Ngất xỉu đột ngột là dấu hiệu của bệnh gì?

Ngất xỉu đột ngột không phải là bệnh mà là một triệu chứng, điều này có nghĩa nguyên nhân ngất có thể do một bệnh lý khác nào đó. Vậy ngất xỉu đột ngột là biểu hiện của bệnh gì, cách đối phó và phòng tránh ra sao, đọc ngay bài viết dưới đây.

Ngất xỉu đột ngột là gì?

Ngất xỉu là tình trạng mất ý thức tạm thời do lưu lượng máu lên não giảm đột ngột. Một cơn ngất xỉu thường kéo dài vài giây hoặc vài phút sau đó người bị tỉnh và trở lại trạng thái bình thường.

Ngất xỉu hay còn gọi với nhiều cái tên khác như là bất tỉnh, giảm ý thức, mất ý thức, là tình trạng tương đối phổ biến, bất kỳ ai đều có thể bị ngất xỉu tại một số thời điểm trong đời, tỉ lệ ngất xỉu tăng lên ở đối tượng người cao tuổi.

Biểu hiện của ngất xỉu đột ngột 

Những người đột ngột ngất xỉu thường mô tả triệu chứng của họ ngay trước khi mất ý thức, như là: cảm giác lâng lâng, chóng mặt, đau đầu, ù tai yếu ớt, cảm giác ớn lạnh, hoặc buồn nôn xảy ra trước khi ngất xỉu. Một số người nhận thức được rằng âm thanh nghe được đang dần biến mất hoặc họ mô tả rằng tiếng ồn giảm dần và sau đó không biết gì xung quanh nữa. Có một vài người nói rằng họ giảm dần thị lực, nhìn mờ dần và sau đó không thấy gì.

Nếu không có bệnh lý tiềm ẩn, quá trình hồi phục mất vài phút, người bệnh sau khi ngất có thể cảm thấy mệt và choáng váng sau đó về trạng thái bình thường.

Ngất xỉu là dấu hiệu của bệnh gì?

Ngất xỉu thường không phải là nguyên nhân đáng lo ngại nhưng đôi khi nó có thể là triệu chứng của một bệnh lý nghiêm trọng. Trong nhiều trường hợp, nguyên nhân ngất xỉu không rõ ràng. Ngất xỉu có thể được kích hoạt bởi một số yếu tố, bao gồm:

• Sợ hãi hoặc chấn thương cảm xúc khác
• Đau dữ dội
• Huyết áp giảm đột ngột
• Lượng đường trong máu thấp (tụt đường huyết)
• Tăng thông khí, thở quá nhanh
• Mất nước
• Đứng ở một vị trí quá lâu
• Thay đổi tư thế đột ngột
• Gắng sức về thể chất ở nhiệt độ nóng
• Ho quá nhiều
• Căng thẳng khi đi tiêu
• Sử dụng các chất kích thích như rượu bia, ma tuý…
• Các loại thuốc có thể làm giảm huyết áp cũng làm tăng nguy cơ ngất xỉu. Chúng bao gồm một số loại thuốc dùng để điều trị: tăng huyết áp, dị ứng, opioid để giảm đau, trầm cảm…

Một số bệnh lý nghiêm trọng có thể dẫn đến ngất xỉu bao gồm:

• Bệnh lý hệ thần kinh trung ương: đột quỵ (nhồi máu não, xuất huyết não), cơn thiếu máu não thoáng qua, động kinh… là những bệnh lý cấp cứu, nguy hiểm đến tính mạng. Bên cạnh triệu chứng mất hoặc giảm ý thức đột ngột, người bệnh có thể có nhiều triệu chứng của hệ thần kinh trung ương như nói ngọng, liệt chân tay…
• Bệnh lý tim mạch: nhiều bệnh về tim có thể ảnh hưởng đến lượng máu giàu oxy mà tim có thể bơm lên não. Loại này chiếm 15% các trường hợp ngất xỉu. Các bệnh lý tim mạch như tăng huyết áp, rối loạn nhịp tim, bất thường van tim, hẹp van tim, huyết khối, suy tim đều có thể là nguyên nhân gây ngất xỉu
• Một số bệnh lý khác như thiếu máu, bệnh lý mạn tính như xơ gan, suy thận, bệnh lý của tuyến giáp cũng có thể gây nên tình trạng mất hoặc giảm ý thức.. 

Như vậy có rất nhiều vấn đề sức khoẻ có thể là nguyên nhân gây ngất xỉu đột ngột. Từ những nguyên nhân đơn giản đến những bệnh lý nguy hiểm. Tuy nhiên có khoảng 1/3 trường hợp ngất xỉu là không xác định rõ nguyên nhân.

Cách đối phó với triệu chứng ngất xỉu

Thông thường ngất xỉu có thể trở lại trạng thái bình thường sau vài phút mà không cần đến bệnh viện ngay nếu do các nguyên nhân như tụt đường huyết do đói, do tâm lý lo lắng hoặc do thay đổi tư thế. 

Tuy nhiên trong trường hợp ngất xỉu gây ra bởi tình trạng bệnh lý, sau khoảng 20 giây không tỉnh lại người bệnh cần nhanh chóng được đưa đến cơ sở y tế. Trong thời gian chờ đợi sự hỗ trợ từ các bác sĩ, những điều có thể làm khi gặp người bị ngất xỉu bao gồm:

• Đảm bảo đường thở của người đó thông thoáng.
• Kiểm tra xem người đó có thở không.
• Kiểm tra xem tim họ có đang đập không.
• Gọi 115 hoặc tìm kiếm sự chăm sóc y tế ngay lập tức
• Làm tăng lưu lượng máu đến não họ bằng cách nâng chân họ lên cao hơn tim.
• Bắt đầu hô hấp nhân tạo nếu người đó không thở hoặc nếu không cảm thấy mạch.

Khi có người ngất đi rồi tỉnh dậy:

• Khuyến khích họ ngồi xuống hoặc nằm trong vòng 10 đến 15 phút (đôi khi lâu hơn, cho đến khi hết triệu chứng).
• Kiểm tra xem có vết thương nào có thể cần được chăm sóc y tế không (chẳng hạn như vết thương ở đầu hoặc vết cắt).
• Đề nghị họ ngồi về phía trước và cúi đầu xuống dưới vai và đầu gối.
• Cung cấp nước đá hoặc nước lạnh.

Phòng tránh ngất xỉu đột ngột

Phương pháp phòng tránh ngất xỉu hiệu quả nhất cho những người đã từng ngất đó là tìm nguyên nhân gây ra tình trạng và kiểm soát tốt điều đó.

Một số tham khảo dưới đây giúp hạn chế ngất xỉu đột ngột:

• Uống đủ nước và không nhịn ăn, cung cấp đủ năng lượng và lượng đường cần thiết.
• Nếu thường xuyên hoa mắt chóng mặt khi đói, hãy ăn đầy đủ các bữa ăn trong ngày, không bỏ bữa và ăn đúng giờ. Ngoài ra, nên áp dụng ăn các bữa nhỏ bằng các bữa ăn nhẹ với thực phẩm lành mạnh như trái cây, sữa chua, các loại hạt… 
• Thay đổi tư thế một cách từ từ.
• Cảm giác choáng váng, yếu ớt và có cảm giác quay cuồng là những dấu hiệu cảnh báo ngất xỉu. Nếu nhận thấy bất kỳ dấu hiệu nào trong số này, hãy ngồi và đặt đầu vào giữa hai đầu gối để giúp máu lên não.
• Tập luyện thể dục thể thao vừa sức.
• Kiểm soát tốt nếu có các bệnh lý nền.
• Thăm khám sức khỏe định kỳ hằng năm để phát hiện sớm các vấn đề sức khỏe.

Sức khỏe là quan trọng nhất đối với mỗi người. Vì vậy không nên chủ quan xem thường nếu xảy ra tình trạng ngất xỉu, ngay khi không chắc chắn về nguyên nhân gây ngất xỉu đột ngột, hãy liên hệ với bác sĩ để được hỗ trợ kịp thời.