Áp dụng các phương pháp đông y điều trị viêm khớp dạng thấp

Viêm khớp dạng thấp là một bệnh tự miễn hay gặp ở phụ nữ trung niên với biểu hiện điển hình là viêm nhiều khớp, đặc biệt là các khớp ở bàn tay. Phần lớn bệnh nhân bị đau và hạn chế cử động khớp dẫn đến nhiều bất tiện trong sinh hoạt hàng ngày. Tình trạng khó chịu này có thể được giảm đi đáng kể nhờ sử dụng các phương pháp đông y.

Dưới đây là những phương pháp dùng thuốc và không dùng thuốc BookingCare giới thiệu đến bạn đọc.  

Tìm hiểu bệnh viêm khớp dạng thấp theo Đông y

Theo Đông y, viêm khớp dạng thấp thuộc phạm vi các chứng như "Tý chứng", "Lịch tiết phong". 

Chứng tý là một trong những chứng chủ yếu của y học cổ truyền, tý đồng âm với bí tức là bế tắc, không thông. Tý vừa được dùng để thể hiện biểu hiện của bệnh như đau, tê, mỏi, sưng, nhức,… ở da thịt, khớp xương; lại vừa được dùng để diễn tả tình trạng bệnh sinh là sự bế tắc không thông của kinh lạc, khí huyết.

Y học cổ truyền cho rằng có các nguyên nhân gây viêm khớp dạng thấp sau:

• Ngoại nhân: Do tà khí như phong, hàn, thấp xâm nhập cơ thể mà thành bệnh. Các tà khí này lưu lại ở kinh lạc, làm rối loạn sự vận hành của khí huyết gây nên các triệu chứng như đau, nhức, tê, buồn, nặng, mỏi ở một vùng cơ thể hay các khớp xương. 
• Nội thương: do bệnh lâu ngày làm khí huyết hư suy, hoặc do tiên thiên bất túc (sinh ra đã yếu) làm cho khí huyết bất túc, sức đề kháng kém mà sinh bệnh. Ngoài ra điều kiện thuận lợi để tà khí xâm phạm là sống và làm việc trong môi trường ẩm thấp, ngâm tẩm thường xuyên dưới nước, ăn uống thiếu chất dinh dưỡng, làm việc mệt nhọc lại bị mưa rét thường xuyên.

Hai nguyên nhân trên có thể cùng kết hợp với nhau, khi thể trạng yếu lại gặp tà khí mà sinh ra bệnh.

Có nên điều trị bệnh viêm khớp dạng thấp theo Đông y?

Ưu điểm/lợi ích:

• An toàn, ít tác dụng phụ: Sử dụng các thảo dược thiên nhiên, lành tính.
• Hiệu quả lâu dài: Điều trị tận gốc nguyên nhân, bồi bổ cơ thể, tăng cường sức đề kháng.
• Hỗ trợ điều trị các triệu chứng: Giảm đau nhức, sưng tấy, cải thiện chức năng vận động.
• Tăng cường sức khỏe: Bồi bổ khí huyết, can thận, giúp cơ thể khỏe mạnh.

Nhược điểm:

• Hiệu quả chậm: Cần thời gian để thuốc phát huy tác dụng.
• Cần sự kiên trì: Sử dụng đều đặn, đúng liệu trình để đạt hiệu quả tốt nhất.
• Tùy thuộc cơ địa: Hiệu quả có thể khác nhau tùy cơ địa mỗi người.

Cách điều trị bệnh viêm khớp dạng thấp theo đông y

Điều trị viêm khớp dạng thấp bằng các bài thuốc

Tùy từng nguyên nhân và giai đoạn bệnh mà đông y chia viêm khớp dạng thấp thành các thể bệnh khác nhau, mỗi thể bệnh lại được điều trị bằng các bài thuốc riêng.

• Viêm khớp dạng thấp có đợt tiến triển cấp tính (tương ứng với thể nhiệt tý của y học cổ truyền): 
• Điều trị bằng phương pháp thanh nhiệt khu phong, hóa thấp với bài thuốc Bạch hổ quế chi thang gia vị. Nếu có nốt thấp hoặc sưng đỏ nhiều ra thêm đan bì, xích thược, sinh địa. 
• Có thể dùng thuốc đắp: ngải cứu, dây đau xương, lưỡi hổ giã nát, sao lên với dấm đắp bên ngoài khớp sưng. 

• Viêm khớp dạng thấp mạn tính: 
• Bệnh nhân có các triệu chứng sưng đau nhưng hết đỏ, hết sốt, dính khớp, cứng khớp hoặc biến dạng khớp, teo cơ. 
• Điều trị dùng bài Độc hoạt tang ký sinh thang. 

• Viêm khớp dạng thấp giai đoạn sớm: bệnh nhân chưa đủ tiêu chuẩn để chẩn đoán viêm khớp dạng thấp. Trên lâm sàng, nếu triệu chứng bệnh lý khớp thiên về cảm phải ngoại tà như phong, hàn hay thấp thì sẽ dùng các bài thuốc khác nhau.
• Thể Phong tý: đau nhiều khớp, đầu di chuyển từ khớp này sang khớp khác, sợ gió. Dùng bài Phòng phong thang gia giảm. 
• Thể hàn tý: đau dữ dội ở một góc cố định, không lan, trời lạnh đau tăng, chườm nóng đỡ đau, chân tay lạnh, sợ lạnh. Bài thuốc điều trị gồm quế chi, ý dĩ, can khương, xuyên khung, thiên niên kiện, ngưu tất, uy linh tiên.
• Thể thấp tý: các khớp nhức mỏi, đau một chỗ cố định, tê bì, đau có tính nặng, co rút lại, vận động khó khăn, miệng nhạt, rêu lưỡi trắng dính. Dùng bài Ý dĩ nhân thang gia giảm điều trị.
• Ngoài ra có thể dùng bài thuốc Quyên tý thang cho thể bệnh kết hợp Phong hàn thấp. Một nghiên cứu của nhóm tác giả Trung Quốc về tác dụng của bài thuốc Quyên tý thang cho thấy, bài thuốc giảm tình trạng viêm khớp và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh Viêm khớp dạng thấp.

Điều trị viêm khớp dạng thấp bằng phương pháp không dùng thuốc

• Châm cứu: có các phương pháp châm cứu trị liệu khác nhau như: Hào châm, cứu, điện châm, laser châm, nhĩ châm,…với ứng dụng phương pháp thích hợp theo thể bệnh hoặc tình trạng của người bệnh. Lựa chọn châm các huyệt hợp cốc, phong môn, huyết hải, túc tam lý, đại chùy. Châm các huyệt quanh hoặc lân cận khớp sưng đau.

Một nghiên cứu phân tích gộp của nhóm tác giả Đài Loan về hiệu quả lâm sàng của châm cứu chữa viêm khớp dạng thấp. Các nghiên cứu tiến hành sử dụng châm cứu đơn thuần hoặc kết hợp phương pháp khác, giao động từ 10 ngày đến 3 tháng giúp cải thiện triệu chứng và nâng cao chất lượng cuộc sống.

• Xoa bóp tại các khớp bằng các thủ thuật ấn, day, lăn, véo. Xoa bóp cung cấp máu đến các khớp xương, cơ và dây chằng tốt hơn, giảm bớt tình trạng viêm và làm vận động khớp xương dễ dàng hơn.

• Vận động: vừa xoa bóp vừa tập vận động khớp theo các tư thế cơ năng, từng bước, động viên bệnh nhân chịu đựng và tập vận động tăng dần.

Bệnh nhân có thể kết hợp luyện tập 60 động tác dưỡng sinh theo phương pháp của bác sĩ Nguyễn Văn Hưởng, tập luyện thường xuyên kết hợp pháp thở 4 thời giúp hỗ trợ chống co rút gân cơ, chống dính khớp và teo cơ.

Việc sử dụng các phương pháp đông y điều trị viêm khớp dạng thấp cần kiên trì, kết hợp với chế độ sinh hoạt hợp lý. Các bệnh nhân nặng, cấp tính, có nhiều bệnh lý nền cần kết hợp điều trị bằng cả các phương pháp của y học hiện đại. Người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn cụ thể.

Phòng ngừa bệnh viêm khớp dạng thấp

• Giữ ấm cơ thể, tránh gió lạnh, ẩm ướt.
• Ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, bổ sung thực phẩm tốt cho xương khớp.
• Tập luyện thể dục thể thao thường xuyên.
• Duy trì cân nặng hợp lý.
• Khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm bệnh.

Viêm khớp dạng thấp là một bệnh lý mãn tính, cần điều trị lâu dài. Đông y cung cấp phương pháp điều trị bệnh an toàn, hiệu quả, giúp giảm triệu chứng, cải thiện chức năng vận động và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh. Tuy nhiên, cần lưu ý sử dụng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ, kết hợp lối sống lành mạnh để đạt hiệu quả điều trị tốt nhất.