Tinh trùng yếu: Nguyên nhân, dấu hiệu, chẩn đoán, điều trị và cách phòng tránh

Tinh trùng yếu là một vấn đề sức khỏe sinh sản nam giới mà ngày càng trở nên phổ biến và đặt ra những thách thức đáng kể đối với khả năng thụ tinh. Điều này xuất phát từ sự giảm chất lượng và số lượng tinh trùng, làm giảm khả năng tinh trùng hoạt động.

Sự suy yếu này có thể ảnh hưởng đến khả năng có thai của các cặp vợ chồng và gây ra những tác động tâm lý đáng kể cho nam giới. Cùng BookingCare tìm hiểu về tình trạng tinh trùng yếu và những vấn đề xung quanh qua bài viết dưới đây.

Tinh trùng yếu là gì?

Tinh trùng yếu là một vấn đề sức khỏe sinh sản nam giới, mà trong đó chất lượng và số lượng tinh trùng giảm đáng kể, ảnh hưởng đến khả năng tinh trùng hoạt động và khả năng thụ tinh. Tinh trùng yếu có thể làm giảm khả năng tinh trùng di chuyển, hình dạng kémvà khả năng thâm nhập vào trứng, tất cả đều là các yếu tố quan trọng cho quá trình thụ tinh.

Tinh trùng khi gặp trứng sẽ tạo thành hợp tử và hình thành phôi thai. Chính vì vậy, tế bào này đóng vai trò vô cùng quan trọng với khả năng sinh sản ở nam giới. Sự đánh giá tình trạng tinh trùng bình thường (khỏe) và tinh trùng yếu được thể hiện qua kết quả tinh dịch đồ như sau:

Tinh trùng khỏe mạnh

• Bạch cầu, hồng cầu chiếm <1 triệu/ml
• Khả năng di động tiến tời >30% 
• Trên 4 % tinh trùng có hình dạng bình thường
• Trên 54% tỷ lệ sống

Tinh trùng yếu

• Số lượng tinh trùng được sản sinh ít hơn 39 triệu tinh trùng/lần xuất
• Số tinh trùng,  sống <hơn 54%%
• Dưới 15% tinh trùng có khả năng di chuyển nhanh
• Dưới 4 % tinh trùng có hình dạng bình thường
• Số lượng bạch cầu, hồng cầu hơn 1 triệu/ml.

Nguyên nhân gây nên tinh trùng yếu

Nguyên nhân gây tình trạng tinh trùng yếu rất đa dạng và phức tạp, bao gồm các yếu tố lối sống, yếu tố môi trường, vấn đề y tế và gen:

• Lối sống không lành mạnh: Việc sử dụng thuốc lá,thuốc lào,uống rượu, chế độ dinh dưỡng không hợp lý và thiếu hoạt động thể chất có thể ảnh hưởng đến chất lượng tinh trùng.
• Áp lực tâm lý: Stress và áp lực tinh thần có thể gây ra sự suy giảm chất lượng tinh trùng và ảnh hưởng đến khả năng thụ tinh.
• Nhiệt độ cao: Sử dụng quần lót chật, tắm nước nóng, và làm việc trong môi trường nhiệt độ cao có thể làm tăng nhiệt độ của bộ phận sinh sản, ảnh hưởng đến tinh trùng.
• Mất cân bằng nội tiết: Nội tiết tố là thành phần không thể thiếu trong quá trình sản xuất tinh trùng. Vì thế, sự mất cân bằng nội tiết tố có thể gây tổn hại đến quá trình sản xuất tinh trùng.
• Các yếu tố môi trường và hóa chất: Các yếu tố như ô nhiễm môi trường, chất phóng xạ, và thuốc tránh thai có thể làm giảm chất lượng tinh trùng.
• Những bệnh lý về cơ quan sinh dục nam: Giãn tĩnh mạch thừng tinh, viêm tinh hoàn, u tinh hoàn,…
• Những bệnh lý nền trong cơ thể: tiền sử mắc quai bị, các bệnh tự miễn,…
• Sử dụng một số thuốc điều trị: Một số loại thuốc điều trị có khả năng gây hại đến quá trình sản xuất tinh trùng, khiến khả năng sinh sản của nam giới bị suy giảm.
• Một số nguyên nhân khác: Dị tật bẩm sinh, rối loạn di truyền… có khả năng ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của nam giới.

• Dấu hiệu tinh trùng yếu là gì?

  Dấu hiệu của tình trạng tinh trùng yếu thường không rõ ràng và có thể không xuất hiện đến khi nam giới và đối tác gặp khó khăn trong việc có con. Dưới đây là một số dấu hiệu mà nam giới có thể nhận biết:

Thông qua kết quả tinh dịch đồ: Kết quả tinh dịch đồ thường phản ánh chính xác tình trạng tinh trùng. Tinh trùng yếu sẽ có các dấu hiệu: Tinh dịch loãng, ít hoặc có tình trạng đông đặc, vón cục. Màu sắc tinh dịch bất thường. Các chỉ số như: Số lượng tinh trùng, khả năng di động, tỷ lệ sống,... thường giảm. Xuất hiện các tế bào lạ trên 1 triệu tế bào/ml tinh dịch.

Ngoài ra dấu hiệu tinh trùng yếu còn được thể hiện qua các triệu chứng và bệnh lý có thể nhận biết như: Giảm ham muốn tình dục, rối loạn cương dương, xuất tinh sớm,…

Chẩn đoán tình trạng tinh trùng yếu như thế nào?

Chẩn đoán tình trạng tinh trùng yếu thường đòi hỏi quá trình đánh giá kỹ lưỡng của bác sĩ, bao gồm một loạt các xét nghiệm và khai thác thông tin về tiểu sử y tế của bệnh nhân qua quá trình thăm khám và hỏi bệnh.. Dưới đây là một số phương pháp chẩn đoán phổ biến:

Xét nghiệm tinh dịch đồ: theo tiêu chuẩn WHO 2021

• Số lượng tinh trùng: đo lường số lượng tinh trùng trong mỗi ml tinh dịch. Mức dưới 16 triệu tinh trùng/ml có thể được xem xét là tình trạng tinh trùng yếu. 
• Chất lượng tinh trùng: đánh giá hình dạng và kích thước của tinh trùng, cũng như khả năng di chuyển của chúng. Tỷ lệ sống của tinh trùng cũng là một trong những tiêu chí đánh giá.
• Xét nghiệm tinh dịch đồ 2 lần cách nhau 2-3 tuần tại cùng 1 trung tâm để đánh giá số lượng và chất lượng tinh trùng chính xác.

Xét nghiệm định lượng hormone: Đo lường các hormone nam giới như Testosterone,prolactin, FSH và LH. Các thay đổi trong các mức hormone này có thể cung cấp thông tin về tình trạng tinh trùng.

Tinh trùng yếu có điều trị được không?

Nếu nguyên nhân xuất phát từ bệnh lý toàn thân hoặc bệnh lý liên quan tới sức khỏe sinh sản, nam giới có thể được chỉ định các phương pháp điều trị tình trạng tinh trùng yếu thích hợp:

• Thuốc kháng sinh: Khi có sự viêm nhiễm tại cơ quan sản sinh, dẫn truyền và chứa đựng tinh trùng
• Liệu pháp hormone và thuốc nội tiết: Sử dụng trong trường hợp bệnh nhân có rối loạn nội tiết.
• Phẫu thuật: Được áp dụng khi nguyên nhân là do giãn tĩnh mạch thừng tinh hay tắc ống dẫn tinh. Tình trạng xuất tinh không có tinh trùng thì có thể lấy tinh trùng trực tiếp từ mào tinh hoàn hoặc tinh hoàn bằng các kỹ thuật phục hồi tinh trùng.
• Điều trị các vấn đề về quan hệ tình dục: Thuốc hoặc tư vấn tâm lý có thể là cách khắc phục tinh trùng ít do nguyên nhân xuất tinh sớm, rối loạn chức năng cương cứng…

Cách phòng tránh tình trạng tinh trùng yếu

Có một số biện pháp và thói quen lối sống có thể giúp ngăn chặn hoặc giảm nguy cơ tình trạng tinh trùng yếu. Dưới đây là một số phương pháp phòng tránh:

• Không hút thuốc lá và thuốc lá điện tử: Hút thuốc lá đã được liên kết với nhiều vấn đề sức khỏe sinh sản nam giới, bao gồm cả tình trạng tinh trùng yếu. Việc ngừng hút thuốc có thể cải thiện chất lượng tinh trùng và sức khỏe sinh sản.
• Duy trì cân nặng hợp lý: Duy trì một cân nặng hợp lý thông qua chế độ ăn uống cân đối và hoạt động thể chất đều đặn có thể hỗ trợ sức khỏe tinh trùng.
• Tránh nhiệt độ cao: Tránh việc tiếp xúc với nhiệt độ cao, như việc sử dụng quá thường xuyên các phòng xông hơi, làm việc lâu giờ trong môi trường nhiệt độ cao hoặc sử dụng đồ lót quá bó sát.
• Thoải mái tinh thần: Thực hành phương pháp giảm stress như thiền, yoga, hoặc các hoạt động giải trí có thể giúp giảm áp lực tâm lý và cải thiện chất lượng tinh trùng.
• Tránh các chất ô nhiễm môi trường: Hạn chế tiếp xúc với chất ô nhiễm môi trường như các hóa chất độc hại, chất phóng xạ và kim loại nặng có thể giảm rủi ro ảnh hưởng đến sức khỏe tinh trùng.

• Tránh uống rượu bia và các chất kích thích: Uống rượu một cách hạn chế và tránh các chất kích thích như caffeine và chất kích thích khác có thể có lợi cho sức khỏe tinh trùng.
• Chăm sóc sức khỏe: Các vấn đề sức khỏe nền như tiểu đường, tăng huyết áp, và các vấn đề hormone sẽ giúp bảo vệ sức khỏe tinh trùng.
• Duy trì sinh hoạt tình dục lành mạnh: Thực hiện sinh hoạt tình dục lành mạnh và tránh các bệnh lý về đường sinh dục.

Tình trạng tinh trùng yếu không chỉ là vấn đề y tế mà còn ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày và mối quan hệ gia đình. Sự hiểu biết về nguyên nhân, đặc điểm, và cách điều trị cùng với sự hỗ trợ tâm lý có thể giúp nam giới và đôi vợ chồng vượt qua thách thức này.