Nguyên nhân gây viêm tụy bao gồm: do rượu bia chiếm khoảng 30-45%, do sỏi mật khoảng 30-45%, do tăng triglyceride máu khoảng 10-30%, còn lại là do các nguyên nhân khác. Tùy theo mức độ từ nhẹ đến nặng mà bệnh viêm tụy cấp có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm, đe dọa đến tính mạng.
Biến chứng của viêm tụy cấp
Biến chứng của viêm tụy cấp có thể được được chia thành:
- Tại chỗ: Tích tụ dịch ở tụy và quanh tụy, huyết khối tĩnh mạch lách, hình thành nang giả tụy và rối loạn chức năng dạ dày.
- Toàn thân: Sốc, suy tạng.
Các chỗ ứ dịch chỉ chứa dịch hoặc có dịch và chất hoại tử. Hầu hết các chỗ ứ dịch này tự hết, nhưng nếu không tự hết sau khoảng 4 tuần, sẽ hình thành bao xơ có thể nhìn thấy trên hình ảnh CT cắt ngang. Khoảng 1/3 số bệnh nhân bị hoại tử tụy, dịch có thể bị nhiễm vi khuẩn đường ruột gây ra tỷ lệ tử vong rất cao.
Biến chứng toàn thân bao gồm suy một hoặc nhiều tạng (suy tim mạch, suy hô hấp, tổn thương thận cấp) và sốc. Nguy cơ tăng lên ở những bệnh nhân mắc bệnh nền kèm theo hoặc có hội chứng phản ứng viêm hệ thống dai dẳng (SIRS)
Tử vong ở giai đoạn đầu (trong vòng 1 tuần) của bệnh viêm tụy cấp thường do suy đa tạng, trong khi tử vong ở giai đoạn muộn (> 1 tuần) thường do kết hợp nhiều yếu tố, bao gồm suy đa tạng, nhiễm trùng ở viêm tụy hoại tử và các biến chứng do can thiệp ngoại khoa và can thiệp nội soi.
Biến chứng của viêm tụy mạn
Viêm tụy mạn có thể gây ra nhiều biến chứng:
- Bệnh đái tháo đường do viêm tụy (hay còn gọi là bệnh đái tháo đường týp 3c). Đái tháo đường do viêm tụy thường xảy ra muộn trong quá trình viêm tụy mạn. Bệnh nhân cũng có nguy cơ bị hạ đường huyết bởi vì các tế bào alpha đảo tụy, sản sinh ra glucagon bị mất.
- Giả phình động mạch ở gần tụy hoặc giả nang.
- Ung thư biểu mô tuyến tụy, tắc nghẽn ống mật hoặc tá tràng, vỡ ống tụy, huyết khối tĩnh mạch lách,…
- Suy giảm chức năng tụy và gây ra một loạt các hậu quả: phân mỡ, đi ngoài phân nhiều chất nhờn, hoặc thậm chí các giọt dầu trôi nổi trong nước và khó xả sạch. Trong những trường hợp nặng, suy dinh dưỡng, sụt cân, giảm hấp thu các vitamin tan trong mỡ (A, D, E, và K) cũng có thể xảy ra.
Có khoảng 10-15% các trường hợp viêm tụy cấp diễn tiến nặng và tỷ lệ tử vong chung khoảng 5%. Do đó “phát hiện bệnh sớm và cấp cứu kịp thời” là biện pháp tối ưu để cứu sống người bệnh viêm tụy cấp.
