Có rất nhiều nguyên nhân và các yếu tố nguy cơ khác nhau gây ra viêm sung huyết hang vị dạ dày. Tình trạng này thường xuất hiện khi lớp niêm mạc của dạ dày bị viêm và sung huyết, dẫn đến các triệu chứng như đau vùng thượng vị, ợ hơi, khó tiêu,...
Dưới đây là một số nguyên nhân thường gặp của viêm sung huyết hang vị dạ dày:
Dạ dày có hình dạng chữ J chia làm 5 phần chính: đó là tâm vị, phình vị, thân vị, hang vị và tận cùng là môn vị; Dạ dày có bờ cong lớn và bờ cong nhỏ. Hang vị là phần nằm ngang của dạ dày, từ góc bờ cong nhỏ tới lỗ môn vị.
Năm 1982 hai nhà khoa học người Úc là Marshall và Warren đã xác định được một tác nhân gây nhiễm gây viêm loét dạ dày, đó là vi khuẩn HP (Helicobacter pylori). Khoảng 70% các trường hợp viêm dạ dày là do vi khuẩn HP. Vi khuẩn HP dễ dàng lây nhiễm qua nhiều con đường, phổ biến nhất là đường miệng, nghĩa là lây qua nước bọt, hoặc việc sử dụng chung đũa, muỗng, ly hoặc ống hút khi ăn uống.
Theo thống kê, >70% dân số Việt Nam có vi khuẩn HP trong dạ dày, do đó bất kì ai đều cũng có nguy cơ nhiễm vi khuẩn HP dạ dày thông qua ăn uống, sinh hoạt. Một người nhiễm bệnh có thể lây cho nhiều người có tiếp xúc gần với họ, đặc biệt giữa các thành viên trong gia đình.
Vi khuẩn HP khi xâm nhập vào dạ dày sẽ đến trú ngụ tại lớp niêm mạc, giải phóng các chất độc gây viêm, loét ở dạ dày, tá tràng và có thể biến chứng xuất huyết ổ loét ở hang vị dạ dày, tá tràng và làm cho bệnh ngày một trầm trọng hơn.
Dùng một số thuốc có tác động xấu vào niêm mạc dạ dày như corticoid (prednisolon, dexamethason…), hoặc thuốc giảm đau (aspirin), hoặc thuốc giảm đau không steroid (mobic, meloxicam, diclophenac…) cũng là nguyên nhân dẫn đến viêm sung huyết hang vị dạ dày.
Có không ít trường hợp phải điều trị viêm sung huyết dạ dày do uống thuốc giảm đau không steroid quá nhiều. Thực tế chỉ cần dùng thuốc trong khoảng thời gian ngắn vài tuần hoặc thậm chí 7 ngày thì dạ dày cũng có thể bị tổn thương l viêm, loét và có thể dẫn đến xuất huyết dạ dày, nhất là ở một số cơ địa đặc biệt nhạy cảm hoặc đang sử dụng kèm các thuốc khác có ảnh hưởng đến dạ dày.
Một trong những nguyên nhân gây viêm sung huyết hang vị dạ dày thường gặp đó là căng thẳng kéo dài, khi công việc áp lực dẫn đến căng thẳng thường xuyên,….
Khi bị căng thẳng, kể cả về thể chất lẫn cảm xúc, tinh thần, cơ thể sẽ tiết ra cortisol giúp điều chỉnh các căng thẳng trở lại bình thường nhưng chúng lại tác động tiêu cực đến hệ tiêu hóa: làm giảm khả năng tiết chất nhầy bảo vệ niêm mạc dạ dày và làm tăng sự tăng tiết axit HCl trong dạ dày.
Mặc dù không là nguyên nhân trực tiếp gây viêm loét dạ dày, chế độ ăn uống không lành mạnh, đặc biệt là việc tiêu thụ quá nhiều thực phẩm gây kích thích như thức ăn cay, chua và các đồ uống có ga, cũng có thể tác động tiêu cực lên niêm mạc dạ dày, tạo điều kiện thuận lợi cho các tác nhân gây viêm sung huyết dạ dày, và làm cho các triệu chứng của viêm dạ dày trầm trọng hơn.
Thói quen ăn quá nhiều hoặc để cơ thể quá đói, ăn vội vàng, thức ăn không được nhai kĩ, vừa ăn vừa xem điện thoại… gây áp lực cho dạ dày, khiến quá trình tiêu hóa thức ăn gặp nhiều trở ngại, thức ăn tồn đọng, dạ dày phải tiết nhiều axit hơn cũng như phải làm việc quá mức. Tình trạng tiết axit quá mức kéo dài dẫn đến viêm hang vị dạ dày, lâu dần dẫn đến loét tá tràng, gây ra xuất huyết hoặc có thể gây viêm, loét tại nhiều vùng khác của dạ dày.
Sử dụng đồ uống có cồn tiêu biểu là rượu bia không chỉ là nguyên nhân gây viêm hang vị dạ dày, mà còn có thể gây hại đến các bộ phận khác của cơ thể như gan, tim,..., Chất cồn có rượu bia gây kích thích và xói mòn lớp chất nhầy lót niêm mạc dạ dày rồi tấn công vào lớp niêm mạc, gây nên các triệu chứng của viêm dạ dày do rượu..
Thói quen hút thuốc hoặc thường xuyên phải tiếp xúc với khói thuốc là yếu tố thuận lợi dẫn đến viêm sung huyết hang vị dạ dày và loét dạ dày.. Hút thuốc lá cũng làm tăng nguy cơ nhiễm vi khuẩn HP dạ dày, khiến cho việc điều trị HP dạ dày khó thành công hơn cũng như làm cho tình trạng viêm, loét dạ dày khó lành hơn.
Việc hiểu rõ nguyên nhân của bệnh viêm sung huyết hang vị dạ dày có vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa và quản lý bệnh. Việc tuân thủ chế độ ăn uống lành mạnh, kiểm soát stress và tư vấn chuyên gia y tế khi có triệu chứng không bình thường là những cách quan trọng để bảo vệ sức khỏe dạ dày và ngăn ngừa viêm sung huyết.