Bệnh đậu mùa khỉ: Nguy hiểm như thế nào và cách phòng ngừa

Bệnh đậu mùa khỉ đang là mối quan tâm của nhiều người trên thế giới. Vậy bệnh này nguy hiểm như thế nào và làm thế nào để phòng ngừa? Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây.

Nguyên nhân

Bệnh đậu mùa khỉ do virus orthopoxvirus gây ra. Virus này có thể lây truyền từ động vật sang người khác với bệnh đậu mùa do virus variola gây ra, từ người sang người và từ mẹ sang con.

• Lây truyền từ động vật sang người

Virus đậu mùa khỉ có thể lây truyền từ động vật sang người khi tiếp xúc trực tiếp với máu, dịch cơ thể, vết thương của động vật bị nhiễm bệnh.

• Lây truyền từ người sang người

Virus đậu mùa khỉ có thể lây truyền từ người sang người qua các giọt bắn hô hấp khi người bệnh ho, hắt hơi hoặc nói chuyện. Vi rút cũng có thể lây truyền qua tiếp xúc trực tiếp với các tổn thương da của người bệnh hoặc qua các vật dụng bị nhiễm virus.

• Lây truyền từ mẹ sang con

Virus đậu mùa khỉ có thể lây truyền từ mẹ sang con trong thai kỳ, khi sinh hoặc sau khi sinh.

Triệu chứng

Thời gian ủ bệnh của bệnh đậu mùa khỉ từ 5 đến 21 ngày. Sau thời gian ủ bệnh, người bệnh sẽ bắt đầu xuất hiện các triệu chứng như:

• Sốt cao, nhức đầu, đau cơ, mệt mỏi, ớn lạnh, đau họng, sưng hạch bạch huyết
• Đây là những triệu chứng phổ biến nhất của bệnh đậu mùa khỉ. Sốt thường là triệu chứng xuất hiện đầu tiên, thường là từ 38 đến 40 độ C.
• Nhức đầu, đau cơ, mệt mỏi, ớn lạnh, đau họng, sưng hạch bạch huyết cũng thường xuất hiện cùng lúc với sốt.
• Sau giai đoạn trên bệnh sẽ xuất hiện phát ban trên da, thường bắt đầu ở mặt và lan xuống toàn thân
• Phát ban là triệu chứng đặc trưng của bệnh đậu mùa khỉ. Phát ban thường bắt đầu ở mặt và lan xuống toàn thân, thường là trong vòng 1-3 ngày sau khi sốt. 
• Phát ban có thể xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào trên cơ thể, nhưng thường gặp nhất ở mặt, lòng bàn tay, lòng bàn chân, niêm mạc miệng và sinh dục.
• Các nốt phát ban có thể gây ngứa, đau hoặc khó chịu.
• Các nốt phát ban có thể phát triển qua 4 giai đoạn: 
• Giai đoạn ban đỏ: Các nốt phát ban ban đầu có màu đỏ, phẳng, không đau.
• Giai đoạn mụn nước: Ở giai đoạn này, các nốt phát ban trở nên sưng lên, nổi lên các bóng nước chứa đầy dịch trong.
• Giai đoạn mụn mủ: Các bóng nước dần chứa đầy mủ và hóa đục
• Giai đoạn đóng vảy: Sau khi vỡ, bóng nước khô lại và bong vảy.

Trong hầu hết các trường hợp, bệnh đậu mùa khỉ là bệnh nhẹ và tự khỏi sau 2 đến 4 tuần. Tuy nhiên, bệnh có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng, đặc biệt là ở trẻ em, phụ nữ mang thai và người có hệ miễn dịch suy yếu.

Xét nghiệm chẩn đoán

Để chẩn đoán bệnh đậu mùa khỉ, bác sĩ sẽ dựa vào các yếu tố sau:

• Tiền sử tiếp xúc với người mắc bệnh hoặc động vật bị nhiễm virus đậu mùa khỉ.
• Các triệu chứng lâm sàng của bệnh.
• Kết quả xét nghiệm.

Có hai loại xét nghiệm chính được sử dụng để chẩn đoán bệnh đậu mùa khỉ, bao gồm:

• Xét nghiệm sinh học phân tử (PCR): 
• Xét nghiệm PCR là xét nghiệm chẩn đoán bệnh đậu mùa khỉ được sử dụng phổ biến nhất hiện nay. Xét nghiệm này có độ nhạy và độ đặc hiệu cao, giúp chẩn đoán bệnh đậu mùa khỉ một cách chính xác.
• Xét nghiệm này giúp phát hiện sự hiện diện của virus đậu mùa khỉ trong các tổn thương da (chỏm mụn nước hoặc dịch ở mụn nước và mụn mủ và/hoặc lớp vảy khô).
• Xét nghiệm huyết thanh học: Xét nghiệm này giúp phát hiện kháng thể chống lại virus đậu mùa khỉ trong máu của người bệnh.

Phương pháp điều trị

Hiện nay, chưa có thuốc đặc trị bệnh đậu mùa khỉ. Các triệu chứng thường tự mất đi mà không cần điều trị. Phương pháp điều trị chủ yếu là điều trị triệu chứng và hỗ trợ.

Các phương pháp điều trị bệnh đậu mùa khỉ bao gồm:

• Thuốc kháng virus: Thuốc kháng virus tecovirimat là loại thuốc duy nhất hiện đang được phê duyệt để điều trị bệnh đậu mùa khỉ..
• Thuốc giảm đau và hạ sốt: Thuốc giảm đau và hạ sốt như ibuprofen hoặc acetaminophen có thể được sử dụng để giúp giảm các triệu chứng như sốt, đau đầu, đau cơ, và đau khớp.
• Thuốc kháng sinh: Thuốc kháng sinh thường được sử dụng khi biến chứng nhiễm trùng.

Biến chứng

Bệnh đậu mùa khỉ thường có diễn biến lành tính, tuy nhiên một số trường hợp có thể gặp các biến chứng như:

• Nhiễm trùng thứ phát
• Viêm phổi
• Viêm não
• Viêm màng não
• Viêm cơ tim
• Viêm màng tim

Chăm sóc hiệu quả tại nhà

Nếu bạn nghi ngờ mình bị mắc bệnh đậu mùa khỉ, hãy đến cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Nếu bạn đang tự cách ly tại nhà, hãy thực hiện các biện pháp sau để chăm sóc bản thân và ngăn ngừa lây lan bệnh cho người khác:

• Cách ly: Bạn nên cách ly tại phòng riêng, tránh tiếp xúc với người khác để hạn chế lây lan bệnh.
• Giữ vệ sinh: Bạn nên thường xuyên rửa tay bằng xà phòng và nước, hoặc sử dụng dung dịch sát khuẩn tay.
• Chăm sóc vết thương: Bạn nên giữ vết thương sạch sẽ và khô ráo, cần tránh gãi và chú ý rửa tay trước và sau khi chạm vào các nốt phát ban và vị trí tổn thương. Có thể làm sạch các nốt phát ban bằng nước vô trùng hoặc sát khuẩn.
• Uống thuốc theo chỉ định: Bạn nên uống thuốc theo chỉ định của bác sĩ.

Sống chung với bệnh hiệu quả

Hiện nay, chưa có vaccine phòng bệnh đậu mùa khỉ. Tuy nhiên, bạn có thể thực hiện các biện pháp sau để giảm nguy cơ mắc bệnh:

• Tránh tiếp xúc với động vật hoang dã, đặc biệt là động vật bị bệnh.
• Nếu bạn phải tiếp xúc với động vật hoang dã, hãy sử dụng găng tay và quần áo bảo hộ.
• Rửa tay sạch sẽ bằng xà phòng và nước sau khi tiếp xúc với động vật hoang dã.
• Tránh tiếp xúc gần gũi với người bị mắc bệnh đậu mùa khỉ.
• Nếu bạn tiếp xúc gần gũi với người bị mắc bệnh đậu mùa khỉ, hãy tự theo dõi sức khỏe trong vòng 21 ngày.

Trên đây là những thông tin cần biết về bệnh đậu mùa khỉ. Hy vọng những thông tin này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về bệnh và có biện pháp phòng ngừa hiệu quả bằng cách thực hiện các biện pháp phòng ngừa như tiêm vắc-xin, tránh tiếp xúc gần gũi với người bệnh và vật liệu bị nhiễm virus, chúng ta có thể bảo vệ bản thân và gia đình khỏi nguy cơ mắc bệnh.