Trẻ em dưới 5 tuổi có tỷ lệ mắc viêm tai giữa nhiều, đặc biệt độ tuổi dưới 3. Cha mẹ có thể lưu ý những nguyên nhân dẫn đến mắc viêm tai giữa ở trẻ dưới đây để có các biện pháp dự phòng phù hợp.
Nguyên nhân chính gây viêm tai giữa ở trẻ em
Có 2 loại viêm tai giữa chính ở trẻ: viêm tai giữa cấp tính và viêm tai giữa ứ dịch. Dưới đây sẽ đề cập chi tiết đến nguyên nhân của từng loại.
Nguyên nhân gây viêm tai giữa cấp tính
Viêm tai giữa cấp là nhiễm trùng do vi khuẩn hoặc virus ở tai giữa, thường đi cùng với nhiễm trùng đường hô hấp trên, bao gồm cảm lạnh, cúm, viêm xoang, viêm họng liên cầu khuẩn, viêm thanh quản và viêm amidan.
Điều này là do tai giữa được nối với mũi và họng thông qua một cặp ống gọi là ống eustachian. Khi trẻ bị viêm đường hô hấp trên, tình trạng viêm ở mũi và cổ họng có thể lan đến ống eustachian, khiến ống này sưng lên, tạo ra áp lực hút chất nhầy ra khỏi màng tai. Chất nhầy tích tụ lại trở thành ổ nhiễm trùng.
Viêm tai giữa cấp được đặc trưng bởi cơn đau khởi phát nhanh chóng ở tai giữa kèm theo các dấu hiệu nhiễm trùng khác, bao gồm đỏ, sưng và chảy mủ. Giảm sức nghe cũng là triệu chứng phổ biến ở viêm tai giữa cấp.
Nguyên nhân virus thường gặp gây viêm tai giữa cấp tính là:
- Adenovirus
- Virus cúm loại A và B
- Virus hợp bào hô hấp (RSV)
- Enterovirus
- Coronavirus
Nguyên nhân vi khuẩn thường gặp gây viêm tai giữa cấp là:
- Phế cầu khuẩn
- Haemophilus
Moraxella catarrhalis
- Streptococcus pyogenes (nguyên nhân gây viêm họng liên cầu khuẩn)
Nguyên nhân gây viêm tai giữa ứ dịch
Viêm tai giữa ứ dịch là một tình trạng có dịch ở tai giữa do điều trị không dứt điểm viêm tai giữa cấp hoặc tắc nghẽn vòi eustachian mà không bị nhiễm trùng. Một số vấn đề ở tai liên quan đến viêm tai giữa ứ dịch bao gồm:
- Ống eustachian chưa phát triển ở trẻ em.
- Viêm vòm họng hoặc các mô bạch huyết ở phía sau mũi và cổ họng có thể ảnh hưởng đến khả năng nói và thở của trẻ.
- Cảm lạnh, dị ứng hoặc nhiễm trùng đường hô hấp trên. Những tình trạng này có thể gây sưng hoặc nghẹt mũi, cổ họng hoặc ống eustachian.
- Một khiếm khuyết về cấu trúc trong của ống eustachian.
Các yếu tố nguy cơ gây viêm tai giữa ở trẻ nhỏ
Ngoài các nguyên nhân được nêu trên đây, trẻ nhỏ dễ mắc viêm tai giữa hơn người lớn do các yếu tố nguy cơ sau:
- Giải phẫu: Ống eustachian ở trẻ em ngắn hơn, rộng hơn và nằm ngang hơn ở trẻ sơ sinh và trẻ dưới 2 tuổi. Do đó, dễ bị tích tụ chất lỏng và viêm, đặc biệt là khi trẻ nằm nghiêng.
- Miễn dịch: Hệ miễn dịch của trẻ dưới 3 tuổi chưa hoàn thiện, do đó trẻ dễ mắc phải các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp.
- Đi nhà trẻ: việc tiếp xúc gần ở những nơi đông người sẽ làm tăng nguy cơ lây nhiễm cho trẻ.
- Bú bình: Cho bé bú bình trên giường làm tăng nguy cơ viêm tai giữa vì trẻ ở tư thế nằm ngang, khiến chất lỏng dễ tích tụ trong tai.
- Ngậm ti giả: Việc ngậm ti giả sẽ làm thay đổi áp suất không khí trong ống eustachian và có thể khiến chất lỏng đọng lại trong tai thay vì chảy vào cổ họng như thông thường.
Thực tế, trẻ nhỏ có nguy cơ mắc viêm tai giữa cao do nhiều nguyên nhân. Cha mẹ có thể nhận biết trước những nguyên nhân này để có cách dự phòng, hạn chế phần nào việc mắc viêm tai giữa cho trẻ.
