Hạ đường huyết ở người bệnh đái tháo đường: Nguyên nhân, triệu chứng và cách xử lý

Hạ đường huyết là bệnh lý không hiếm gặp, đặc biệt với người bệnh đái tháo đường thì tình trạng này lại càng phổ biến. Hạ đường huyết ở người đái tháo đường bắt đầu bằng những biểu hiện của cảm giác đói, run, vã mồ hôi, hồi hộp. lo lắng, căng thẳng, nhưng nếu tiếp tục kéo dài sẽ dẫn đến thay đổi nhận thức, có thể kích động, xây xẩm, chóng mặt, giảm khả năng nói, lú lẫn và hôn mê. Cần nhận biết sớm các dấu hiệu ngay từ giai đoạn đầu và có biện pháp xử lý kịp thời, tránh trường hợp nguy hiểm xảy ra.

Hạ đường huyết ở người bệnh đái tháo đường là hiện tượng gì?

Hạ đường huyết là tình trạng có triệu chứng của hạ đường huyết hoặc lượng đường trong máu của bạn giảm xuống dưới 70 mg/dL (dưới 3,9 mmol/L) và cần sử dụng carbohydrate để cải thiện triệu chứng.

Hạ đường huyết có thể xảy ra với tất cả mọi người tuy nhiên, với người bệnh đái tháo đường, do có sự rối loạn trong chuyển hóa đường huyết, nên tình trạng này cũng phổ biến hơn, đặc biệt là ở người bệnh đái tháo đường tuýp 1và đái tháo đường tuýp 2 đang điều trị insulin và/hoặc sulfonylurea.

Một số người bệnh đái tháo đường cũng gặp phải tình trạng hạ đường huyết khi lượng đường trong máu cao hơn. Trường hợp này được gọi là hạ đường huyết tương đối : có triệu chứng của hạ đường huyết nhưng đường huyết cao hơn 70mg/dl. Điều quan trọng cần lưu ý ở những người đái tháo đường lâu năm có tình trạng giảm đáp ứng với hạ đường huyết, nghĩa là sẽ không có triệu chứng báo hiệu hạ đường huyết cho đến khi đường huyết giảm nặng.

Triệu chứng hạ đường huyết ở người bệnh đái tháo đường

Một số triệu chứng hạ đường huyết ở người bệnh đái tháo đường cũng như ở người bình thường bao gồm:

• Cảm giác đói
• Cảm thấy lâng lâng, chóng mặt
• Làn da nhợt nhạt
• Tay chân run
• Đổ mồ hôi, cảm thấy ớn lạnh
• Khó thở, tim đập nhanh
• Mệt mỏi, đau đầu
• Tầm nhìn mờ
• Ngứa râm ran hoặc tê ở môi, lưỡi hay má
• Mất năng lượng, kể cả việc đi lại cũng khó khăn

Trường hợp nặng, người bệnh đái tháo đường có thể rơi vào tình trạng hôn mê và co giật

Nguyên nhân xảy ra tình trạng này

Những nguyên nhân khiến đường huyết của người bệnh đái tháo đường đột ngột bị hạ có thể kể đến như:

• Sử dụng quá liều Insulin
• Không nạp đủ lượng carb cho lượng insulin sử dụng: bỏ bữa, ăn ít, nhịn đói ban đêm
• Tăng sử dụng glucose: trong và ngay sau vận động
• Vận động, hoạt động thể chất quá mức mà trước đó không ăn bữa phụ hoặc không giảm liều insulin
• Uống quá nhiều rượu (đặc biệt là với người bệnh đái tháo đường tuýp 1)
• Căng thẳng tâm lý trong thời gian dài

Phương pháp điều trị khi người bệnh đái tháo đường bị hạ đường huyết

Trong trường hợp các triệu chứng hạ đường huyết ở giai đoạn nhẹ, người bệnh vẫn có khả năng nhận thức được bình thường thì cần phải thực hiện các biện pháp như sau:

• Nếu đang dùng insuline, ngưng ngay
• Cho người bệnh đái tháotiểu đường ăn hoặc uống chứa nhiều đường 15 gam carbohydrate nhanh như: 15 gam glucose, 3 viên đường glucose, 120ml nước ép trái cây/soda thông thường, 1 thìa canh đường/mứt
• Sau 10-15 phút, tiếp tục kiểm tra lượng đường trong máu, nếu chỉ số đường huyết vẫn dưới 70 mg/dL (dưới 3,9 mmol/L), thì vẫn cần bổ sung thêm đồ uống có đường hoặc đồ ăn ngọt và kiểm tra lại 10-15 phút sau đó, lặp lại đủ 3 lần
• Khi các triệu chứng được cải thiện và đường huyết đã cao hơn 70 mg/dL , hãy ăn thứ gì đó giúp giữ cho lượng đường trong máu người bệnh tăng lâu hơn, chẳng hạn như một ít bánh quy, bánh sandwich,...trong vòng 2 giờ.

Trường hợp người bệnh đái tháo đường hạ đường huyết ở mức nghiêm trọng, dẫn đến bất tỉnh và không còn nhận thức, thì cần tuyệt đối không cho người bệnh ăn hay uống bất cứ thứ gì bởi rất có nguy cơ cao bị nghẹn hoặc sặc thức ăn. Khi đó, hãy đặt người bệnh ở vị trí nằm ngửa, thấp hơn chân và đầu quay sang 1 bên tránh hít chất nôn vào phổi hoặc tụt lưỡi vào cổ họng, ép tim hoặc hô hấp nhân tạo nếu cần và liên hệ ngay với cấp cứu đến để xử lý kịp thời.

Biện pháp phòng ngừa hạ đường huyết ở người bệnh đái tháo đường 

Nếu bạn đang mắc đái tháo đường, bạn cần lưu ý những điều sau đây để phòng tránh trường hợp bị hạ đường huyết:

• Tuân theo chỉ định, hướng dẫn của bác sĩ về liều lượng sử dụng insulin bạn cần sử dụng
• Thường xuyên mang theo bánh, kẹo hoặc một số loại đồ ăn nhẹ bổ sung ngay khi có dấu hiệu bị hạ đường huyết
• Kiểm tra lượng đường trong máu thường xuyên, đặc biệt là tại các thời điểm: trước và sau bữa ăn; trước khi tiêm thuốc điều trị đái tháo đường; trước và sau khi tập luyện; trước khi đi ngủ. Với người bệnh đái tháo đường tuýp 1, hay bị hạ đường huyết thì việc kiểm tra đường huyết bằng máy đo đường huyết liên tục (CGM) sẽ tiện lợi hơn bởi loại máy này sẽ thực hiện đo đường huyết tự động theo chu kỳ 5-10 phút
• Hạn chế sử dụng rượu bia, đặc biệt tránh trường hợp uống rượu bia mà chưa ăn gì
• Không bỏ bữa, thời gian giữa hai bữa không nên cách nhau quá dài

Bài viết trên đây đã cung cấp các thông tin quan trọng về bệnh hạ đường huyết ở người bệnh đái tháo đường. Điều quan trọng nhất đối với người bệnh đái tháo đường để tránh trường hợp rơi vào tình trạng hạ đường huyết là cần phải theo dõi đường huyết thường xuyên và có biện pháp xử lý nhanh chóng khi nhận thấy bản thân có các dấu hiệu bị hạ đường huyết.