau khi hấp thụ, cơ thể sẽ chuyển hóa và dự trữ protein dưới nhiều dạng, dạng lưu hành trong máu là nhiều nhất, nếu lượng protein trong máu bị sụt giảm hay mất đi sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe toàn thân.

Protein niệu là tình trạng thoát protein hay mất protein qua đường niệu. Bình thường trong nước tiểu gần như không có protein, khi thành phần protein xuất hiện, đạt ngưỡng được chẩn đoán là có protein niệu. Điều này được xác định thông qua các xét nghiệm định tính và định lượng.

Các thành phần của protein niệu sinh lý gồm: protein có nguồn gốc từ huyết tương, bao gồm:

• Albumin.
• Các Globulin có trọng lượng phân tử thấp.
• Các Hormon có cấu trúc là các chuỗi peptide.

Protein có nguồn gốc từ thận và từ đường tiết niệu, bao gồm:

• Protein Tamm - Horsfall: Được tổng hợp ở nhánh lên của quai Henle, chức năng của nó đến nay vẫn chưa được biết rõ.
• IgA.
• Urokinase.

Cơ chế lọc của cơ quan thận tiết niệu

Theo sinh lý thông thường, hệ thống tiểu cầu thận và cuộn mao mạch nhỏ trong thận lọc các chất thải và nước dư thừa ra khỏi máu và thải vào nước tiểu, nhưng không cho phép các protein lớn và tế bào máu đi qua màng lọc. Trường hợp các protein nhỏ lọt qua màng lọc tiểu cầu thận sẽ được tái hấp thu lại ở các ống thận.

Khi tiểu cầu thận hoặc các ống thận bị tổn thương, lượng protein trong máu tăng cao,quá trình lọc và tái hấp thu bị ảnh hưởng, protein sẽ xuất hiện trong nước tiểu và đi ra khỏi cơ thể.

Nguyên nhân gây protein niệu

Trong nhiều trường hợp nguyên nhân gây protein niệu là lành tính và thoáng qua như là:

• Mất nước.
• Sốt.
• Viêm.
• Huyết áp thấp (hạ huyết áp).
• Sỏi thận.
• Tập thể dục cường độ cao, căng thẳng, dùng aspirin mỗi ngày (liệu pháp aspirin) và tiếp xúc với nhiệt độ lạnh cũng có thể gây ra protein niệu

Các tình trạng bệnh lý nghiêm trọng hơn cũng có thể làm tổn thương thận và gây ra protein niệu ở mức trầm trọng và thường xuyên hơn, bao gồm:

• Một số rối loạn miễn dịch: hội chứng lupus và Goodpasture.
• Viêm thận cấp tính (viêm cầu thận).
• Ung thư tế bào plasma (đa u tủy).
• Sự phá hủy các tế bào hồng cầu, khiến huyết sắc tố giải phóng vào máu của bạn (tan máu nội mạch).
• Bệnh tim mạch.
• Sự phát triển đồng thời của protein niệu và tăng huyết áp ở người mang thai (tiền sản giật).
• Ngộ độc.
• Chấn thương thận.
• Ung thư thận.
• Suy tim sung huyết.

Triệu chứng của protein niệu là gì?

Thường không có triệu chứng nào trong giai đoạn đầu của protein niệu, trong giai đoạn tiến triển một vài triệu chứng có thể có như:

• Phù ở mặt, bụng, bàn chân hoặc mắt cá chân.
• Đi tiểu thường xuyên hơn.
• Hụt hơi.
• Mệt mỏi.
• Buồn nôn và ói mửa.
• Thiếu thèm ăn.
• Chuột rút cơ bắp vào ban đêm.
• Bọng mắt quanh mắt, đặc biệt là vào buổi sáng.
• Nước tiểu có bọt hoặc sủi bọt.

Những triệu chứng này cũng có thể là triệu chứng của bệnh thận mạn tính. Vì thế ngay khi có các dấu hiệu nghi ngờ, hãy đến cơ sở y tế để thăm khám và làm các xét nghiệm protein niệu, để có thái độ xử trí kịp thời.

Các phương pháp xác định protein niệu

Để xác định protein trong nước tiểu có rất nhiều phương pháp khác nhau, tùy thuộc vào từng trường hợp người bệnh và điều kiện cơ sở y tế mà bác sĩ có thể chỉ định một trong các phương pháp sau:

• Phương pháp định tính: phát hiện sự có mặt của protein trong nước tiểu nhưng không định lượng được chính xác.
• Phương pháp bán định lượng: dùng que thử nước tiểu, đây là phương pháp đơn giản và phổ biến, thường sử dụng để sàng lọc.
• Phương pháp định lượng protein niệu: hay còn gọi là định lượng nước tiểu 24h, phương pháp này giúp xác định chính xác, góp mặt trong tiêu chuẩn chẩn đoán một số bệnh thận tiết niệu.
• Phương pháp điện di protein niệu: xác định được bản chất của protein niệu, giúp ích trong xác định nguyên nhân protein niệu.

Điều trị protein niệu

Điều trị protein niệu phụ thuộc vào nguyên nhân gây nên tình trạng protein niệu. Bao gồm cả điều trị thuốc và thay đổi chế độ ăn, luyện tập hợp lý. Mỗi nguyên nhân sẽ có phương án điều trị riêng biệt.

Nếu protein niệu do các tình trạng thoáng qua gây nên như viêm nhiễm, sốt, mất nước, khi các vấn đề đó được giải quyết, có thể không cần đến điều trị mà tình trạng protein niệu cũng hết. Nếu protein niệu do bệnh thận gây ra, khi đó việc điều trị phức tạp hơn và cần được theo dõi và điều trị bởi các bác sĩ chuyên khoa. Trường hợp tình trạng tăng protein niệu do các bệnh lý khác gây nên như tăng huyết áp, đái tháo đường, bệnh tự miễn… cần điều trị ổn định các bệnh để hạn chế tăng tái phát protein niệu.

Các bác sĩ nội khoa cũng khuyên rằng, trường hợp người bệnh bị tiểu đường hay tăng huyết áp,... nên kiểm tra protein niệu một cách định kỳ.

Biện pháp làm giảm protein niệu

• Ăn vừa đủ chất đạm.
• Hạn chế ăn muối, có thể làm giảm huyết áp.
• Ăn nhiều chất xơ, có thể giúp giảm cholesterol và điều hòa lượng đường trong máu.
• Tập thể dục hoặc di chuyển thường xuyên. Đặt mục tiêu hoạt động ít nhất hai giờ mỗi tuần.
• Thường xuyên kiểm tra lượng đường trong máu.
• Bỏ việc sử dụng thuốc lá.
• Tránh lạm dụng thuốc chống viêm không steroid (NSAID).

Tuy nhiên biện pháp tốt nhất để đảm bảo sức khỏe là đảm bảo đúng phác đồ điều trị các bệnh lý gây ra tình trạng tăng protein niệu theo chỉ định của các bác sĩ chuyên khoa.

Protein niệu là một tình trạng phổ biến, khi xét kết quả có protein niệu đều cần kiểm tra thêm để đánh giá và tìm nguyên nhân. Protein niệu có thể đóng vai trò là dấu hiệu của bệnh thận, vì thế cần có những hiểu biết về protein niệu để có những điều trị kịp thời tránh các biến chứng nguy hiểm.