Cơn đau bụng cấp vùng thượng vị lan ra sau lưng, kèm nôn ói nhiều, đau xuất hiện sau bữa ăn no hoặc ăn thức ăn nhiều dầu mỡ. Khi bạn có các triệu chứng như trên thì cần khám và điều trị ngay vì đó có thể là những triệu chứng cảnh báo bệnh viêm tủy cấp.
Đau bụng
Mức độ đau bụng từ nhẹ đến nặng phụ thuộc vào mức độ tổn thương của nhu mô tụy. Một cơn đau do viêm tụy cấp điển hình sẽ có các dấu hiệu sau:
- Cơn đau bụng cấp vùng thượng vị lan ra sau lưng, kèm nôn ói nhiều, ấn đau điểm sườn lưng trái (dấu Mayo-Robson).
- Các cơn đau thường khởi phát đột ngột, sau 1 bữa ăn no, nhiều mỡ, sau 1 bữa tiệc.
- Đau thường có tính chất cấp tính, dữ dội
- Đau vùng trên rốn, bên trái, lan ra lưng trái.
- Đau thường xuất hiện đột ngột ở viêm tụy do sỏi mật; trong viêm tụy do rượu. Đau thường kéo dài trong vài ngày. Ngồi lên và nghiêng về phía trước có thể làm giảm đau, nhưng ho, cử động mạnh mẽ và hít thở sâu có thể làm đau tăng.
Buồn nôn và nôn
Dấu hiệu buồn nôn xuất hiện sau đau và không liên quan đến triệu chứng đau. Bệnh nhân thường nôn ra dịch mật, dịch dạ dày hoặc máu. Nôn nhiều và liên tục, sau khi nôn bệnh nhân không có cảm giác đỡ đau.
Các triệu chứng khác
- Sốt, nếu xuất hiện sớm trong 2 – 3 ngày đầu. Nhiệt độ có thể là bình thường hoặc thậm chí lúc đầu có thể dưới bình thường nhưng có thể tăng lên 37,7 đến 38,3° C trong vòng vài giờ.
- Vàng da nếu vàng da nhẹ, kín đáo thường do phù nề ống dẫn chung.
- Nếu vàng da rõ thường do bệnh đường mật đi kèm do sỏi hoặc do giun.
- Rối loạn nhu động ruột thường có tình trạng liệt ruột và chướng hơi trong ổ bụng. Bệnh nhân có thể bị tắc ruột cơ năng dẫn đến giảm tiếng nhu động ruột và bụng chướng. Ấn đau rõ ở bụng, thường gặp nhất ở bụng trên.
- Tràn dịch ổ bụng thường gặp ở những ca nặng, có khi dịch cổ trướng có máu. Tràn dịch màng phổi trái ít gặp hơn và cũng có tiên lượng nặng.
- Dấu hiệu Grey Turner (các vết bầm máu ở mạng sườn) và dấu hiệu Cullen (các vết bầm máu ở vùng rốn) cho thấy có tình trạng thoát mạch của dịch xuất huyết, xảy ra ở < 1% số trường hợp và cảnh báo tiên lượng xấu.
- Nếu có nhiễm trùng ở tụy hoặc ở các ổ tụ dịch liền kề thì bệnh nhân có biểu hiện nhiễm độc toàn thân kèm theo sốt và tăng bạch cầu hoặc nếu tình trạng bệnh nhân xấu sau thời gian ổn định ban đầu. Bệnh nhân bị bệnh viêm tụy cấp nặng có thể bị suy đa tạng (tim mạch, thận và hô hấp).
- Vã mồ hôi. Mạch thường tăng (ví dụ 100 đến 140 nhịp/phút). Thở nhanh nông. Huyết áp có thể cao hoặc thấp thoáng qua, kèm theo hạ huyết áp tư thế đáng kể.
- Cảm quan có thể suy giảm đến mức ngủ gà.
- Củng mạc mắt vàng khi xuất hiện do tắc nghẽn ống mật do sỏi hoặc viêm và sưng đầu tụy.
- Khả năng vận động của cơ hoành bị hạn chế ở phổi và có bằng chứng của xẹp phổi.
Tóm lại, viêm tụy cấp tính là bệnh lý nguy hiểm và triệu chứng đau do viêm tụy dễ nhầm lẫn với các bệnh lý khác ở đường tiêu hóa. Vì vậy mà chúng ta không nên chủ quan, khi có các dấu hiệu bất thường, cần khám bệnh ngay để được chẩn đoán và điều trị (nếu có) để tránh bệnh diễn tiến thành viêm tụy mạn tính.
