Run tay, run chấn động: triệu chứng, nguyên nhân và cách điều trị

Run tay, run chân hoặc các vị trí khác trên cơ thể có thể là biểu hiện của bệnh lý nguy hiểm. Bệnh nhân không nên chủ quan mà cần đi khám với bác sĩ Thần kinh để biết nguyên nhân.

Run tay, run chấn động là bệnh gì?

Run là một rối loạn của hệ thần kinh gây ra một nhịp điệu lắc. Run thường xảy ra ở bàn tay, nhưng cũng có thể run ở các bộ phận khác: đầu, dây thanh, chân, thân mình. 

Run có thể ảnh hưởng hầu hết các phần của cơ thể, nhưng xảy ra thường xuyên nhất run rẩy tay - đặc biệt là khi cố gắng để làm những việc đơn giản, chẳng hạn như uống ly nước, buộc dây giày, viết hoặc cạo râu.

Mặc dù điều kiện thường không nguy hiểm, run nặng hơn theo thời gian và có thể nặng ở một số người. Nó không phải là do các bệnh khác, mặc dù đôi khi bị nhầm lẫn với bệnh Parkinson. Run có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi nhưng phổ biến nhất ở người lớn tuổi.

Tình trạng run có thể xảy ra liên tục hoặc từng lúc, có thể run khi vận động hoặc run khi nghỉ.

Run tay, chân có thể là biểu hiện sinh lý thông thường nhưng cũng có thể là dấu hiệu của bệnh Thần kinh.

Các triệu chứng run

Khái quát các dấu hiệu và triệu chứng run:

• Bắt đầu dần dần.
• Tồi tệ hơn với thời gian.
• Thông thường xảy ra trong tay đầu tiên, ảnh hưởng đến một bàn tay hoặc cả hai tay.
• Có thể bao gồm có hoặc không chuyển động của đầu.
• Trầm trọng hơn do căng thẳng cảm xúc, mệt mỏi, caffeine hoặc thái cực của nhiệt độ.
• Run so với bệnh Parkinson

Nhiều người kết hợp run với bệnh Parkinson, nhưng hai điều kiện khác nhau về cách thức chính

Khi run xảy ra

Run của bàn tay thường xảy ra khi sử dụng bàn tay. Những chấn động từ Parkinson là nổi bật nhất khi bàn tay đang ở bên hoặc nghỉ ngơi trong lòng.

Điều kiện liên quan

Run không gây ra vấn đề sức khỏe khác, trong khi Parkinson được kết hợp với một tư thế cúi, cử động chậm và dáng đi xáo trộn.

Tuy nhiên, những người bị chấn động run đôi khi có thể phát triển các dấu hiệu và triệu chứng thần kinh - như một dáng đi không vững (mất điều hòa).

Các bộ phận của cơ thể bị ảnh hưởng

Chấn động có thể liên quan đến run tay, đầu, giọng nói và chân. Những chấn động từ Parkinson thường ảnh hưởng đến bàn tay  mà không phải đầu hoặc giọng nói.

Nguyên nhân run tay, run chấn động

Có nhiều nguyên nhân gây ra triệu chứng run, đặc biệt là run tay chân.

Bệnh Thần kinh

• Bệnh Parkinson: Run tay một bên kèm theo cứng tay chân cùng bên, sau đó lan sang cả 2 bên. 
• Bệnh xơ cứng rải rác: Cơ thể mất đi lớp vỏ bọc dây thần kinh Myelin gây ảnh hưởng tới đường dẫn truyền vận động trong não.
• Đột qụy: Các tế bào thần kinh điều khiển vận động bị tổn thương có thể gây ra tình trạng run.
• Chấn thương sọ não: Chấn thương khiến các tế bào thần kinh điều khiển vận động bị ảnh hưởng gây ra run tay chân, run chấn động.
• Run vô căn: Run nhẹ và tăng dần theo thời gian mà không có nguyên nhân, thường có liên quan tới gen di truyền và có yếu tố gia đình.

Bệnh chuyển hóa

• Bệnh Wilson
• Suy thận, suy gan
• Hạ đường máu
• Bệnh cường giáp

Bệnh lý thoái hóa do di truyền

• Run do ngộ độc rượu, thủy ngân, cai rượu
• Run do sử dụng thuốc điều trị rối loạn tâm thần kinh
• Run do bệnh tâm thần, trầm cảm, mất ngủ, căng thẳng, rối loạn stress sau chấn thương
• Run không do bệnh lý: Tức giận, lo lắng,... 

Các xét nghiệm và chẩn đoán

Không có xét nghiệm cụ thể cho run. Để làm điều này, bác sĩ có thể gợi ý những điều sau đây:

Khám thần kinh

Khảo sát hoạt động hệ thần kinh, bao gồm kiểm tra:

• Phản xạ gân.
• Sức mạnh cơ bắp và giai điệu.
• Khả năng cảm nhận cảm giác nhất định.
• Tư thế và điều phối.
• Cách đi.
• Xét nghiệm

Xét nghiệm máu và nước tiểu

Xét nghiệm máu và nước tiểu nhằm thử nghiệm cho vấn đề như:

• Bệnh tuyến giáp.
• Thuốc tác dụng phụ
• Thực hiện các bài kiểm tra

Đánh giá chấn động

Bác sĩ có thể yêu cầu bệnh nhân thực hiện một số hoạt động: 

• Uống một ly nước
• Giữ cánh tay dang ra
• Viết
• Vẽ một hình xoắn ốc
• Phương pháp điều trị và thuốc

Một số người bị chấn động có thể không cần điều trị nếu các triệu chứng đều nhẹ. Nhưng nếu run làm cho khó khăn để làm việc hoặc thực hiện các hoạt động hàng ngày,  có thể muốn thảo luận về các lựa chọn điều trị với bác sĩ.

Cách điều trị run tay, run chấn động

Thay đổi thói quen sinh hoạt

Nếu triệu chứng run không phải do bệnh lý, kín đáo, không thường xuyên, không ảnh hưởng tới cuộc sống hàng ngày, có thể điều trị bằng cách thay đổi thói quen sống.

Bệnh nhân nên chú ý ăn uống đầy đủ, bổ sung chất dinh dưỡng, tránh chất kích thích, thể dục đều đặn và ngủ đủ giấc nhằm cải thiện tình trạng run.

Dùng thuốc

Dùng thuốc điều trị trong một số trường hợp run do bệnh lý. Nên dùng thuốc đúng loại, đúng liều lượng theo kê đơn của bác sĩ.

Bệnh nhân không nên tự mua thuốc điều trị tại nhà khi chưa rõ nguyên nhân bệnh.

Trị liệu

Bài tập vật lý trị liệu đôi khi có thể giảm bớt run và tăng cường điều phối và kiểm soát cơ bắp. Trị liệu nghề nghiệp có thể đề xuất một số thiết bị thích nghi sau đây để giảm bớt ảnh hưởng của chấn động trên các hoạt động hàng ngày:

• Kính và đồ dùng.
• Cổ tay trọng lượng.
• Thực hiện bằng văn bản rộng hơn.

Phẫu thuật

Phẫu thuật có thể là một lựa chọn cho người bị chấn động đang bị vô hiệu hoá và những người không đáp ứng với thuốc. Các loại phẫu thuật thực hiện được biết đến như kích thích não sâu.

Kích thích não sâu bao gồm việc chèn một điện thăm dò, dài và mỏng vào đồi não, một phần của bộ não chịu trách nhiệm gây chấn động.

Một dây từ thăm dò từ đường hầm dưới da vào ngực, nơi giống như thiết bị điều hòa nhịp tim đã được chèn vào. Thiết bị này truyền các xung điện không gây đau, làm gián đoạn các tín hiệu từ đồi não mà có thể gây ra chấn động.

Tác dụng phụ của phẫu thuật có thể bao gồm các vấn đề với điều khiển động cơ hoặc lời nói, vấn đề cân đối và tạm thời hoặc vĩnh viễn suy giảm nhận thức, chẳng hạn như khó khăn học tập, hoặc các vấn đề với tầm nhìn.

Kích thích não sâu, tuy nhiên, là rất hiệu quả cho run trầm trọng và những tác dụng phụ rất hiếm.

Triệu chứng run tay chân, run chấn động có thể làm giảm chất lượng sống của mỗi người. Vì vậy, bệnh nhân nên đi khám sớm nhất có thể để kịp thời tìm ra nguyên nhân và điều trị.