Nguyên nhân gây suy buồng trứng ở nữ giới là gì?

Suy buồng trứng sớm ảnh hưởng đến 1% phụ nữ trẻ hiện nay. Tình trạng này để lại di chứng tâm lý và ảnh hưởng lớn tới sức khoẻ của phụ nữ. Nguyên nhân suy buồng trứng ở nữ có thể do các nguyên nhân nguyên phát hoặc tự phát. Dưới đây là một số nguyên nhân gây suy buồng trứng. 

Nguyên nhân gây suy buồng trứng nguyên phát

Nguyên nhân do rối loạn di truyền

Những rối loạn di truyền liên quan đến gen và nhiễm sắc thể có thể dẫn tới suy buồng trứng bằng cách giảm số lượng nang trứng nguyên thuỷ, tăng tình trạng teo nang trứng do apoptosis hoặc không trưởng thành nang trứng. 

Rối loạn trên nhiễm sắc thể giới tính

• Hội chứng Turner: sự vắng mặt hoàn toàn 1 nhiễm sắc thể X dẫn tới rối loạn phát triển buồng trứng, đặc trưng bởi vô kinh nguyên phát, tầm vóc thấp bé và đặc điểm kiểu hình đặc trưng.
• Hội chứng Fragile: Hội chứng nhiễm sắc thể X dễ gãy là nguyên nhân phổ biến gây chậm phát triển trí tuệ và suy buồng trứng ở nữ. 

Rối loạn trên nhiễm sắc thể thường

• Galactosemia: Rối loạn lặn trên nhiễm sắc thể thường hiếm gặp do thiếu hụt enzyme galactose-1-phosphate uridyltransferase (GALT). Bệnh nhân bị tổn thương tế bào gan, mắt, thận, thần kinh do sự tích tụ galactose và các chất chuyển hoá của nó. Tỷ lệ mắc suy buồng trứng là 60 – 70% ở nữ giới mắc bệnh galactose máu. 
• Khiếm khuyết enzyme steroid: một số khiếm khuyết enzyme bẩm sinh có thể làm gián đoạn quá trình tổng hợp estrogen, dẫn tới lượng estrogen trong cơ thể thấp, dậy thì muộn, vô kinh,…
• Rối loạn chức năng thụ thể Gonadotropin: các đột biến bất hoạt gen thụ thể FSH và LH liên quan đến vô kinh nguyên phát hoặc thứ phát và suy buồng trứng. 
• Các vấn đề khác như đột biến gen ức chế, đột biến Noggin,…

Nguyên nhân do bệnh tự miễn 

Một số trường hợp suy buồng trứng có thể do các bệnh tự miễn. Đây là dạng hiếm gặp, hệ thống miễn dịch tạo ra các protein bảo vệ tấn công nhầm vào mô buồng trứng. Điều này gây hại cho các nang trứng và làm hỏng trứng. Nguyên nhân gây phản ứng miễn dịch là không rõ ràng. Tuy nhiên, việc tiếp xúc với virus có thể đóng một vai trò nào đó. 

Một số bệnh lý rối loạn miễn dịch có thể gây suy buồng trứng như: 

• Bệnh Addison 
• Suy tuyến thượng thận
• Bệnh lý tuyến giáp: suy giáp, suy tuyến cận giáp
• Đái tháo đường
• Bệnh lý tuyến yên
• Các rối loạn khác: bệnh nấm candida mãn tính, ban xuất huyết giảm tiểu cầu tự phát, bạch biến, bệnh Crohn, hội chứng Sjogren, xơ gan mật nguyên phát, viêm gan mạn tính hoạt động…

Nguyên nhân do hoá trị và xạ trị 

Hóa trị và xạ trị có thể dẫn đến suy buồng trứng ở những bệnh nhân mắc bệnh ác tính. Cơ chế chính xác dẫn tới suy buồng trứng do hoá trị liệu vẫn chưa được biết chính xác, tuy nhiên, chức năng tế bào hạt và các tế bào trứng có thể bị ảnh hưởng bởi các tác nhân hoá trị liệu. Tuỳ thuộc vào độ tuổi, liều lượng bức xạ, thời gian điều trị hoá – xạ trị mà những ảnh hưởng có thể khác nhau. 

Nguyên nhân độc tố môi trường 

Các chất độc khác như khói thuốc lá, hóa chất, thuốc trừ sâu có thể làm tăng tốc độ suy buồng trứng.

Tuổi tác

Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến suy buồng trứng là do tuổi tác. Nguy cơ tăng lên ở độ tuổi 35 – 40. Suy buồng trứng nguyên phát hiếm khi xảy ra trước tuổi 30. Tuy nhiên, những người trẻ và thậm chí thanh thiếu niên đều có nguy cơ mắc. 

Nguyên nhân gây suy buồng trứng thứ phát 

Nguyên nhân truyền nhiễm

Viêm buồng trứng quai bị được coi là nguyên nhân gây suy buồng trứng. Ngoài ra, còn có các nghiên cứu cho thấy nhiễm virus, vi khuẩn như bệnh lao, thủy đậu, cytomegalovirus, sốt rét và shigella… cũng có thể gây suy buồng trứng ở nữ.

Không giữ vệ sinh “vùng kín” sạch sẽ, có quan hệ tình dục không an toàn, lây nhiễm bệnh tình dục, nhiễm virus herpes… đều có thể là nguyên nhân của tình trạng nhiễm trùng đường sinh dục. Nếu tình trạng nhiễm trùng lan rộng và ảnh hưởng đến buồng trứng thì nó sẽ làm suy giảm khả năng hoạt động của buồng trứng, dẫn đến suy buồng trứng sớm. 

Sử dụng biện pháp kích trứng

Kích trứng là biện pháp để tăng khả năng có thai vì tác dụng chính của thuốc kích thích rụng trứng là kích thích buồng trứng tạo ra nhiều nang noãn, làm cho nang noãn chín và vỡ ra để trứng phóng ra ngoài, đi vào vòi trứng gặp tinh trùng để thụ tinh. 

Nhưng nếu quá kích thì sẽ nhiều nang noãn ở buồng trứng cùng phát triển và gây ra sự ứ dịch trong bụng, ảnh hưởng đến các cơ quan trong ở bụng. Thậm chí, các biến chứng này còn có thể gây ra xoắn (buồng trứng to quá phát), chảy máu buồng trứng… 

Nạo phá thai

Nạo phá thai cũng có thể gây rối loạn chức năng buồng trứng, khiến buồng trứng không thể sản sinh trứng bình thường hoặc có chất lượng. Về lâu dài dễ dẫn đến lão hóa buồng trứng sớm.

Sử dụng thuốc tránh thai hoặc tiếp xúc với hóa chất lâu ngày

Việc sử dụng thuốc tránh thai trong thời gian dài có thể ảnh hưởng đến sức khỏe và hoạt động của buồng trứng. Tương tự một số loại hóa chất cũng có khả năng gây ảnh hưởng tới sức khỏe sinh lý phụ nữ.

Giảm cân quá mức

Giảm cân đột ngột và quá mức sẽ làm cho lượng chất béo trong cơ thể bị giảm đi đáng kể. Lượng chất béo giảm đồng nghĩa với lượng estrogen cũng bị thiếu hụt và dẫn đến rối loạn chu kỳ kinh nguyệt, kể cả mất kinh.

Trên đây là những thông tin nguyên nhân suy buồng trứng ở nữ giới. Hy vọng dựa vào những thông tin trên bạn có thể xây dựng lối sống phù hợp, lành mạnh để hạn chế nguy cơ suy buồng trứng sớm. Hãy thăm khám và theo dõi sức khoẻ sinh sản định kỳ để có biện pháp phòng và điều trị tốt nhất.