Viêm xoang là gì? Biểu hiện, nguyên nhân và cách điều trị

Xoang là các hốc xương rỗng nằm trong khối xương sọ - mặt và thông với hốc mũi. Các xoang được lót bởi lớp niêm mạc, sạch và chứa đầy không khí. Tình trạng viêm xảy ra làm các xoang bị bít tắc, lớp niêm mạc sưng nề, cản trở quá trình dẫn lưu và thông khí của xoang gọi là Viêm mũi xoang hay viêm xoang.

Nguyên nhân viêm xoang

Có rất nhiều nguyên nhân gây viêm xoang, các nguyên nhân có thể phân loại thành các nhóm sau:

• Viêm nhiễm
  • Do vi khuẩn: nhiễm khuẩn vùng mũi họng là nguyên nhân hay gặp nhất, bệnh nhân trước đó gặp tình trạng viêm họng, viêm amiđan, viêm V.A ở trẻ em hay viêm mũi. Ngoài ra các bệnh lý viêm lợi, sâu răng,... đều có thể gây viêm xoang hàm.
  • Do virus: rất hay gặp.
• Dị ứng: người bệnh có cơ địa dị ứng mũi xoang dễ đưa tới viêm xoang mạn tính.
• Chấn thương gây vỡ xoang, tụ máu trong xoang, phù nề niêm mạc xoang từ đó gây viêm xoang.
• Nguyên nhân cơ học: người bệnh có dị hình ở vách ngăn, khe giữa; có các khối u trong hốc xoang, hốc mũi hoặc nhét bấc mũi lâu ngày.
• Hội chứng trào ngược dạ dày - thực quản do dịch vị acid ở dạ dày trào ngược lên thực quản, họng, thanh quản gây ra viêm nhiễm vùng mũi họng, trong đó có viêm xoang.

Để xác định chính xác nguyên nhân mắc bệnh của mình, người bệnh cần được thăm khám bởi bác sĩ chuyên khoa Tai Mũi Họng uy tín.

Triệu chứng, dấu hiệu của viêm mũi xoang

Triệu chứng phổ biến mà nhiều người hay than phiền nhất là đau tức vùng trán và/ hoặc gò má kèm theo một số triệu chứng khác như:

• Mũi chảy dịch loãng, sau đặc dần, màu xanh hoặc vàng, mùi tanh nồng.
• Ngạt tắc mũi: tùy theo tình trạng viêm mà người bệnh có thể ngạt vừa hay nhẹ, từng lúc hoặc liên tục.
• Rối loạn về khứu giác, thậm chí mất khứu giác.
• Nhức đầu.
• Ngoài ra bệnh nhân có thể có biểu hiện của các bệnh mắc đồng thời hoặc kèm theo như viêm mũi họng, viêm đường hô hấp.

Chẩn đoán bệnh viêm mũi xoang

Bệnh nhân có các dấu hiệu của bệnh viêm mũi xoang, được bác sĩ thăm khám và nội soi mũi xoang là các tiêu chuẩn chẩn đoán của bệnh lý này.

Nội soi mũi xoang là một phương pháp hiệu quả giúp chẩn đoán bệnh do bác sĩ có thể nhìn thấy dễ dàng tình trạng viêm sưng và các tổn thương. Nếu bạn lo lắng về cảm giác đau khi thực hiện thủ thuật này, đừng quá lo lắng bởi vì vật liệu tạo nên ống nội soi khá mềm và bác sĩ sẽ cho bạn một ít thuốc tê để tránh cảm giác đau, khó chịu khi đưa ống vào vùng mũi xoang.

Trong trường hợp bản thân có các bất thường về giải phẫu như hốc mũi hẹp, vách ngăn bị vẹo hay niêm mạc mũi bị tổn thương, cần thông báo với bác sĩ để tránh các vấn đề không đáng có như chảy máu niêm mạc.

Phương pháp nội soi là một kỹ thuật đòi hỏi trình độ chuyên môn cũng như trang thiết bị hiện đại, bạn nên lựa chọn các cơ sở y tế uy tín để được thăm khám tốt nhất.

Phương pháp điều trị viêm mũi xoang

Nhiều người cho rằng khi bị viêm xoang sẽ phải "sống chung suốt đời" với căn bệnh này. Tuy nhiên viêm xoang nếu được chẩn đoán sớm và điều trị đúng thì bệnh có thể khỏi hoàn toàn.

Bệnh lý viêm mũi xoang có thể điều trị khỏi được nếu được loại trừ nguyên nhân và dẫn lưu xoang tốt, tránh ứ đọng dịch trong xoang. Ngược lại nếu bệnh nhân không điều trị đúng và kịp thời, bệnh có thể tiến triển thành viêm mũi xoang mạn tính và hay tái đi tái lại, nặng hơn có thể gây viêm nhiễm sang các vùng xung quanh gây ra các biến chứng nguy hiểm.

Nguyên tắc điều trị chung: đảm bảo dẫn lưu và thông khí xoang tốt. 

Phương pháp điều trị không phẫu thuật

• Xì mũi, rửa mũi, hút dịch và mủ.
• Phối hợp các loại thuốc co mạch, sát khuẩn, chống viêm giảm phù nề niêm mạc, các thuốc giảm đau hạ sốt nếu cần thiết.

Phương pháp điều trị phẫu thuật 

Khi điều trị bằng thuốc thất bại hoặc có sự bít tắc đường dẫn lưu tự nhiên của xoang, các bác sĩ sẽ phải thực hiện phương pháp phẫu thuật. Hiện nay phẫu thuật nội soi mũi xoang ngày càng được áp dụng rộng rãi ở nước ta, kết quả điều trị cao hơn so với phẫu thuật theo phương pháp cũ.

Mục tiêu của phẫu thuật nội soi mũi xoang là phục hồi sự thông khí và dẫn lưu của phức hợp lỗ thông mũi xoang, giúp cho niêm mạc trong các xoang tự hồi phục về cấu trúc và chức năng.

Ưu điểm của phẫu thuật nội soi mũi xoang

Nếu như với phương pháp phẫu cũ, các bác sĩ sẽ nạo bỏ niêm mạc triệt để thì với phương pháp phẫu thuật nội soi chức năng chỉ loại bỏ sạch bệnh tích giúp bảo tồn tối đa phần niêm mạc lành, kể cả niêm mạc bệnh lý còn có thể hồi phục được

• Ưu điểm vượt trội trong phẫu thuật khi dùng ống nội soi là gia tăng độ chiếu sáng, sự rõ nét và khả năng quan sát vào các khe, các mốc giải phẫu trong hốc mũi, giúp bác sĩ dễ dàng tiếp cận và đánh giá một cách chính xác các tổn thương sâu trong hốc mũi.
• Giảm được tối đa các biến chứng như gây tổn thương cho mắt hay mô não đưa đến mù hay đột quỵ. 
• Tuy phẫu thuật nội soi không thể áp dụng cho tất cả các trường hợp viêm xoang. Nhưng trong những trường hợp viêm xoang có polyp độ 3 độ 4 gây ngạt mũi, chảy mũi nhiều thì phương pháp này đem lại kết quả cao với tỷ lệ biến chứng thấp.
• Thời gian phẫu thuật khoảng 15 - 30 phút. Với những ca phức tạp, phải can thiệp nhiều xoang như xoang hàm, sàng, trán, bướm, thời gian phẫu thuật kéo dài khoảng 2 giờ.
• Người bệnh sau phẫu thuật nội soi xoang ít khi phải nhét miếng xốp để cầm máu, phần lớn bệnh nhân chỉ cần nằm lại bệnh viện theo dõi thêm một vài ngày sau mổ.
• Thời gian nằm viện ngắn, tùy theo tình trạng sức khỏe mà người bệnh có thể về nhà ngay ngày hôm sau. 

Biến chứng của viêm mũi xoang

Viêm xoang tuy không đe dọa đến tính mạng nhưng về lâu dài sẽ gây ảnh hưởng đến sinh hoạt, khả năng lao động và chất lượng cuộc sống. Vì vậy, bệnh nhân nên được điều trị tốt ngay từ những giai đoạn đầu để hạn chế các biến chứng nguy hiểm của bệnh lý này.

Những biến chứng của viêm mũi xoang bao gồm:

• Viêm mũi họng mạn tính, rất hay gặp do viêm xoang mạn tính gây nên.
• Đường hô hấp: viêm thanh quản, viêm phế quản, giãn phế quản.
• Viêm tai giữa cấp.
• Mắt: viêm kết mạc, viêm bờ mi, viêm túi lệ hoặc áp xe ổ mắt.
• Biến chứng xương hay gặp ở trẻ em như cốt tuỷ viêm xương hàm trên, xương thái dương.
• Biến chứng nội sọ như viêm tắc tĩnh mạch xoang hang. Tuy nhiên các biến chứng này ngày nay rất hiếm gặp.

Cách phòng bệnh viêm xoang

Bệnh viêm mũi, viêm xoang có thể gặp ở tất cả các mùa nhưng với mùa lạnh sẽ gây ra khó chịu nhiều hơn bởi các triệu chứng trở nên kéo dài và tái phát cũng diễn ra nhanh hơn. Người bệnh nên lưu ý một số vấn đề sau để phòng tránh bệnh viện xoang tái phát:

• Luôn luôn giữ ấm là điều rất quan trọng trong mùa lạnh, đặc biệt là vùng cổ, ngực và mũi khi trời lạnh.
• Đeo khẩu trang khi đi ra ngoài đường để giữ ấm được mũi và hạn chế sự xâm nhập của bụi, vi khuẩn.
• Làm ấm vùng mũi mỗi khi tỉnh dậy vào buổi sáng bằng cách dùng 2 bàn tay chụp lại 2 bên vùng cánh mũi và miệng, tập hít vào thở ra, mỗi ngày tập luyện vài phút. 
• Không tắm nước lạnh mà cần tắm nước nóng, tắm nhanh trong buồng kín gió, lau thân mình và đầu, mặt, cổ thật khô và mặc quần áo ngay.
• Vệ sinh họng, miệng trước và sau khi ngủ dậy, sau mỗi bữa ăn và súc họng nước muối sinh lý. Giữ họng và miệng không bị viêm sẽ hạn chế tái phát bệnh viêm xoang, bởi hệ thống xoang và các bộ phận đường hô hấp trên liên thông với nhau.
• Nâng cao thể trạng bằng cách tăng cường tập thể dục và chế độ dinh dưỡng hợp lý. Không hút thuốc và hạn chế uống rượu bia.
• Khi có dấu hiệu của các bệnh lý mũi xoang, người bệnh cần đến khám bác sĩ chuyên khoa Tai Mũi họng, tránh tự ý mua thuốc điều trị. Trong các thuốc bán không cần kê đơn thường có chứa corticoid, khi sử dụng biểu hiện của bệnh có thể biến mất nhanh chóng nhưng về lâu dài sẽ gây tác dụng phụ toàn thân, nguy hiểm nhất là suy tuyến thượng thận.

Trên đây là một số thông tin tổng quan nhất về bệnh viêm xoang để bệnh nhân tham khảo và có kiến thức đúng đắn về bệnh lý thường gặp này. Khi có triệu chứng viêm xoang cấp tính hoặc viêm xoang tái phát, hãy sắp xếp thời gian đi khám tại các bệnh viện, phòng khám Tai Mũi Họng uy tín.