Nguyên nhân và cách điều trị trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ

Trào ngược ở trẻ nhỏ: sinh lý hay bệnh lý

Trào ngược là khái niệm dùng để chỉ hiện tượng các dịch axit, dịch mật từ dạ dày tràn lên thực quản. Nếu trào ngược ít xảy ra, thường là sau khi ăn no, trào ngược diễn ra không quá 2 phút, không gây ảnh hưởng đến cơ thể, thì có khả năng đây là trào ngược sinh lý. Tuy nhiên, nếu tần suất xảy ra trào ngược ngày càng tăng, thời gian trào ngược kéo dài, kèm theo đau tức ngực, khó nuốt… rất có thể đó là bệnh lý trào ngược dạ dày thực quản.

Ước tính có hơn 50% trẻ khỏe mạnh có tiền sử trào ngược dạ dày sinh lý trong 3 tháng đầu đời. Tuy nhiên, tình trạng này sẽ cải thiện khi trẻ lớn lên (trên 12 -18 tháng tuổi),nhờ các cấu trúc của đường tiêu hóa dần hoàn chỉnh và chế độ ăn cũng đặc hơn.

Bên cạnh đó, vẫn còn một số trường hợp trào ngược ngày càng nghiêm trọng, trở thành bệnh lý. Gây ra các biến chứng nguy hiểm như: viêm thực quản, nguy cơ ung thư thực quản hoặc các bệnh viêm đường hô hấp, viêm amidan...

Cơ chế gây trào ngược dạ dày ở trẻ nhỏ

Thông thường, cơ vòng thực quản mở ra khi thức ăn được đưa xuống. Nếu không, nó đóng kín. Ở trẻ nhỏ, các bộ phận này chưa phát triển hoàn thiện, do vậy các rối loạn đóng - mở có thể xuất hiện, dẫn đến tình trạng trào ngược. Đôi khi nguyên nhân đơn giản chỉ là do trẻ uống quá nhanh, quá nhiều.

Trẻ bị trào ngược có biểu hiện gì

Một số biểu hiện của trẻ khi mắc trào ngược dạ dày thực quản như:

• Biểu hiện ống tiêu hóa: trẻ quấy khóc vô cớ, lười ăn, nôn trớ là biểu hiện chính, thường xuất hiện sau khi bú hoặc sau khi ăn, ợ thường xuyên
• Biểu hiện ngoài ống tiêu hóa: khò khè, viêm họng; viêm xoang, viêm tai; mòn răng; thiếu máu, suy dinh dưỡng, chậm tăng cân.

Biến chứng

Trẻ bị trào ngược sinh lý có thể gây ra một số ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, nhưng không quá nghiêm trọng. Đa số các trường hợp đều tự cải thiện khi trẻ lớn hơn. Tác hại điển hình của trào ngược là nôn, từ chối ăn, do vậy trẻ có thể bị suy dinh dưỡng, còi xương.

Dịch axit từ dạ dày trào ngược lên cũng có thể gây ra ho, viêm họng, răng bị bào mòn, hoặc các bệnh về tai mũi họng khác cho trẻ.

Ngoài ra, sau 1 tuổi mà tình trạng trào ngược vẫn xuất hiện thường xuyên thì cha mẹ nên cân nhắc việc điều trị cho trẻ, vì đây có thể là yếu tố nguy cơ làm tăng khả năng phát triển bệnh lý trào ngược dạ dày thực quản về sau.

Phương pháp điều trị

Hiện nay, có 2 phương pháp điều trị trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ: nội khoa và ngoại khoa. Trong đó chủ yếu vẫn là điều trị nội khoa gồm: thay đổi lối sống, chế độ ăn uống, có thể kết hợp với thuốc. Ngoại khoa (phẫu thuật Nissen) chỉ được áp dụng khi điều trị nội khoa không mang lại hiệu quả, bệnh diễn tiến nặng và gây viêm tế bào…

Phụ huynh có thể tham khảo các biện pháp nội khoa sau:

Cách ăn uống

Nên cho trẻ bú hoặc ăn uống thành nhiều bữa nhỏ, tránh ăn uống quá nhiều một lúc. Tốt nhất hãy giữa trẻ ở tư thể đứng hoặc ngồi thay vì nằm, nhất là khi vừa ăn xong. Ngoài ra, người mẹ cũng nên cân nhắc chế độ ăn uống của mình, hạn chế các sản phẩm từ bơ, sữa...

Kết hợp sử dụng thuốc

Các bác sĩ chuyên khoa Nhi hoặc chuyên khoa Tiêu hóa người lớn có thể kê đơn thuốc giúp trẻ giảm trình trạng ợ nóng, giảm nồng độ axit. Tuy nhiên, các bác sĩ cũng khuyến cáo nếu trào ngược không ảnh hưởng nghiêm trọng đến trẻ thì không nên sử dụng thuốc. Các loại thuốc này có thể làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh nhiễm trùng đường ruột và hô hấp.

Khám và điều trị ở đâu tốt

Khi thấy trẻ có biểu hiện ợ hơi, nôn quá nhiều; ho, viêm hô hấp; chậm tăng cân, suy dinh dưỡng… các bậc phụ huynh nên đưa trẻ đến các bệnh viện, phòng khám chuyên khoa nhi (trẻ trên 6 tuổi có thể khám tại chuyên khoa tiêu hóa) để khám và chẩn đoán tình trạng con mình. Dưới đây là một số địa chỉ uy tín phụ huynh có thể tham khảo:

1. Khoa khám bệnh - Bệnh viện Nhi Trung ương
   Địa chỉ: 18/879 La Thành, Đống Đa, Hà Nội
2. Khoa Nhi - Bênh viện Bạch Mai
   Địa chỉ: Tầng 1 - nhà P, số 78 Giải Phóng, Phương Mai, Đống Đa, Hà Nội
3. Khoa Nhi - Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn
   Địa chỉ: Số 12 Chu Văn An, Ba Đình, Hà Nội
4. Khoa Nhi - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec
   Địa chỉ: Số 458 Minh Khai, Hai Bà Trưng, Hà Nội
5. Khoa Nhi - Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc 
   Địa chỉ: Số 55 Yên Ninh,Trúc Bạch, Ba Đình, Hà Nội

Các bậc phụ huynh muốn tìm hiểu thêm về các bệnh viện, phòng khám Nhi uy tín tại Hà Nội có thể xem them tại bài viết 12 địa chỉ khám Nhi tốt ở Hà Nội