Viêm đường hô hấp dưới là tình trạng viêm nhiễm đường hô hấp dưới bao gồm các cơ quan từ khí quản trở xuống. Nếu không điều trị kịp thời, các bệnh về viêm đường hô hấp dưới có thể trở nặng và gây ra những biến chứng nguy hiểm cho bệnh nhân. Bệnh lây lan chủ yếu qua đường giọt bắn hoặc tiếp xúc bề mặt do nhiều nguyên nhân khác nhau gây nên.
Nguyên nhân hay gặp của viêm đường hô hấp dưới
Cơ chế gây viêm đường hô hấp dưới chủ yếu do nhiễm trùng tại các cơ quan thuộc đường hô hấp dưới, thường xuất hiện vào các thời điểm giao mùa trong năm chủ yếu vào mùa đông - xuân. Tác nhân hay gặp chủ yếu là vi khuẩn hoặc virus.
Viêm đường hô hấp dưới do vi khuẩn
Vi khuẩn là tác nhân chủ yếu gây ra viêm đường hô hấp dưới, có thể chia thành hai nhóm chính:
- Vi khuẩn điển hình:
- Phế cầu khuẩn (Streptococcus pneumoniae)
- Haemophilus influenzae.
- Klebsiella pneumoniae.
Đây là những chủng vi khuẩn hay gặp nhất, vi khuẩn xâm nhập vào đường hô hấp sinh các độc tố và kích hoạt quá trình viêm, các sản phẩm của quá trình viêm gây ra các triệu chứng như ho, sốt, khó thở do ứ dịch viêm trong nhu mô phổi,...
- Vi khuẩn không điển hình:
- Mycoplasma pneumoniae
- Legionella pneumophila
- Chlamydia pneumoniae
Những tác nhân này được gọi là không điển hình bởi vì triệu chứng của chúng thường mơ hồ và trong một số trường hợp sẽ không đáp ứng với thuốc kháng sinh thông thường. Trong một số trường hợp ít gặp, triệu chứng của các tác nhân này nhẹ nhưng tổn thương ở phổi đã lan rộng.
Tuy nhiên, trong đa phần trường hợp, các tác nhân này có thể dễ dàng được điều trị.
Viêm đường hô hấp dưới do virus
Các chủng virus thường gây viêm đường hô hấp dưới vào thời điểm cơ thể con người đang thích nghi với sự thay đổi của môi trường như thay đổi thời tiết, miễn dịch bị suy giảm. Thường gặp các loại virus như:
- Virus cúm A, cúm B
- Virus á cúm
- Virus hợp bào hô hấp (RSV)
- Adenovirus
- Rhinovirus
- Coronavirus
Ngoài các nhiễm trùng do vi khuẩn và virus, một số trường hợp có thể gặp viêm đường hô hấp dưới do nấm, ký sinh trùng,...
Nguyên nhân khác
Ngoài các nguyên nhân liên quan đến nhiễm trùng đường hô hấp, một số trường hợp các bệnh viêm đường hô hấp dưới còn do bị kích ứng với một số chất trong môi trường gây ra viêm đường thở như: không khí lạnh, khói bụi công nghiệp, khói thuốc lá hay tiếp xúc với các loại hóa chất có nguy cơ gây dị ứng,...
Ai có nguy cơ mắc các bệnh về viêm đường hô hấp dưới?
Bất kỳ ai cũng mắc các bệnh về viêm đường hô hấp, tuy nhiên các đối tượng có nguy cơ mắc cao hơn như:
- Trẻ em và người già, đặc biệt là trẻ < 5 tuổi và người lớn > 65 tuổi
- Người có thói quen hút thuốc lá
- Người thường xuyên tiếp xúc với khói bụi công nghiệp, ô nhiễm không khí,...
- Phụ nữ mang thai
- Người có các tiền sử bệnh lý mãn tính như: hen phế quản, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, bệnh tiểu đường, bệnh tim mạch, suy gan, suy thận,...
- Người có hệ miễn dịch suy giảm như: HIV, suy dinh dưỡng hoặc mới trải qua một bệnh lý nghiêm trọng khác như phẫu thuật lớn, xạ trị ung thư, điều trị hóa chất,...
Viêm đường hô hấp dưới có thể cải thiện trong vòng từ 7 - 14 ngày, thông thường không gây biến chứng nguy hiểm cho bệnh nhân nếu được điều trị kịp thời. Không nên chủ quan với bệnh, nếu để kéo dài bệnh có thể trở nặng đe dọa tính mạng bệnh nhân.
