Gãy xương bánh chè: Triệu chứng, điều trị, biến chứng gãy xương bánh chè

Xương bánh chè là một đoạn xương nhỏ nằm ở phần đầu gối, trước khớp gối, giữ chức năng chính trong vận động gấp và duỗi gối, đặc biệt quan trọng trong động tác duỗi gối.

Xương bánh chè hoạt động như một lá chắn cho khớp gối nên dễ bị gãy nếu ngã đập đầu gối xuống đất hoặc va chạm, đập vật cứng vào gối trong tai nạn giao thông, lao động hoặc sinh hoạt.

Triệu chứng gãy xương bánh chè

Triệu chứng phổ biến nhất của gãy xương bánh chè là đau và sưng ở phía trước đầu gối. Các triệu chứng khác có thể bao gồm:

• Bầm tím
• Không thể gập hoặc duỗi thẳng đầu gối hoặc giữ thẳng chân
• Sờ thấy khe giãn cách giữa hai đoạn gãy
• Xương nhô ra khỏi da đầu gối trong trường hợp gãy xương hở kèm theo dịch khớp chảy ra cùng máu tại ổ gãy

Nếu có những triệu chứng này sau chấn thương ngã đập đầu gối xuống đất hoặc đập vật cứng vào gối, hãy thăm khám sớm với bác sĩ chuyên khoa Cơ xương khớp. 

Phân loại tình trạng gãy xương bánh chè

• Gãy xương bánh chè vững không di lệch: Các mảnh xương có thể vẫn tiếp xúc với nhau hoặc chỉ cách nhau một hoặc hai milimet. Trong trường hợp gãy xương ổn định, người bệnh có thể điều trị bảo tồn mà không cần phẫu thuật. 
• Gãy xương bánh chè di lệch: Trong trường hợp này, các mảnh xương gãy bị dịch chuyển khỏi vị trí chính xác và không thẳng hàng với nhau như bình thường. Người bệnh cần phẫu thuật để phục hồi một cách hoàn hảo về hình thể giải phẫu của xương bánh chè và cho phép đầu gối hoạt động bình thường.
• Gãy xương bánh chè hở:
  • Trong trường hợp gãy xương hở, ổ gãy thông với bên ngoài qua vết thương, có thể chính các mảnh xương đã xuyên qua da.
  • Gãy xương hở cần được điều trị kịp thời bằng kháng sinh và phẫu thuật để cố định xương bánh chè. Gãy xương hở có tỷ lệ nhiễm trùng cao hơn, do vậy điều quan trọng là phải thăm khám, điều trị y tế khẩn cấp. Bác sĩ sẽ quyết định phương pháp phẫu thuật phù hợp với tình trạng người bệnh. 

Điều trị gãy xương bánh chè? Gãy xương bánh chè có phải mổ không?

Điều trị bảo tồn

Chỉ định điều trị bảo tồn với bệnh nhân gãy xương bánh chè rất hạn chế. Bởi các gân bánh xung quanh bánh chè thường co kéo rất mạch làm ổ gãy xương di lệch nhiều.

Điều trị bảo tồn thường là các trường hợp gãy không hoàn toàn và không di lệch. Điều trị bảo tồn bằng cách bó ống bột tư thế duỗi gối cho đến khi xương lành lại.

Người bệnh cần lưu ý việc tập vật lý trị liệu, phục hồi chức năng sau chấn thương. Vật lý trị liệu rất quan trọng để khôi phục khả năng vận động của đầu gối. Chấn thương gãy xương bánh chè có thể gây cứng và yếu cơ, đồng thời người bệnh cần phải luyện tập lại đầu gối để khôi phục khả năng di chuyển, vận động. 

Điều trị phẫu thuật gãy xương bánh chè

Trong trường hợp gãy xương bánh chè di lệch, các mảnh xương bị dịch chuyển hay những vết gãy phức tạp, gãy hở thông vào ổ khớp, người bệnh sẽ cần thực hiện phẫu thuật. Bởi các mảnh xương quá xa nhau sẽ khó tự liền lại vì gân tứ đầu và gân bánh chè có xu hướng kéo các mảnh xương ra xa nhau.

Trong phẫu thuật, bác sĩ có thể sử dụng vít xốp, đinh, chỉ thép,... để kết xương. Nếu mảnh xương quá nhỏ, bác sĩ có thể loại bỏ. Nguyên tắc cần đảm bảo là ổ gãy vững và mặt khớp chè đùi phẳng theo đúng giải phẫu.

Trong một số trường hợp gãy xương nghiêm trọng, có thể cần phải cắt bỏ một phần hoặc toàn bộ xương bánh chè, nhưng bác sĩ phẫu thuật sẽ cố gắng bảo tồn và kết xương tối đa nhất có thể. 

Gãy xương bánh chè có nguy hiểm không?

Ngay cả sau khi điều trị thành công, một số bệnh nhân bị gãy xương bánh chè có thể gặp các biến chứng:

• Viêm khớp sau chấn thương: Ngay cả khi xương lành lại bình thường, sụn khớp bao phủ xương vẫn có thể bị tổn thương, dẫn đến đau và cứng khớp theo thời gian. Viêm khớp nặng xảy ra ở tỷ lệ nhỏ bệnh nhân bị gãy xương bánh chè. 
• Yếu cơ: Một số bệnh nhân có thể bị yếu vĩnh viễn cơ tứ đầu ở phía trước đùi sau khi gãy xương. Tình trạng mất chuyển động ở đầu gối, bao gồm cả việc duỗi thẳng (duỗi) và uốn cong (gập), cũng rất phổ biến. Tuy nhiên, sự mất chuyển động này thường không gây tàn tật.
• Đau đầu gối mãn tính: Đau mãn tính ở phía trước đầu gối thường gặp khi gãy xương bánh chè. Mặc dù nguyên nhân của cơn đau này chưa được hiểu rõ hoàn toàn nhưng nó có thể liên quan đến viêm khớp sau chấn thương, cứng khớp và yếu cơ.
• Tổn thương phối hợp các dây chằng bên trong gối: Thông thường những tổn thương này sẽ được xử lý sau khi xương bánh chè liền tốt để đảm bảo hạn chế nhiễm khuẩn gối nếu can thiệp quá nhiều vào cùng 1 thời điểm phẫu thuật.

Tùy thuộc vào tình trạng gãy xương bánh chè thời gian hồi phục sẽ khác nhau. Hầu hết các trường hợp gãy xương đều lành lại trong vòng 3 đến 6 tháng. Người bệnh nên thăm khám và nhận điều trị từ bác sĩ chuyên môn, tránh việc tự ý điều trị bằng đắp lá thuốc nam hoặc không điều trị dễ gặp phải các biến chứng.