Phản vệ là một phản ứng dị ứng, có thể xuất hiện ngay lập tức từ vài giây, vài phút đến vài giờ sau khi cơ thể tiếp xúc với dị nguyên gây ra các bệnh cảnh lâm sàng khác nhau, có thể nghiêm trọng dẫn đến tử vong nhanh chóng.
Các triệu chứng thường gặp khi bị phản vệ bao gồm nhiều triệu chứng ở nhiều cơ quan khác nhau như; nổi mẩn ngứa ở da, phù niêm mạc, khó thở, huyết áp tụt, tim đập nhanh, loạn nhịp, hoặc thậm chí mất ý thức, ngừng thở, ngừng tim.
Triệu chứng sốc phản vệ
Dưới đây là các dấu hiệu nhận biết phản vệ ngay sau khi tiếp xúc với chất gây dị ứng (dị nguyên):
Triệu chứng gợi ý
Sau khi bệnh nhân tiếp xúc dị nguyên (thuốc, thức ăn, hóa chất..), nghĩ đến phản vệ khi xuất hiện ít nhất một trong các triệu chứng sau:
- Mày đay và phù mạch xuất hiện nhanh: Bạn có thể thấy da của mình mẩn đỏ, ngứa ngáy hoặc có một cảm giác châm chích trên da. Có thể xuất hiện các dấu hiệu phù mạch, như sưng, đau và nổi lên trên da.
- Khó thở, tức ngực, thở rít: Bạn có thể gặp khó khăn trong việc thở, có cảm giác tức ngực hoặc cảm thấy sự hạn chế trong quá trình hô hấp. Tiếng thở có thể trở nên khàn tiếng hoặc có âm thanh rít.
- Đau bụng hoặc nôn: Bạn có thể gặp đau bụng và có biểu hiện nôn mửa. Đau bụng có thể là dạng đau nhức hoặc co bóp. Nôn mửa có thể xảy ra đồng thời với đau bụng hoặc riêng biệt.
- Tụt huyết áp hoặc ngất: Bạn có thể gặp tình trạng tụt huyết áp, trong đó huyết áp của bạn giảm xuống mức thấp hơn bình thường. Điều này có thể dẫn đến cảm giác chóng mặt, hoa mắt, mất cân bằng và thậm chí ngất xỉu.
- Rối loạn ý thức: Bạn có thể trải qua rối loạn ý thức, bao gồm cảm giác lú lẫn, mất ý thức, co giật hoặc rối loạn cơ tròn. Trạng thái này có thể là dấu hiệu của sự suy giảm nghiêm trọng của chức năng não hoặc hệ thần kinh.
Các tình trạng lâm sàng cụ thể và các triệu chứng mà bạn có thể trải qua khi bị phản vệ, bao gồm:
Bệnh cảnh lâm sàng 1: Các triệu chứng xuất hiện trong vài giây đến vài giờ ở da, niêm mạc (mày đay, phù mạch, ngứa...) và có ít nhất 1 trong 2 triệu chứng sau:
- Các triệu chứng hô hấp (khó thở, thở rít, ran rít).
- Tụt huyết áp (HA) hay các hậu quả của tụt HA (rối loạn ý thức, đại tiện, tiểu tiện không tự chủ...).
Bệnh cảnh lâm sàng 2: Ít nhất 2 trong 4 triệu chứng sau xuất hiện trong vài giây đến vài giờ sau khi người bệnh tiếp xúc với yếu tố nghi ngờ:
- Biểu hiện ở da, niêm mạc: mày đay, phù mạch, ngứa.
- Các triệu chứng hô hấp (khó thở, thở rít, ran rít).
- Tụt huyết áp hoặc các hậu quả của tụt huyết áp (rối loạn ý thức, đại tiện, tiểu tiện không tự chủ...).
- Các triệu chứng tiêu hóa (nôn, đau bụng...).
Bệnh cảnh lâm sàng 3: Tụt huyết áp xuất hiện trong vài giây đến vài giờ sau khi tiếp xúc với yếu tố nghi ngờ mà người bệnh đã từng bị dị ứng:
- Trẻ em: giảm ít nhất 30% huyết áp tâm thu (HA tối đa) hoặc tụt huyết áp tâm thu so với tuổi (huyết áp tâm thu < 70mmHg).
- Người lớn: Huyết áp tâm thu <90mmHg hoặc giảm 30% giá trị huyết áp tâm thu nền.
Nếu bạn hoặc ai đó xung quanh bạn gặp phải triệu chứng sốc phản vệ, hãy ngay lập tức gọi cấp cứu và tiến hành các biện pháp cấp cứu như nằm nghiêng với chân cao hơn đầu, giữ cho người bệnh ấm và thoải mái, không cho họ uống hoặc ăn bất cứ thứ gì, và giữ họ tỉnh táo cho đến khi đội cứu thương đến.
