Đại tiện không tự chủ: Nguyên nhân, dấu hiệu, điều trị, cách phòng tránh
Đại tiện không tự chủ là triệu chứng bệnh ảnh hưởng lớn tới cuộc sống hàng ngày, làm người bệnh mặc cảm, tự ti, khó hòa nhập xã hội. Bệnh nếu kéo dài bệnh còn dẫn đến những bệnh lý viêm nhiễm, đau đớn vùng hậu môn, trực tràng.
Cùng BookingCare tìm hiểu về nguyên nhân, dấu hiệu, cách điều trị và cách phòng tránh bệnh lý này qua bài viết dưới đây.
Đại tiện không tự chủ là gì?
Đại tiện không tự chủ hay còn gọi là tình trạng người bệnh không thể kiểm soát quá trình đại tiện của mình. Phân từ trực tràng có thể són ra ngoài trong khi người bệnh tham gia các hoạt động thể chất, gắng sức, thậm chí cả khi nghỉ ngơi mà không có hoặc có rất ít cảm giác mót rặn.
Mặc dù không gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe, nhưng đại tiện không tự chủ mang đến nhiều phiền toái và khó chịu cho người bệnh. Trong trường hợp đại tiện không tự chủ ở mức độ nhẹ, khi chỉ có một lượng phân nhỏ ra ngoài, chủ yếu chỉ làm bẩn đồ lót, nhiều người bệnh có thể chấp nhận được tình trạng này.
Tuy nhiên, nếu đại tiện không tự chủ hoàn toàn và lượng phân ra ngoài lớn, tác động đối với thể chất và tinh thần của người bệnh sẽ rất lớn.
Dấu hiệu của đại tiện không tự chủ là gì?
Dấu hiệu của bệnh lý này thường bao gồm mất kiểm soát về cảm giác và chức năng cơ vùng hậu môn trực tràng. Người bệnh có thể trải qua tình trạng khó chịu với việc kiểm soát nhu cầu đi toilet, cảm giác căng đầy bóng trực tràng khi điều tiết, và thậm chí là mất khả năng phân biệt giữa việc điều tiết và đại tiện.
Triệu chứng của són phân có thể bao gồm:
- Rò rỉ phân: Người bị són phân có thể rò ra phân lượng ít hoặc lỏng khi không có ý định đi đại tiện.
- Không có cảm giác đại tiện: Một số người không có cảm giác khi phân đang trong trạng thái cần được thải ra hoặc không cảm nhận được cảm giác đi tiêu.
Nguyên nhân của đại tiện không tự chủ
Nguyên nhân của đại tiện không tự chủ có thể đa dạng và xuất phát từ nhiều yếu tố khác nhau. Một số nguyên nhân chính bao gồm rối loạn cơ hậu môn - trực tràng, tổn thương cơ, nhiễm trùng, bệnh tiểu đường, đa xơ cứng, bệnh Parkinson và tác dụng phụ từ một số loại thuốc.
Việc hiểu rõ nguyên nhân giúp xác định phương pháp điều trị hiệu quả. Có rất nhiều nguyên nhân có thể dẫn đến tình trạng són phân, bao gồm:
- Tiêu chảy hoặc táo bón thường xuyên: Những tình trạng này làm các cơ ở trực tràng và hậu môn yếu đi dẫn đến giảm khả năng giữ phân trong cơ thể.
- Tổn thương cơ: Ở phụ nữ khi sinh con qua đường âm đạo khó khăn, bác sĩ thường rạch một đường nhỏ (cắt tầng sinh môn) để tạo lỗ mở lớn hơn, điều này có thể gây tổn thương cơ. Tổn thương cơ cũng có thể gặp do phẫu thuật hậu môn hoặc trực tràng.
- Tổn thương thần kinh: Nếu các dây thần kinh điều khiển việc co bóp của trực tràng và hậu môn bị tổn thương có thể dẫn đến tình trạng đi đại tiện không tự chủ.
- Các nguyên nhân khác: Lạm dụng thuốc nhuận tràng, xạ trị, một số khuyết tật về hệ thần kinh và bẩm sinh (di truyền) và bệnh viêm ruột có thể ảnh hưởng đến khả năng điều hòa phân.
Điều trị đại tiện không tự chủ có khó không?
Đối với điều trị đại tiện không tự chủ, việc điều trị phụ thuộc vào nguyên nhân cụ thể. Tình trạng này có thể được điều trị bằng các phương pháp nội khoa hoặc ngoại khoa. Tuy nhiên đối với một số trường hợp đặc biệt có thể kết hợp cả hai hình thức điều trị này để cải thiện nhanh tình trạng cho người bệnh.
Các phương pháp điều trị của người bệnh gồm:
- Điều trị theo nguyên nhân cụ thể: Nếu nguyên nhân của đại tiện không tự chủ là do rối loạn cơ trực tràng hoặc tổn thương cơ, có thể yêu cầu các phương pháp vật lý trị liệu hoặc thậm chí là phẫu thuật tùy thuộc vào tình trạng cụ thể.
- Thay đổi chế độ ăn uống và lối sống: Thay đổi chế độ ăn uống bao gồm nhiều chất xơ có thể giúp cải thiện tình trạng này. Tập thể dục đều đặn cũng có thể hỗ trợ chức năng cơ trực tràng.
- Sử dụng thuốc điều hòa đường tiêu hóa giảm các triệu chứng và hỗ trợ quá trình kiểm soát đi tiêu.
- Phẫu thuật: Trong những trường hợp nghiêm trọng và không đáp ứng với các phương pháp điều trị khác, phẫu thuật có thể được xem xét.
- Chăm sóc tổng thể và điều trị đa nguyên nhân: Quan trọng nhất là áp dụng một phương pháp điều trị toàn diện, đánh giá và xử lý tất cả các yếu tố nguyên nhân và ảnh hưởng đến tình trạng của người bệnh.
Đối với một số người, điều trị có thể đạt được một cách hiệu quả với những biện pháp đơn giản như thay đổi lối sống và chế độ ăn uống. Tuy nhiên, đối với những trường hợp phức tạp hơn việc điều trị có thể đòi hỏi sự hợp tác chặt chẽ giữa bệnh nhân và đội y tế có chuyên môn. Điều quan trọng là tìm ra phương pháp điều trị phù hợp với từng trường hợp cụ thể.
Phòng tránh đại tiện không tự chủ như thế nào?
Phòng tránh đại tiện không tự chủ liên quan đến việc duy trì sức khỏe tổng thể của hệ tiêu hóa và cơ hậu môn trực tràng. Dưới đây là một số biện pháp và thói quen có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh lý này:
- Có chế độ dinh dưỡng phù hợp: Đảm bảo bạn có một chế độ ăn uống lành mạnh và cung cấp đầy đủ chất xơ để duy trì sự mềm mại và độ nhớt của phân. Uống đủ nước và tránh các chất kích thích như cafein và bia rượu.
- Tập thể dục đều đặn: Vận động thể chất đều đặn giúp cải thiện chức năng ruột, tăng cường cơ và dây thần kinh trong khu vực hậu môn. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia về bài tập phù hợp cho cá nhân.
- Chăm sóc vùng hậu môn: Đảm bảo vùng hậu môn luôn sạch và khô ráo để tránh kích ứng và nhiễm trùng. Sử dụng giấy vệ sinh mềm nhẹ khi lau và hạn chế việc sử dụng các chất có chứa hóa chất gây kích ứng. Tránh sử dụng thuốc có thể gây tác động đến cơ trực tràng.
- Quản lý stress: Căng thẳng có thể làm tăng tình trạng tiêu chảy và són phân. Hãy học cách quản lý căng thẳng bằng các phương pháp thư giãn như yoga, thiền, kỹ thuật thở hoặc hoạt động giải trí.
- Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Định kỳ thăm bác sĩ để kiểm tra sức khỏe tổng thể và tìm hiểu về các biểu hiện sớm của vấn đề về hệ tiêu hóa và bước quan trọng để phát hiện sớm tình trạng bệnh và có phương pháp điều trị kịp thời.
Đại tiện không tự chủ không chỉ là một vấn đề về sức khỏe cơ bản mà còn tác động đáng kể đến chất lượng cuộc sống và tâm lý của người bệnh. Người bệnh không nên ngần ngại tìm sự tư vấn từ các chuyên gia y tế để có được chẩn đoán chính xác và kế hoạch điều trị phù hợp với tình trạng mình đang gặp phải.
Khi có bất kỳ dấu hiệu nào bất thường về sức khỏe, trong đó có triệu chứng đại tiện không tự chủ, cần đến ngay cơ sở y tế có chuyên môn để được thăm khám và điều trị kịp thời.