Gan nhiễm mỡ là bệnh gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị gan nhiễm mỡ

Khi lượng mỡ trong gan dư thừa quá nhiều, các chức năng của gan cũng bị ảnh hưởng không nhỏ. Ở giai đoạn đầu, gan nhiễm mỡ có thể được xem là một bệnh lý lành tính bởi gần như không có triệu chứng hay ảnh hưởng gì đến sức khỏe.

Tuy nhiên, nếu người bệnh chủ quan lơ là điều trị, bệnh có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm thậm chí là xơ gan hoặc ung thư gan.

Gan nhiễm mỡ là bệnh gì?

Gan nhiễm mỡ là tình trạng mỡ tích tụ quá nhiều trong gan, gây tổn thương gan và ảnh hưởng trực tiếp đến các chức năng quan trọng của gan đối với cơ thể.

Đây là một bệnh lý gan phổ biến và có thể gây ra nhiều vấn đề về sức khỏe, bao gồm viêm gan mạn tính, xơ gan và ung thư gan.

Gan nhiễm mỡ tiến triển theo từng giai đoạn và mức độ khác nhau, trên siêu âm đàn hồi gan (Fibroscan)  ghi nhận 3 mức độ:

• Gan nhiễm mỡ độ 1: Đây được xem là giai đoạn nhẹ, lành tính, không nguy hiểm và cũng không có biểu hiện gì. Lúc này, tỉ lệ mỡ chiếm khoảng 11-33% khối lượng gan. Nếu phát hiện sớm và điều trị kịp thời, đúng cách, bệnh có thể trị khỏi hoàn toàn.
• Gan nhiễm mỡ độ 2: Đây là giai đoạn tích tụ, nuôi bệnh và chưa có phương pháp để điều trị triệt để. Trọng lượng mỡ đã chiếm khoảng từ 34 - 66% tổng trọng lượng gan. Ở giai đoạn này người bệnh có khả năng bất thường nhẹ về chức năng gan, gây nên bệnh viêm gan nhiễm mỡ (NASH) hoặc viêm gan thoái hóa mỡ do rượu. Chủ quan ở giai đoạn này khiến bệnh gan nhiễm mỡ nhanh chóng chuyển biến xấu sang giai đoạn 3 nguy hiểm.
• Gan nhiễm mỡ độ 3: Ở giai đoạn 3, một số triệu chứng bệnh đã biểu hiện rõ ràng hơn. Đây là giai đoạn bệnh nguy hiểm có thể dẫn đến nhiều biến chứng xấu, có thể dẫn đến viêm gan nặng hơn, xơ gan giai đoạn đầu hoặc tiến triển, hoặc ung thư gan. Người bệnh cần nghiêm túc thực hiện các chỉ dẫn điều trị từ bác sĩ nếu không muốn bị đe dọa đến tính mạng.

Nguyên nhân gây bệnh gan nhiễm mỡ

Gan nhiễm mỡ có thể khởi phát do nhiều nguyên nhân khác nhau, một số nguyên nhân gây bệnh gan nhiễm mỡ phổ biến nhất có thể kể đến như:

• Lạm dụng rượu bia và đồ uống có cồn trong một thời gian dài
• Viêm gan siêu vi: nhiễm viêm gan siêu vi C mạn
• Viêm gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD)
• Do một số loại thuốc điều trị: Corticosteroids, Methotrexate, Tamoxifen

Ngoài ra, những đối tượng sau đây cũng có nguy cơ mắc bệnh cao hơn bình thường, bao gồm:

• Phụ nữ mắc bệnh buồng trứng đa nang
• Người có hội chứng chuyển hóa: bất thường về mỡ máu (mỡ máu cao); béo phì, thừa cân (BMI > 27kg/m2); vòng bụng lớn; tăng huyết áp hoặc có rối loạn đường huyết đói (tiền đái tháo đường)
• Người mắc bệnh tiểu đường tuýp 2
• Người cao tuổi
• Người bị suy giảm chức năng tuyến giáp hoặc tuyến yên (suy giáp, suy tuyến yên)
• Người có tiền sử mắc bệnh viêm gan
• ...

Các triệu chứng của bệnh gan nhiễm mỡ

Gan nhiễm mỡ là một bệnh lý mãn tính và rất khó để có thể nhận biết bởi các triệu chứng lâm sàng rất ít hoặc gần như không biểu hiện ra bên ngoài. Người bệnh chỉ có thể phát hiện ra gan bị nhiễm mỡ khi thăm khám, xét nghiệm trực tiếp tại bệnh viện.

Trong một số trường hợp bệnh đã chuyển biến nặng hơn, một số triệu chứng có thể xuất hiện bao gồm:

• Đau và khó chịu ở bụng trên bên phải
• Chán ăn, giảm khẩu vị
• Vàng da, vàng mắt
• Nước tiểu vàng hoặc sậm màu
• Khi có xơ gan có thể xuất hiện thêm các biểu hiện:
• Cổ trướng (chướng bụng), phù nề chân
• Giãn nở mạch máu dưới da
• Lá lách to
• Xuất huyết tiêu hóa
• Đỏ lòng bàn tay
• Ngứa da

Xét nghiệm chẩn đoán gan nhiễm mỡ

Gan nhiễm mỡ rất khó để chẩn đoán nếu chỉ thông qua những biểu hiện lâm sàng. Để có thể xác định chính xác người bệnh có bị gan nhiễm mỡ hay không, bác sĩ có thể yêu cầu người bệnh thực hiện một số phương pháp chẩn đoán bệnh sau đây:

• Xét nghiệm máu
• Xét nghiệm virus viêm gan
• Chụp cộng hưởng từ (MRI)
• Chụp CT
• Siêu âm, trong đó có cả siêu âm đàn hồi gan (FIbroscan)
• Sinh thiết gan

Điều trị gan nhiễm mỡ

Vẫn chưa có một loại thuốc cụ thể nào có thể trị khỏi hoàn toàn bệnh gan nhiễm mỡ. Nếu người bệnh phát hiện sớm gan nhiễm mỡ ngay từ khi bệnh mới xuất hiện, kết hợp điều trị bằng thuốc và thay đổi lối sống có thể trị khỏi bệnh hoàn toàn. 

Tuy nhiên, trường hợp này là rất hiếm, hầu hết người bệnh chỉ phát hiện ra gan nhiễm mỡ khi bệnh đã tiến triển sang những giai đoạn sau.

Một số loại thuốc hiện đang được các nghiên cứu lớn ghi nhận có khả năng làm giảm lượng mỡ và mức độ xơ hóa, hạ men gan, tuy nhiên được sử dụng vào tùy đối tượng bệnh nhân cụ thể, cần có sự thăm khám kỹ lưỡng từ các bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa - gan mật.

Các phương pháp điều trị hiện tại chủ yếu là nhằm mục đích cải thiện sức khỏe gan và ngăn chặn nguy cơ biến chứng. Dưới đây là một số biện pháp điều trị gan nhiễm mỡ phổ biến, quan trọng nhất vẫn là thay đổi lối sống (tập thể dục, thay đổi chế độ ăn):

• Bổ sung vitamin B, C, E qua dạng viên uống hoặc các loại thực phẩm trong chế độ dinh dưỡng hàng ngày. Nhóm chất này có khả năng hòa tan các chất béo dư thừa đồng thời tăng cường sức đề kháng cho bệnh nhân
• Thuốc chứa choline, làm giảm sự tổn thương cho gan, giảm triệu chứng của bệnh.
• Bổ sung acid amin giúp thải độc gan và giảm mỡ thừa trong gan.
• Tránh xa rượu bia và các chất kích thích gây hại cho gan đặc biệt là đồ uống chứa cồn, thuốc lá,...
• Bắt buộc phải giảm cân nếu người bệnh bị thừa cân, béo phì.
• Tập thể dục thường xuyên nhằm nâng cao sức đề kháng và duy trì cân nặng khỏe mạnh.
• Xây dựng thực đơn ăn uống khoa học, lành mạnh. Hạn chế tối đa chất béo, các loại thực phẩm chứa nhiều đường và chất bảo quản, gia vị,...
• Giữ tinh thần thoải mái, tích cực
• ...

Bệnh gan nhiễm mỡ có nguy hiểm không?

Nhiều người được chẩn đoán mắc bệnh gan nhiễm mỡ từ sớm nhưng chủ quan không điều trị hoặc điều trị không đúng cách khiến bệnh chuyển biến nặng hơn, thậm chí có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm như:

• Viêm gan thoái hóa mỡ (do rượu hoặc không do rượu) 
• Xơ gan
• Ung thư gan

Đây đều là những căn bệnh nguy hiểm có tỉ lệ tử vong cực kì lớn.

Gan nhiễm mỡ tuy không thể điều trị triệt để nhưng những biện pháp hiện tại có thể cải thiện sức khỏe gan đáng kể. Ngay khi được chẩn đoán mắc bệnh gan nhiễm mỡ, người bệnh cần nghiêm túc điều trị, xây dựng thói quen sống lành mạnh và tái khám định kỳ để được theo dõi sức khỏe tốt nhất.