Hiểu rõ nguyên nhân chèn ép tủy sống để phòng ngừa hiệu quả

Chèn ép tủy sống là tình trạng tủy sống bị chèn ép bởi các yếu tố bên ngoài, dẫn đến tổn thương chức năng thần kinh. Tình trạng này có thể xảy ra ở bất kỳ vị trí nào dọc theo cột sống, từ cổ đến lưng dưới.

Tủy sống đóng vai trò quan trọng trong hệ thống thần kinh, truyền tín hiệu từ não đến các bộ phận cơ thể. Tuy nhiên, chèn ép tủy sống có thể ảnh hưởng đến chức năng của tuỷ sống, dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng. 

Bài viết này sẽ giúp bạn giải mã bí ẩn về nguyên nhân chèn ép tủy sống, từ đó có biện pháp phòng ngừa và điều trị hiệu quả.

Nguyên nhân gây ra chèn ép tủy sống

Tủy sống đóng vai trò vô cùng quan trọng trong hệ thống thần kinh, là cầu nối giữa não bộ và các bộ phận khác của cơ thể. Khi tủy sống bị chèn ép, chức năng dẫn truyền thông tin sẽ bị ảnh hưởng, dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng. Hiểu rõ nguyên nhân là bước đầu tiên để phòng ngừa và điều trị hiệu quả tình trạng này.

Thoái hóa cột sống

Theo thời gian, các đĩa đệm giữa các đốt sống bị mất nước, co lại, khiến độ cao của chúng giảm đi. Điều này làm hẹp khoảng cách giữa các đốt sống, tạo điều kiện cho các gai xương phát triển.

Hậu quả của quá trình trên gây ra: 

• Gai xương: Khi đĩa đệm bị co lại, các đốt sống có xu hướng xích lại gần nhau. Cơ thể phản ứng bằng cách tạo ra các gai xương để tăng cường sự ổn định cho cột sống. Tuy nhiên, những gai xương này có thể chèn ép vào tủy sống và các rễ thần kinh.
• Hẹp ống sống: Do sự co lại của đĩa đệm và phát triển của gai xương, ống sống - nơi chứa tủy sống - có thể bị thu hẹp lại, gây chèn ép và tạo áp lực lên tủy sống.

Thoát vị đĩa đệm

Thoát vị đĩa đệm là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất dẫn đến chèn ép tủy sống. Vỏ đĩa đệm là lớp màng bao bọc bên ngoài đĩa đệm. Do tuổi tác, thoái hóa hoặc chấn thương, vỏ đĩa đệm có thể bị rách.

Khi vỏ đĩa đệm bị rách, phần nhân mềm bên trong có thể trào ra ngoài, tạo thành một "túi phình". Túi phình đĩa đệm có thể chèn ép vào tủy sống và các rễ thần kinh, gây ra các triệu chứng như đau, tê bì, yếu cơ.

Khối u

Khối u là một trong những nguyên nhân gây chèn ép tủy sống. Chúng có thể xuất hiện từ chính mô tủy (khối u nguyên phát) hoặc di căn từ các bộ phận khác của cơ thể (khối u thứ phát).

Phân loại:

• Khối u lành tính (u màng não, u schwann) hoặc ác tính (u nguyên bào thần kinh).
• Có thể phát triển từ chính tủy sống, các mô xung quanh hoặc di căn từ các bộ phận khác trong cơ thể.

Triệu chứng:

• Phụ thuộc vào vị trí, kích thước và loại khối u.
• Có thể bao gồm: đau nhức, tê bì, yếu cơ, rối loạn chức năng bàng quang và ruột,...

Chấn thương

Tai nạn giao thông, ngã cao, va đập mạnh… Gây tổn thương cho các cấu trúc trong cột sống dẫn đến: Gãy xương, bong gân, trật khớp. Từ đó làm di lệch các đốt sống dẫn đến cột sống

Mức độ nghiêm trọng:

• Phụ thuộc vào mức độ tổn thương.
• Có thể dẫn đến liệt tứ chi hoặc tử vong.

Nhiễm trùng

Nhiễm trùng là một nguyên nhân bên ngoài tủy có thể dẫn đến chèn ép. Các loại nhiễm trùng phổ biến gây ra tình trạng này bao gồm:

• Viêm tủy: Viêm tuỷ có thể gây ra do tình trạng nhiễm virus, vi khuẩn hoặc nấm vào tuỷ sống, gây tổn thương và viêm tủy sống, ảnh hưởng đến chức năng dẫn truyền tín hiệu
• Áp xe ngoài màng cứng: Tụ mủ trong khoang ngoài màng cứng, chèn ép tủy sống.
• Triệu chứng khi bị nhiễm trùng tuỷ sống: Sốt, đau nhức, tê bì, yếu cơ, rối loạn chức năng bàng quang và ruột,...

Bẩm sinh và nguyên nhân khác

Ngoài những nguyên nhân nêu trên thì chèn ép tủy sống còn có thể do bẩm sinh và một vài nguyên nhân khác như:

• Hẹp ống sống bẩm sinh: Kích thước ống sống nhỏ hơn bình thường, làm tăng nguy cơ chèn ép tủy.
• Dị tật cột sống: Chứng vẹo cột sống, thoát vị đĩa đệm bẩm sinh,...
• Một số nguyên nhân ít gặp có thể gây chèn ép tuỷ sống: Bệnh Paget, u xơ thần kinh, bệnh Behcet,...

Phòng ngừa

Chèn ép tủy sống là tình trạng nguy hiểm, nhưng bạn có thể phòng ngừa bằng những cách đơn giản sau:

• Duy trì lối sống khoa học: 
• Ăn uống đủ chất, bổ sung canxi, vitamin D.
• Tập luyện thể dục thể thao thường xuyên.
• Kiểm soát cân nặng hợp lý.
• Hạn chế hút thuốc lá và uống rượu bia.
• Tập luyện tốt cho cột sống:
• Tập yoga, bơi lội, đi bộ.
• Nên tập luyện đều đặn, đúng kỹ thuật.
• Tránh mang vác vật nặng:
• Nâng vật nặng đúng tư thế, sử dụng sức mạnh của chân.
• Tránh mang vác vật nặng quá sức.
• Khám sức khỏe định kỳ: Để phát hiện sớm dấu hiệu bất thường, điều trị kịp thời.

Điều trị

Việc điều trị cần được thực hiện dựa trên nguyên nhân, mức độ nghiêm trọng và tình trạng sức khỏe tổng thể của bệnh nhân. Bác sĩ sẽ tư vấn phương pháp điều trị phù hợp nhất.  Các phương pháp điều trị bao gồm: 

Điều trị nội khoa

Điều trị nội khoa là phương pháp đầu tiên được áp dụng cho các trường hợp chèn ép tủy sống mức độ nhẹ đến trung bình. Mục tiêu của phương pháp này là giảm đau, giảm viêm, cải thiện chức năng thần kinh và ngăn ngừa biến chứng.

Thuốc: 

• Giảm đau, chống viêm, giảm co thắt cơ.
• Thuốc kháng viêm Corticoid: Giúp giảm sưng và viêm.

Vật lý trị liệu:

• Tăng cường sức mạnh cơ bắp, cải thiện phạm vi chuyển động.
• Giảm đau và cải thiện chức năng thần kinh.

Phẫu thuật

Phẫu thuật là phương pháp điều trị chèn ép tủy sống được áp dụng khi các phương pháp điều trị nội khoa không hiệu quả hoặc trong trường hợp chèn ép cấp tính. Mục tiêu của phẫu thuật là giải phóng áp lực lên tủy sống, giúp cải thiện chức năng thần kinh và giảm đau.

Chỉ định:

• Chèn ép tủy do thoát vị đĩa đệm, hẹp ống sống, khối u,...
• Các phương pháp điều trị nội khoa không hiệu quả.

Loại phẫu thuật:

• Cắt bỏ phần đĩa đệm bị thoát vị.
• Mở rộng ống sống.
• Loại bỏ khối u.

Có nhiều nguyên nhân khác nhau dẫn đến chèn ép tủy sống. Việc xác định nguyên nhân chính xác là vô cùng quan trọng để có phương pháp điều trị phù hợp. 

Hiểu rõ nguyên nhân chèn ép tủy sống là bước đầu tiên để bảo vệ bản thân khỏi những biến chứng nguy hiểm. Hãy chú ý đến những dấu hiệu bất thường của cơ thể và đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.