Xây dựng thực đơn cho người bệnh cao huyết áp

Tăng huyết áp là bệnh lý nguy hiểm dẫn đến nhiều biến chứng như đau tim, đột quỵ, bệnh động mạch vành,... Bên cạnh điều trị bằng thuốc, thực hiện chế độ ăn uống lành mạnh, dinh dưỡng đầy đủ, hợp lý là biện pháp hiệu quả giúp người bệnh có thể duy trì huyết áp ở mức ổn định. 

Nguyên tắc dinh dưỡng trong thực đơn của người bệnh cao huyết áp

• Duy trì mức cân nặng khỏe mạnh (BMI: 18,5 - 22,9 kg/m2)
• Năng lượng: 30 - 35 Kcal/kg cân nặng lý tưởng/ngày.
• Protein: 15 - 20% tổng năng lượng.
• Lipid: 20 - 25% tổng năng lượng (trong đó 2/3 là acid béo không no), cholesterol < 300mg/ngày
• Glucid: 50 - 60% tổng năng lượng, ưu tiên ngũ cốc nguyên cám. Đường: < 25g/ngày
• Ăn ít muối muối (< 5g muối/ ngày).
• Chất xơ: > 20g/ngày
• Tăng cường thực phẩm giàu kali, canxi, magie

Phân loại thực phẩm trong thực đơn hàng ngày

Thực phẩm nên dùng

• Các loại gạo, mì gạo, ngô, khoai củ, sắn, bún, phở. Ưu tiên ngũ cốc nguyên cám như gạo lứt, yến mạch, bánh mì đen hoặc ngũ cốc nguyên hạt
• Ăn đa dạng các loại thịt, cá, tôm, cua, đậu phụ… (đặc biệt là cá: ăn cá ít nhất 3 - 4 lần/tuần, ưu tiên các loại cá béo chứa nhiều omega 3 như cá hồi, cá thu,...).
• Dầu thực vật ( dầu oliu, dầu đậu nành, dầu hướng dương, dầu hạt cải, dầu vừng,…)
• Ăn đa dạng rau củ quả, trái cây, trung bình khoảng 300 - 400g rau hoặc trái cây/ngày
• Các loại hạt: đậu đỗ, hạt lạc, hạt bí, hạt hướng dương, hạt điều, óc chó, hạnh nhân,…
• Thực phẩm giàu kali: rau dền, rau khoai lang, rau ngót, rau bí, khoai tây, khoai sọ, hạt điều, chuối, bơ, ổi, kiwi,...

Bạn có thể tìm hiểu kĩ hơn thông về những thực phẩm người bệnh cao huyết áp nên ăn tại bài viết: Các loại thực phẩm giúp hạ đường huyết an toàn, hiệu quả

Thực phẩm hạn chế dùng:

• Thực phẩm chế biến sẵn, đồ ăn nhanh chứa nhiều muối: thịt muối, cá muối, giò, chả, pate, dưa muối, cà muối, xúc xích, lạp xưởng,…
• Thực phẩm chứa nhiều Cholesterol: Phủ tạng động vật (tim, lòng, óc…), tủy xương, lòng đỏ trứng
• Thực phẩm chứa nhiều chất béo bão hòa: dầu dừa, dầu cọ, mỡ động vật, bơ động vật, sữa toàn phần
• Thực phẩm chứa nhiều đường: đường kính, nước ngọt, bánh kẹo, kem, chè…
• Các chất kích thích: rượu, bia, thuốc lá…. giới hạn dưới 2 đơn vị cồn/ngày với nam và 1 đơn vị cồn/ngày với nữ. Trong đó, 1 đơn vị cồn tương đương 1 cốc bia hơi 330ml, 1 ly rượu vang 100 ml hoặc 1 chén rượu mạnh 30ml.
• Sử dụng phương pháp chế biến món ăn đơn giản, hạn chế các món chiên xào, rán,... chứa nhiều dầu mỡ và muối.

Thực đơn ăn uống cho người bệnh cao huyết áp

Lấy ví dụ cụ thể cho bệnh nhân 50kg, công thức tính các chỉ số như trong phần 1 - Nguyên tắc dinh dưỡng. Ta có:

• Năng lượng cần thiết: 1500-1600 Calo/ ngày
• Protein: 70-80g/ngày

Thực đơn mỗi ngày cần được thay đổi phong phú sao cho phù hợp yêu cầu về hàm lượng dinh dưỡng cho phép. Người bệnh có thể thăm khám với các bác sĩ điều trị hoặc chuyên gia dinh dưỡng để nhận được lời khuyên chính xác nhất.