5 điều cần biết về xét nghiệm Bilirubin

Xét nghiệm bilirubin là một phần quan trọng trong việc chẩn đoán hoạt động chức năng gan. Người bệnh có thể được chỉ định thực hiện cùng các xét nghiệm chức năng gan khác.

Vai trò của bilirubin và xét nghiệm bilirubin là gì?

Bilirubin là một chất màu vàng được tạo ra từ quá trình phân hủy hồng cầu. Vai trò chính của bilirubin là tham gia vào quá trình tiết mật và loại bỏ chất thải từ gan.

Sự tăng cao của các dạng bilirubin có thể cho thấy sự tổn thương gan hoặc các vấn đề về tiết mật. Tuy nhiên một số trường hợp tăng bilirubin thể hiện sự phát hủy quá mức của hồng cầu.

Xét nghiệm bilirubin là một trong nhóm các xét nghiệm kiểm tra sức khỏe được sử dụng để đánh giá chức năng gan và xác định các vấn đề liên quan đến hệ thống tiết mật hoặc đánh giá tình trạng phá hủy hồng cầu.

Tại sao cần thực hiện xét nghiệm bilirubin?

Xét nghiệm bilirubin được thực hiện nhằm mục đích sau:

• Kiểm tra bệnh vàng da, vàng mắt do nồng độ bilirubin cao, nhất là trường hợp trẻ sơ sinh bị vàng da.
• Kiểm tra dấu hiệu rối loạn chức năng gan hoặc tắc nghẽn trong túi mật hay không.
• Kiểm tra dấu hiệu bệnh lý về gan, đặc biệt là viêm gan hoặc theo dõi sự tiến triển của bệnh.
• Đánh giá tình trạng thiếu máu do hồng cầu bị phá hủy.
• Theo dõi hiệu quả của phương pháp điều trị hoặc nghi ngờ tác dụng phụ của thuốc ảnh hưởng đến sức khỏe.

Kết quả xét nghiệm bilirubin bình thường là bao nhiêu?

Kết quả xét nghiệm bilirubin bình thường thường được xác định theo các phạm vi tham chiếu được thiết lập bởi các phòng xét nghiệm và có thể khác nhau tùy theo phương pháp xét nghiệm và đơn vị đo lường. Thông thường, tổng bilirubin trong máu bình thường nằm trong khoảng theo bảng dưới đây:

Tuy nhiên, các chỉ số tham chiếu chức năng gan này có thể có sự biến đổi nhỏ tùy thuộc vào các yếu tố khác nhau, vì vậy luôn cần xem kết quả xét nghiệm cùng với thông tin từ bác sĩ để đánh giá chính xác.

Các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm bilirubin

Kết quả xét nghiệm bilirubin có thể bị ảnh hưởng về tính chính xác bởi một số yếu tố sau:

• Quy trình lấy máu hoặc bảo quản mẫu máu không đúng cách có thể khiến mẫu xét nghiệm bị oxy hóa, hoặc thời gian lưu trữ không đúng hay xử lý mẫu không đúng quy trình có thể dẫn đến sự sai lệch của kết quả xét nghiệm bilirubin.
• Rối loạn hemolysis: Nếu máu bị phá hủy (hemolysis) trong quá trình lấy mẫu hoặc xử lý mẫu, bilirubin có thể bị giải phóng từ hồng cầu bị hủy và gây ra kết quả xét nghiệm bilirubin cao hơn thực tế.
• Tác động trong quá trình xét nghiệm: các yếu tố như ánh sáng môi trường, nhiệt độ, thời gian xử lý mẫu và phương pháp xét nghiệm có thể gây ra sai lệch trong kết quả xét nghiệm bilirubin.
• Tác động của thuốc: Một số loại thuốc có thể ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm bilirubin. Ví dụ, thuốc chống coagulation như warfarin hoặc thuốc chống viêm không steroid có thể gây sai lệch trong kết quả xét nghiệm bilirubin.
• Rối loạn chuyển hóa bilirubin: Những rối loạn như bệnh Gilbert hoặc bệnh Crigler-Najjar có thể gây sai lệch trong kết quả xét nghiệm bilirubin. Điều này do khả năng cơ thể không chuyển đổi bilirubin thành dạng dễ tiết ra.
• Các yếu tố khác: Các yếu tố khác như tình trạng sức khỏe tổng quát của bệnh nhân, tình trạng gan, các bệnh lý khác liên quan đến gan và hệ thống tiêu hóa cũng có thể gây sai lệch trong kết quả xét nghiệm bilirubin.

Để đảm bảo kết quả xét nghiệm bilirubin chính xác, quá trình lấy mẫu, xử lý mẫu và phân tích cần tuân thủ đúng quy trình. Ngoài ra, thông tin về tình trạng sức khỏe và sử dụng thuốc của bệnh nhân cũng cần được xem xét để đánh giá các yếu tố có thể ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm.

Lời khuyên trước và sau khi xét nghiệm bilirubin

Bạn đọc đang có kế hoạch thực hiện xét nghiệm bilirubin, dưới đây là một số lưu ý:

• Tham khảo và tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ để đảm bảo quy trình xét nghiệm bilirubin được chính xác. Hạn chế ăn uống hoặc sử dụng một số loại thuốc trước khi xét nghiệm.
• Thông báo cho bác sĩ về các loại thuốc điều trị bệnh lý, thực phẩm chức năng bất kỳ đang sử dụng, đặc biệt là thuốc chống viêm không steroid, thuốc chống co giật, thuốc chống dị ứng hoặc thuốc lợi tiểu để tránh ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm.
• Điều chỉnh chế độ ăn uống và lối sống: nếu kết quả xét nghiệm bilirubin cho thấy các vấn đề về gan mật, bác sĩ có thể đề xuất điều chỉnh chế độ ăn uống và lối sống. Điều này có thể bao gồm việc hạn chế tiêu thụ rượu, chất béo và các loại thức ăn gây căng thẳng cho gan, cũng như thực hiện các biện pháp để duy trì sức khỏe tổng thể.
• Theo dõi sức khỏe gan: nếu bạn đã được chẩn đoán mắc các bệnh lý gan, xét nghiệm bilirubin có thể được sử dụng để theo dõi sự tiến triển của bệnh và hiệu quả của liệu pháp. Đảm bảo tuân thủ lịch hẹn theo dõi và trao đổi với bác sĩ về bất kỳ triệu chứng hoặc biểu hiện nào không bình thường.

Xét nghiệm bilirubin là một trong các xét nghiệm chức năng gan quan trọng có ý nghĩa đặc biệt quan trọng để đánh giá và chẩn đoán các bệnh lý liên quan. Kết quả xét nghiệm bilirubin được đánh giá kết hợp với triệu chứng, tiền sử bệnh và các phương pháp hình ảnh để chẩn đoán. Người làm xét nghiệm có thể đến các cơ sở để được các bác sĩ tư vấn để có kết quả chính xác nhất.