Viêm tai giữa mạn tính: Triệu chứng, nguyên nhân và điều trị

Viêm tai giữa mạn tính là bệnh lý không hiếm gặp, nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, bệnh sẽ gây những biến chứng như thủng màng nhĩ, xẹp nhĩ, viêm màng não,...

Cấu tạo của tai gồm 3 phần: tai ngoài, tai giữa và tai trong. Trong đó, tai giữa gồm có: màng nhĩ, các xương con (xương búa, xương đe, xương bàn đạp), vòi tai (vòi Eustache) và xương chũm (một phần của xương thái dương).

Viêm tai giữa mạn tính là tình trạng tai giữa bị nhiễm trùng từng đợt, chảy mủ dai dẳng, mủ chảy ra ống tai ngoài qua lỗ thủng màng nhĩ, hoặc không chảy mủ ra ống tai ngoài trong trường hợp màng nhĩ không có lỗ thủng, thời gian từ 6 tuần trở lên.

Triệu chứng viêm tai giữa mạn tính

Viêm tai giữa mạn tính thường biểu hiện rõ rệt với việc chảy mủ tai, không gây đau và nghe kém. Triệu chứng đau là không phổ biến và thường xuất hiện trong đợt cấp hoặc khi có biến chứng 

Nếu màng nhĩ bị thủng, mủ tai sẽ chảy ra tai ngoài, ống tai ẩm ướt và có tổ chức u hạt. Bệnh nhân có xuất hiện những khối mềm, trắng có thể kèm mùi thối, khắm có tính ăn mòn xương  (cholesteatoma)  có thể tăng các triệu chứng  sốt, đau đầu, chóng mặt và/hoặc đau tai, nghe kém tăng lên nhiều. 

Nguyên nhân viêm tai giữa mạn tính

Các tác nhân gây viêm tai giữa mạn tính là do virus, vi khuẩn và nấm. 

Trong đó: 

• Streptococcus pneumoniae - vi khuẩn gây bệnh thường gặp nhất. Ngoài ra, còn có vi khuẩn Pseudomonas aeruginosa, Haemophilus influenzae, Moraxella catarrhalis và Streptococcus pyogenes. Có một số trường hợp đặc biệt nguyên nhân gây bệnh do vi khuẩn  Lao.
• Các loại virus gây bệnh cảm lạnh, cúm như adenovirus, enterovirus, parainfluenza, hoặc virus hợp bào hô hấp RSV cũng có thể dẫn đến viêm tai giữa.
• Nấm cũng được báo cáo trong một số trường hợp viêm tai giữa, nhưng vai trò gây bệnh vẫn không quá rõ ràng.

Bên cạnh các tác nhân trên, viêm tai giữa cấp nếu không được điều trị và theo dõi cẩn thận cũng sẽ là nguyên nhân dẫn đến viêm tai giữa mạn tính. Bệnh cũng có thể trở nên trầm trọng hơn sau khi nhiễm trùng đường hô hấp trên hoặc khi nước xâm nhập vào tai giữa thông qua lỗ thủng màng nhĩ trong khi tắm hoặc bơi. Hoặc khi người bệnh tiếp xúc dài với ô nhiễm không khí và vệ sinh kém đều là tác nhân khiến triệu chứng bệnh nặng thêm.

Viêm tai giữa mạn tính cũng có thể trở nên trầm trọng hơn sau khi nhiễm trùng đường hô hấp trên hoặc khi nước xâm nhập vào tai giữa thông qua lỗ thủng màng nhĩ trong khi tắm hoặc bơi. Hoặc khi người bệnh tiếp xúc dài với ô nhiễm không khí và vệ sinh kém đều là tác nhân khiến triệu chứng bệnh nặng thêm. 

Phương pháp điều trị viêm tai giữa mạn tính

Điều trị viêm tai giữa mạn tính yêu cầu người bệnh phải làm sạch hoàn toàn ống tai nhiều lần mỗi ngày bằng cách loại bỏ cẩn thận những mô hạt, mủ và sử dụng các thuốc  tại chỗ và kháng sinh. 

Các nhóm thuốc điều trị cho bệnh này bao gồm: kháng sinh, thuốc chống viêm, thuốc nhỏ tai. Lưu ý rằng thuốc kháng sinh điều trị đợt cấp viêm tai giữa mạn có nhiều nhóm, trường hợp người bệnh đang dùng thuốc theo đơn của bác sĩ mà triệu chứng không cải thiện thì nên khám lại hoặc phản hồi với bác sĩ để được điều chỉnh loại thuốc phù hợp hơn. Tránh kéo dài thời gian, vì điều này làm tăng nguy cơ khiến bệnh khó hồi phục. Cần thăm khám để đánh giá thêm các vấn đề ở mũi họng để phối hợp điều trị.

Có một số trường hợp, người bệnh điều trị kháng sinh kéo dài mà không đáp ứng với thuốc, sẽ được lấy mủ, cấy vi khuẩn và làm kháng sinh đồ để điều trị.

Vấn đề làm thuốc tai cũng rất quan trọng. Bác sĩ sẽ dùng ống hút và que bông chuyên dùng để làm sạch mủ đọng ở ống tai, giúp dẫn lưu mủ trong tai giữa ra ngoài tốt hơn và sử dụng thuốc nhỏ tai hiệu quả hơn. 

Với một số trường hợp bệnh nhân cần được thăm khám, làm các thăm dò về thính lực đồ, chụp cắt lớp vi tính xương thái dương để đánh giá tình trạng xương con, các thông bào xoang chũm, có hay không cholesteatoma để chỉ định phẫu thuật.

Viêm tai giữa mạn tính là bệnh không hiếm, không khó nhận biết nhưng điều trị thường dai dẳng. Bệnh khiến cuộc sống của người bệnh bị ảnh hưởng, giảm chức năng nghe hoặc có thể có các biến chứng nguy hiểm nên cần thăm khám quản lý và điều trị triệt để tại cơ sở y tế chuyên khoa.