Biến chứng thần kinh đái tháo đường

Bệnh thần kinh đái tháo đường (thần kinh đái tháo đường) là một biến chứng nghiêm trọng của bệnh tiểu đường, ảnh hưởng tới hơn 50% người bệnh. Lượng đường trong máu cao có thể làm tổn thương các dây thần kinh khắp cơ thể, đặc biệt là các dây thần kinh chi trên và chi dưới 

Đối với một số người, bệnh thần kinh tiểu đường còn gây đau đớn, thậm chí là tàn tật do phải cắt bỏ chi. Để có thể bảo vệ bản thân, người bệnh cần trang bị cho mình thêm nhiều kiến thức để có thể tránh khỏi những rủi ro không mong muốn.

Các bệnh thần kinh đái tháo đường thường gặp

Có bốn loại bệnh thần kinh tiểu đường chính. Người bệnh có thể gặp một hoặc nhiều triệu chứng cùng lúc. Thông thường, các triệu chứng phát triển dần dần. Người bệnh có thể không nhận thấy bất cứ điều gì không ổn cho đến khi tổn thương thần kinh nặng xuất hiện.

Bệnh lý thần kinh ngoại vi

Đây là loại bệnh thần kinh tiểu đường phổ biến nhất. Nó ảnh hưởng đến bàn chân và chân đầu tiên, sau đó là bàn tay và cánh tay. Các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh thần kinh ngoại vi thường nặng hơn vào ban đêm và có thể bao gồm:

• Tê hoặc giảm khả năng cảm thấy đau hoặc thay đổi nhiệt độ
• Cảm giác ngứa ran hoặc nóng rát
• Đau nhói hoặc chuột rút
• Yếu cơ
• Cực kỳ nhạy cảm khi chạm vào - đối với một số người, ngay cả sức nặng của chăn mền cũng có thể gây đau đớn
• Các vấn đề nghiêm trọng về chân, chẳng hạn như loét, nhiễm trùng và tổn thương xương khớp

Bệnh thần kinh tự chủ

Hệ thống thần kinh tự trị kiểm soát huyết áp, nhịp tim, đổ mồ hôi, mắt, bàng quang, hệ tiêu hóa và cơ quan sinh dục. Bệnh tiểu đường có thể ảnh hưởng đến các dây thần kinh ở bất kỳ khu vực nào trong số này, có thể gây ra các dấu hiệu và triệu chứng bao gồm:

• Thiếu nhận thức rằng lượng đường trong máu thấp (hạ đường huyết không nhận thức được)
• Hạ huyết áp khi ngồi hoặc nằm xuống có thể gây chóng mặt hoặc ngất xỉu (hạ huyết áp thế đứng)
• Các vấn đề về bàng quang hoặc ruột
• Chậm làm rỗng dạ dày (liệt dạ dày), gây buồn nôn, nôn, cảm giác no và chán ăn
• Khó nuốt
• Thay đổi cách mắt điều chỉnh từ sáng sang tối hoặc từ xa sang gần
• Tăng hoặc giảm tiết mồ hôi
• Các vấn đề về phản ứng tình dục, chẳng hạn như khô âm đạo ở phụ nữ và rối loạn cương dương ở nam giới

Bệnh đám rối rễ thần kinh

Loại bệnh thần kinh này thường ảnh hưởng đến các dây thần kinh ở đùi, hông, mông hoặc chân. Nó cũng có thể ảnh hưởng đến vùng bụng và ngực. Các triệu chứng thường ở một bên cơ thể, nhưng có thể lan sang bên kia. Bệnh thần kinh gần có thể bao gồm:

• Đau dữ dội ở mông, hông hoặc đùi
• Cơ đùi yếu và co rút
• Khó vươn lên từ tư thế ngồi
• Đau ngực hoặc thành bụng

Bệnh đơn thần kinh

Bệnh đơn thần kinh đề cập đến tổn thương một dây thần kinh cụ thể. Dây thần kinh có thể ở mặt, thân, cánh tay hoặc chân. Bệnh đơn thần kinh có thể dẫn đến:

• Khó tập trung
• Nhìn đôi
• Liệt một bên mặt
• Tê hoặc ngứa ran ở bàn tay hoặc ngón tay
• Tay yếu có thể làm rơi đồ
• Đau ở ống chân hoặc bàn chân
• Điểm yếu gây khó khăn khi nâng phần trước của bàn chân (thả chân)
• Đau ở phía trước đùi

Nguyên nhân bệnh thần kinh đái tháo đường

Nguyên nhân chính xác của từng loại bệnh thần kinh là không rõ. Nhiều nghiên cứu cho rằng theo thời gian, lượng đường trong máu cao không được kiểm soát sẽ làm tổn thương dây thần kinh và cản trở khả năng gửi tín hiệu của chúng, dẫn đến bệnh thần kinh do đái tháo đường. 

Lượng đường trong máu cao cũng làm suy yếu thành mạch máu nhỏ (mao mạch) cung cấp không đủ oxy và chất dinh dưỡng cho các dây thần kinh.

Dưới đây là một vài nguyên nhân chính được đề cập tới:

• Kiểm soát lượng đường trong máu kém. Lượng đường trong máu không được kiểm soát làm tăng nguy cơ biến chứng bệnh tiểu đường, bao gồm cả tổn thương thần kinh.
• Tiền sử bệnh tiểu đường. Nguy cơ mắc bệnh thần kinh do tiểu đường càng tăng khi một người mắc bệnh tiểu đường lâu năm, đặc biệt nếu lượng đường trong máu không được kiểm soát tốt.
• Bệnh thận. Bệnh tiểu đường có thể làm hỏng thận. Tổn thương thận sẽ đưa chất độc vào máu, có thể dẫn đến tổn thương thần kinh.
• Thừa cân. Có chỉ số khối cơ thể (BMI) từ 25 trở lên có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh thần kinh do đái tháo đường.
• Hút thuốc. Hút thuốc làm hẹp và xơ cứng động mạch, làm giảm lưu lượng máu đến chân và bàn chân. Điều này khiến vết thương khó lành hơn và làm tổn thương các dây thần kinh ngoại vi.

Cách phòng ngừa bệnh thần kinh tiểu đường

• Người bệnh tiểu đường nên làm xét nghiệm HbA1C ít nhất hai lần một năm.
• Chăm sóc chân tay kỹ lưỡng. Các vấn đề về chân, bao gồm vết loét lâu lành, rạn nứt,... trường hợp xấu phải cắt cụt chi, là những biến chứng phổ biến của bệnh thần kinh do tiểu đường. Nhưng bạn có thể ngăn ngừa nhiều vấn đề này bằng cách khám chân ít nhất mỗi năm một lần.
• Kiểm soát huyết áp.
• Ăn uống điều độ đúng theo chỉ dẫn của bác sĩ. 
• Tập luyện thể dục thường xuyên.
• Duy trì cân nặng ở mức vừa phải.
• Không hút thuốc lá.
• Không uống rượu bia. 

Bệnh thần kinh đái tháo đường là một trong những nguyên nhân lớn gây ra các biến chứng cho bệnh nhân tiểu đường. Người bệnh không được chủ quan trong việc chăm sóc sức khỏe, đo đường huyết hằng ngày. Nếu nhận thấy những bất thường về sức khỏe cần đến bệnh viện để được thăm khám và điều trị kịp thời, tránh những biến chứng nặng.