Chữa đái tháo đường tuýp 1 hiệu quả cần kết hợp 5 biện pháp sau

Cụ thể, đái tháo đường type 1 là một bệnh tự miễn, trong đó hệ miễn dịch của cơ thể tấn công và phá hủy các tế bào beta của tuyến tụy, là những tế bào sản xuất insulin. Insulin là hormone giúp glucose từ máu đi vào tế bào để cung cấp năng lượng. Khi thiếu insulin, glucose không thể đi vào tế bào và tích tụ trong máu, dẫn đến tình trạng tăng đường huyết.

Hiện nay, chưa có phương pháp chữa khỏi đái tháo đường type 1. Mục tiêu điều trị đái tháo đường type 1 là kiểm soát đường huyết ở mức bình thường hoặc gần bình thường để giảm nguy cơ mắc các biến chứng như tổn thương tim, mạch máu, thần kinh, mắt và thận. Tuy nhiên, bệnh lý này vẫn có thể kiểm soát tốt nhờ kết hợp 5 biện pháp sau:

1, Ăn uống lành mạnh và kiểm soát carbohydrate nạp vào

Đây là biện pháp quan trọng nhất trong việc kiểm soát bệnh tiểu đường tuýp 1. Người bệnh cần tuân thủ các nguyên tắc sau:

• Ưu tiên nạp các thực phẩm giàu chất xơ như các loại rau củ quả và các loại ngũ cốc nguyên hạt (gạo lứt, yến mạch, kiều mạch,...)
• Nên chọn loại thực phẩm có chỉ số đường huyết thấp và trung bình
• Thay các loại protein động vật có trong thịt đỏ bằng protein thực vật (đậu phụ, đậu nành, đậu lăng,...)  hoặc protein động vật có ở trong thịt trắng, hải sản
• Hạn chế sử dụng thức ăn được chế biến sẵn, các loại đồ ngọt và thực phẩm chứa nhiều carbohydrate tinh chế như bánh mì trắng, gạo trắng,...
• Tăng cường nạp chất béo tốt từ thịt hải sản, các loại hạt dinh dưỡng và hạn chế nạp chất béo xấu từ các sản phẩm bơ sữa béo hoặc đồ chiên rán

Một điều quan trọng nữa trong chế độ ăn của người mắc đái tháo đường type 1 là cần phải định lượng carbohydrate nạp vào trong cơ thể. Điều này có liên quan trực tiếp đến khả năng tăng đường huyết tương ứng với liều lượng insulin nạp vào cơ thể. 

2, Hoạt động thể chất thường xuyên

Vận động thể chất giúp cải thiện khả năng sử dụng insulin của cơ thể. Người bệnh nên tập luyện ít nhất 150 phút mỗi tuần, bao gồm các bài tập aerobic, đi bộ, đạp xe, yoga hay làm các việc nhà cũng rất tốt. 

• Phương thức tập: Chia 3 giai đoạn khởi động, tập chính và thư giãn.
• Cường độ tập: Hạn chế cường độ mạnh không để huyết áp quá 180mmHg
• Tần suất tập: 3 ngày 1 tuần, 30 1 buổi và 150 phút 1 tuần

Tuy nhiên, ở người bệnh đái tháo đường type 1, cần phải kiểm tra đường huyết ở thời điểm trước và sau khi tập để có kế hoạch điều chỉnh lượng insulin và bổ sung thêm bữa ăn nhẹ khi có dấu hiệu tụt đường huyết sau khi vận động.

3, Sử dụng thuốc hiệu quả

Bất cứ ai mắc đái tháo đường type 1 đều cần bổ sung insulin từ bên ngoài để điều trị đưa đường huyết về mức bình thường. Hiện nay có nhiều loại insulin khác nhau, phù hợp với từng tình trạng của người bệnh.

Insulin thường được tiêm dưới da, thường là 2-4 lần mỗi ngày. Ngoài tiêm dưới da, người bệnh mắc đái tháo đường type 1 cũng có thể sử dụng máy bơm insulin, một thiết bị tự động bơm insulin vào cơ thể theo thời gian.

Ngoài insulin, một số loại thuốc uống có tác dụng hạ đường huyết có thể được sử dụng cho người bệnh đái tháo đường type 1 để kiểm soát đường huyết.

4, Theo dõi đường huyết

Theo dõi đường huyết thường xuyên giúp người bệnh điều chỉnh lượng insulin và chế độ ăn uống phù hợp. Người bệnh nên kiểm tra đường huyết ít nhất 4 lần mỗi ngày.

Hiện nay có rất nhiều dụng cụ đo tiện lợi mà người bệnh có thể sử dụng để theo dõi đường huyết, chẳng hạn như:

• Máy đo đường huyết lấy máu: Thiết bị đo đơn giản với giá thành rẻ nhưng người bệnh cần ghi lại thời gian và chỉ số đường huyết tương ứng tại thời điểm đo
• Thiết bị theo dõi đường huyết liên tục: Thiết bị đo hoạt động nhờ một cảm biến đo đường huyết gắn dưới da và thông báo kết quả đo thông qua màn hình điện tử đi kèm. Tuy nhiên, giá thành của loại máy này sẽ đắt hơn các thiết bị đo đường huyết lấy máu
• Máy bơm insulin liên tục: Hệ thống vừa đo vừa thực hiện bơm insulin với liều lượng tương ứng bằng cảm biến và bơm insulin tự động được gắn ngay dưới da. Thiết bị này có giá thành khá đắt và người bệnh cần tham khảo ý kiến bác sĩ khi có ý định sử dụng

5, Can thiệp bằng phẫu thuật

Trong trường hợp người bệnh đái tháo đường type 1 diễn biến nặng cũng như xem xét các yếu tố phù hợp, sẽ cần phải sử dụng đến biện pháp can thiệp phẫu thuật, các phương pháp chủ yếu gồm:

• Ghép tụy: Thực hiện ghép một phần hoặc toàn bộ tuyến tụy của người khác vào cơ thể người bệnh. Ngoài ra, có thể chỉ thực hiện ghép tế bào beta của tuyến tụy. Nhưng với phương pháp này người bệnh cần duy trì uống thuốc chống đào thải để đảm bảo duy trì chức năng bộ phận được cấy ghép
• Liệu pháp tế bào gốc: Đây là phương pháp được kỳ vọng cao nhất hiện nay bằng cách cấy ghép các tế bào gốc để phát triển thành tế bào beta của tuyến tụy. Tuy nhiên, liệu pháp tế bào gốc cần phải được nghiên cứu và thử nghiệm nhiều hơn nữa

Một số điểm mới trong điều trị bệnh đái tháo đường type 1 

Điều trị bệnh tiểu đường tuýp 1 năm 2023 trên thế giới có một số điểm mới sau: 

• Các biện pháp điều trị hiện tại vẫn đang được cải thiện: Các loại insulin mới ngày càng có hiệu quả và an toàn hơn. Các thiết bị theo dõi đường huyết cũng ngày càng nhỏ gọn và tiện lợi hơn, giúp người bệnh theo dõi đường huyết dễ dàng hơn. 
• Một số biện pháp điều trị mới cho bệnh tiểu đường tuýp 1 đang được nghiên cứu và phát triển, bao gồm: 
• Cấy ghép tế bào beta: Đây là phương pháp cấy ghép các tế bào beta của tuyến tụy từ người hiến tặng vào cơ thể người bệnh. Phương pháp này có thể giúp người bệnh không cần tiêm insulin nữa. 
• Liệu pháp tế bào gốc: Đây là phương pháp sử dụng tế bào gốc để tái tạo các tế bào beta của tuyến tụy. Phương pháp này vẫn đang trong giai đoạn nghiên cứu và thử nghiệm. 
• Thuốc điều trị miễn dịch: Đây là phương pháp sử dụng thuốc để ngăn chặn hệ miễn dịch tấn công các tế bào beta của tuyến tụy. Phương pháp này vẫn đang trong giai đoạn nghiên cứu và thử nghiệm.
• Tụy nhân tạo: Về nguyên lý tụy nhân tạo là một hệ thống máy được cấy vào trong cơ thể có khả năng đo đường máu liên tục và trên cơ sở đó sẽ hoạt hoá một bơm cơ học để phân phối insulin trực tiếp cho gan. Tuy nhiên vẫn cần có sự cải tiến nhiều hơn nữa thì mới có thể sử dụng phương pháp này.

Không có một phương pháp duy nhất cho tất cả người bệnh, và việc chữa trị đái tháo đường type 1 cần phụ thuộc vào tình hình sức khỏe người bệnh. Quan trọng nhất, người bệnh cần tuân thủ nguyên tắc về ăn uống, vận động và kết hợp với sử dụng thuốc theo đúng hướng dẫn từ các bác sĩ và các chuyên gia y tế.