Nguyên nhân gây đi tiểu ra máu

Trong nước tiểu bình thường có thể có một lượng hồng cầu dưới 2500 hồng cầu/mL/phút, đái máu là hiện tượng có nhiều hồng cầu hơn bình thường trong nước tiểu. Đi tiểu ra máu nhiều mà mắt thường thấy được gọi là đái máu đại thể hoặc có thể ít, mắt thường không thấy được là đái máu vi thể. Nguyên nhân gây đi tiểu ra máu do tổn thương bất kì vị trí nào của hệ tiết niệu

Nguyên nhân đi tiểu ra máu

Sau khi chẩn đoán chính xác có tình trạng đái máu, việc quan trọng cần mà đó là tìm ra nguyên nhan gây đi tiểu ra máu, việc chẩn đoán nguyên nhân rất cần thiết cho quá trình điều trị. Nguyên nhân đi tiểu ra máu có thể từ đơn giản đến phức tạp và nguy hiểm, xuất phát từ tổn thương bất kỳ đoạn nào trên hệ tiết niệu, dưới đây là định hướng nguyên nhân đi tiểu ra máu theo dạng đái máu:

Nguyên nhân gây đái máu đại thể

• Nguyên nhân từ niệu đạo: dập, tổn thương niệu đạo do chấn thương, viêm, polyp hay ung thư niệu đạo, các bệnh lý tiền liệt tuyến,…
• Nguyên nhân tại bàng quang:
• Viêm bàng quang: do vi khuẩn, do nấm, do lao thường xảy ra khi nước tiểu tồn đọng lâu trong bàng quang,trường hợp viêm bàng quang do lao triệu chứng thường kéo dài và có biểu hiện ở các cơ quan khác.
• Sỏi bàng quang: sỏi xuất phát tại bàng quang hoặc sỏi niệu quản rơi xuống bàng quang, gây đái máu thường là đái máu cuối bãi, gặp ở nam giới nhiều hơn nữ giới, để chẩn đoán chính xác cần soi bàng quang hoặc chụp X-quang bàng quang. 
• U bàng quang, ung thư bàng quang: hay gặp ở ung thư ở vị trí cổ bàng quang.
• Polyp bàng quang: Chỉ có đái ra máu đơn thuần, nhiều lần.
• Do niệu quản : sỏi niệu quản là nguyên nhân hay gặp trong nhóm này, người bệnh ngoài đái máu có thể có triệu chứng đau tại vị trí sỏi kẹt trên đường đi của niệu quản. Chẩn đoán bằng X-quang hệ tiết niệu, siêu âm hoặc chụp cắt lớp vi tính.
• Nguyên nhân do thận:
• Nhiễm trùng thận: viêm thận, bể thận có triệu chứng đi tiểu ra máu, tuy nhiên đái máu thường không phải triệu chứng hay gặp.
• Sỏi thận: thường xuất hiện khi làm việc mệt mỏi, lao động nặng, xuất hiện cơn đau quặn vùng thắt lưng. Sỏi thận tắc lại có thể gây ứ nước bể thận dẫn đến gây viêm mủ bể thận. Do đó có thể gây đái ra máu phối hợp với đái ra mủ.
• Lao thận: thời kỳ đầu, gây đái ra máu vi thể, nếu nặng, khi lao tiến triển thành hang sẽ gây đái máu đại thể. Đi tiểu ra máu ở đây xảy ra bất kỳ lúc nào, lúc đang làm việc hay cả lúc đang nghỉ ngơi.
• Ung thư thận: triệu chứng chủ yếu là đái ra máu tự nhiên, nhiều lần. Khám thấy thận to, giãn tĩnh mạch thừng tinh. Hay gặp ở nam giới, người già.
• Nang thận (bệnh thận đa nang, thận nhiều nang đơn, nang đơn thận) cũng có thể gây đái ra máu đại thể, nhưng ít gặp. Thường hay gây đái ra máu vi thể. Khám thấy cả hai thận đều to.
• Do giun chỉ: giun chỉ có thể làm tắc và gây vỡ bạch mạch đồng thời gây vỡ cả mạch máu đi kèm, gây nên hiện tượng đái ra dưỡng chấp và đái ra máu đồng thời. Thường hay tái phát nhiều lần.
• Cục máu động mạch thận, tĩnh mạch thận: nếu to sẽ gây đái ra máu đại thể, nhỏ sẽ gây ra máu vi thể. Hay gặp trong các bệnh tim mạch, do cục máu trong tim vỡ ra, đi tới gây tắc nghẽn tại thận.
• Dị dạng mạch máu thận: bệnh thường hiếm gặp, có thể là phình mạch thận, thông động tĩnh mạch thận. Bệnh được chẩn đoán xác định dựa trên phim CT scan dựng hình mạch máu, hoặc chụp mạch thận.
• Các bệnh lý cầu thận cấp, mạn: nếu đái máu thường là đái máu toàn bãi, không có máu cục.
• Các bệnh lý toàn thân cũng có thể gây đái máu: 
• các bệnh huyết học về rối loạn đông máu, các bệnh lý máu ác tính,..., ngoài triệu chứng đi tiểu ra máu, còn có thêm các triệu chứng chảy máu ở các cơ quan khác như chân răng, xuất huyết dưới da…
• Tăng huyết áp, đái tháo đường… cũng là những bệnh có thể gây tình trạng đái máu bất thường.
• Đái máu tự phát: là loại đái máu không tìm ra bất kỳ nguyên nhân rõ ràng nào gây đi tiểu ra máu, thường gặp 10% trong nhóm đái máu đại thể.

Nguyên nhân gây đái máu vi thể

Những nguyên nhân gây đái ra máu đại thể cũng có khi gây đái ra máu vi thể. Ngoài ra đái ra máu vi thể còn có những nguyên nhân khác hay gặp sau đây:

• Viêm cầu thận cấp và mạn: gây đái ra máu vi thể kéo dài.
•  Bệnh tim: hay gây nhồi máu nhỏ ở thận, và nước tiểu có nhiều hồng cầu ngoài còn có bạch cầu.
• Viêm nội tâm mạc bán cấp nhiễm khuẩn: gây những áp xe nhỏ ở thận, và cũng gây đái ra máu vi thể.
• Các bệnh lý hệ thống: lupus ban đỏ hệ thống, viêm mạch, Henoch-Schonlein  …

Tình trạng đái máu vi thể khó nhận biết do không nhìn thấy được bằng mắt thường, các nguyên nhân gây đái máu vi thể theo thời gian có thể chuyển thành đái máu đại thể

Phát hiện đái máu thực sự 

Khi nước tiểu xuất hiện màu đỏ thông thường người bệnh sẽ rất lo lắng và bất an cho rằng mình mắc bệnh thận nguy hiểm, tuy nhiên trong một vài trường hợp, các bác sĩ cho biết rằng có những tình trạng xuất hiện nước tiểu màu đỏ nhưng không phải đái máu thật sự,những trường hợp này nguyên nhân thường là do ăn thực phẩm có màu đỏ (thanh long đỏ, nước lá đỏ, dâu Tây, củ dền…) , uống một vài loại thuốc gây ra nước tiểu màu đỏ, phụ nữ trong chu kỳ kinh Nguyệt …

Nếu đã loại trừ những khả năng bên ngoài như trên và vẫn xuất hiện đi tiểu ra máu , các chuyên gia khuyên rằng cần đến thăm khám bởi các bác sĩ để tìm ra căn nguyên và điều trị tình trạng đái máu này.

Nhiều bệnh lý của hệ thận tiết niệu là nguyên nhân gây đi tiểu ra máu, ngay khi có các triệu chứng của đái máu, người bệnh cần tìm kiếm sự hỗ trợ từ các bác sĩ chuyên khoa để có phương pháp xử lý và điều trị đái máu tránh các biến chứng nguy hiểm.