Bệnh chốc là gì? Nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị bệnh chốc

Chốc là nhiễm trùng da nông cấp tính thường gặp. Ai cũng có thể mắc bệnh chốc, nhưng nhiều nhất là ở trẻ em từ 2-5 tuổi. Bệnh có thể lây lan nên cha mẹ cần hết sức chú ý trong quá trình chăm sóc con cũng như đưa con đi khám với các bác sĩ Da liễu ngay khi cần thiết.

Chốc là bệnh gì?

Bệnh chốc (impetigo) là một nhiễm khuẩn nông thường gặp ở da, đặc trưng bởi mụn mủ, bọng nước và các vết trợt đóng vảy tiết màu mật ong.

Thuật ngữ chốc hóa (impetiginisation) được dùng để chỉ các nhiễm trùng nông thứ phát của một vết thương hoặc một tình trạng da nhất định. Khi thương tổn loét sâu được gọi là chốc loét (ecthyma).

Bệnh chốc có thể lây từ người này sang người khác khi tiếp xúc trực tiếp với sang thương da của người bệnh hoặc tiếp xúc gián tiếp với các vật dụng khăn, áo. Chốc lây ở trẻ em thường bắt đầu bằng những bóng nước nhỏ trên da rồi từ từ lan rộng ra toàn bộ cơ thể.

Chốc tưởng chừng là căn bệnh ngoài da đơn giản nhưng nếu không được chẩn đoán đúng và điều trị kịp thời thì sẽ rất dễ biến chứng ảnh hưởng đến sức khỏe và sự phát triển của trẻ.

Nguyên nhân bệnh chốc

Nguyên nhân gây chốc là tụ cầu vàng và/hoặc liên cầu gây ra mủ hoặc bọng nước trên da.

• Chốc không có bọng nước có thể gây ra bởi liên cầu tan huyết beta nhóm A, tụ cầu và/hoặc liên cầu xâm nhập vào các vết thương nhỏ trên da, ở đó có các protein giúp vi khuẩn gắn chặt vào tổ chức.
• Chốc bọng nước thường do độc tố bong da của tụ cầu (exfoliatin A-D) tác động vào cầu nối desmoglein 1 của các tế bào gai ở thượng bì, làm bóc tách lớp nông của thượng bì, tạo hình ảnh giống pemphigus vảy lá.
• Chốc loét thường do liên cầu nhưng có thể phối hợp với tụ cầu vàng, xảy ra trên cơ địa suy giảm miễn dịch, người già, người mắc bệnh mạn tính.

Bệnh chốc là bệnh ngoài da thường gặp ở trẻ em, các bé trai có tỉ lệ mắc bệnh cao hơn bé gái. Ở người lớn, chốc thường gặp ở những người có hệ miễn dịch kém.

Bệnh chốc hay gặp vào mùa hè, phổ biến ở các nước đang phát triển, điều kiện sống thiếu vệ sinh, dân cư đông. Chốc thường xuất hiện sau một số bệnh da như viêm da cơ địa, ghẻ, thủy đậu, vết đốt do côn trùng, bỏng nhiệt, viêm da.

Dấu hiệu bệnh chốc

Tùy dạng chốc mà bệnh nhân có thể nhận thấy những dấu hiệu khác nhau. Ngoài ra, người bệnh có thể gặp các triệu chứng sốt, mệt mỏi, nổi hạch.

Nếu không được điều trị, bệnh có thể tự lành sau 2-4 tuần mà không có sẹo. Tuy nhiên, tổn thương cũng có thể lan rộng ra các vùng khác do tự lây nhiễm, do cào gãi.

Bất kỳ vùng da nào trên cơ thể đều có thể bị nhưng mặt, tay chân là vị trí thường gặp nhất. Đôi khi, chốc cũng có thể xuất hiện ở thân mình.

Chốc không bọng nước

• Bênh thường bắt đầu là một dát hồng, tiến triển thành mụn nước, bọng nước hóa mủ nhanh, mau chóng dập vỡ để lại các vết xước đóng vảy tiết màu vàng mật ong.
• Khi vảy tiết bong ra để lại nền da đỏ ẩm, khi lành để lại vết thâm.
• Thương tổn có thể ngứa nhẹ hoặc không có triệu chứng, có hoặc không có quầng đỏ bao quanh.
• Hạch ngoại vi thường to. Bệnh nhân có thể có chấn thương nhẹ, côn trùng đốt, ghẻ, thủy đậu, viêm da cơ địa tại vị trí bị chốc.

Chốc có bọng nước

• Bắt đầu với mụn nước nhỏ, lớn dần thành bọng nước nông, dễ vỡ, kích thước nhỏ hoặc lớn, chứa dịch vàng, trong, sau chuyển sang vàng đậm, vỡ trong 1 đến 3 ngày, để lại viền da mỏng xung quanh dát đỏ ẩm ướt, khi lành không có sẹo.
• Xung quanh bọng nước có thể có quầng đỏ hoặc không.

Chốc có bọng nước thường gặp ở mặt, thân mình, các chi, mông, sau đó lan ra các đầu xa do tự lây nhiễm. Khác với chốc không bọng nước, chốc bọng nước có thể có thương tổn ở niêm mạc má, ít lây hơn, hạch vùng không to.

Chốc loét

Về cơ bản, chốc loét có biểu hiện ban đầu giống như chốc không bọng nước nhưng tiến triển thành những vết loét hoại tử lõm giữa, chậm lành, để lại sẹo.

Chốc có nguy hiểm không?

Tuy là bệnh ngoài da, chốc có thể để lại nhiều biến chứng ảnh hưởng tới sự phát triển của trẻ nhỏ nếu không được điều trị kịp thời. Chốc gây ra biến chứng như:

• Hội chứng bong vảy da do tụ cầu
• Viêm tủy xương
• Nhiễm trùng máu
• Vảy nến thể giọt
• Viêm quầng
• Viêm mô bào
• Hồng ban đa dạng
• Mề đay

Cảnh giác bệnh chốc ở trẻ em

• Thực hiện: TRT Tube
• Thời lượng: 3:36 phút
• Chuyên gia: Bác sĩ Nguyễn Thị Trà My - Bộ môn Da liễu, Trường Đại học Y Dược Huế

Điều trị bệnh chốc

Điều trị bằng thuốc

Mục đích chính của các thuốc bôi điều trị bệnh chốc là giảm các triệu chứng đau đớn, cải thiện tình trạng viêm sưng và sát khuẩn, hạn chế nhiễm trùng. Các loại thuốc bôi phổ biến cho chốc lở bao gồm thuốc sát trùng, thuốc mỡ,...

Bên cạnh thuốc bôi ngoài da, bệnh nhân cần sử dụng cả thuốc uống nâng cao hiệu quả điều trị bệnh chốc, như thuốc kháng sinh, thuốc giảm đau, thuốc hạ sốt...

Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc điều trị chốc cần có sự chỉ định và hướng dẫn sử dụng của bác sĩ, đặc biệt là với trẻ em và phụ nữ có thai, cho con bú để tránh tác dụng phụ không mong muốn ảnh hưởng tới sức khỏe.

Ngoài ra, cần phải có một liệu trình điều trị hợp lý, khoa học để đảm bảo thuốc không gây ra các tác dụng phụ cũng như làm phát sinh các chủng vi khuẩn đa kháng thuốc.

Thăm khám với bác sĩ Da liễu từ xa

Trong trường hợp bệnh nhân là trẻ em, phụ nữ mang thai và cho con bú hoặc người bận rộn, chưa sắp xếp được thời gian đi khám, bệnh nhân nên lựa chọn thăm khám với bác sĩ Da liễu từ xa qua video.

Ưu điểm của thăm khám với bác sĩ Da liễu từ xa:

• Thăm khám tại nhà thông qua video, tiết kiệm thời gian, chi phí đi lại
• Không phải chờ đợi lâu, thuận tiện sắp xếp thời gian thăm khám
• Được lựa chọn thăm khám với các bác sĩ Da liễu giỏi, nhiều kinh nghiệm
• Các bác sĩ tư vấn tình trạng bệnh và phương hướng điều trị, cách chăm sóc phù hợp

Chăm sóc trẻ nhỏ bị chốc tại nhà

Bên cạnh việc tuân thủ chỉ dẫn điều trị của bác sĩ, phụ huynh nên lưu ý cách chăm sóc tại nhà có thể giúp bệnh chốc trẻ nhanh lành và ngăn ngừa lây lan nhiễm trùng:

• Che chắn vết chốc lại để giúp cho các chất dịch từ bóng nước không thể lây lan vi khuẩn sang các phần các của cơ thể và người thường xuyên tiếp xúc với người bệnh
• Cho trẻ mặc quần áo vừa thoải mái, thoáng mát, chất liệu mềm mại, thấm hút tốt. Thay quần áo sạch sẽ hàng ngày
• Thường xuyên cắt móng tay cho trẻ để vi khuẩn không taajo trung dưới móng, đồng thời hạn chế tổn thương da và gây vỡ bóng nước khi trẻ gãi
• Không mặc tã cho trẻ nhỏ
• Thường xuyên rửa tay cho trẻ với chất diệt khuẩn an toàn để ngăn ngừa sự tích tụ của khuẩn liên cầu và tụ cầu
• Vệ sinh vết loét một lần mỗi ngày với nước ấm
• Giặt riêng đồ của trẻ và hạn chế cho trẻ ra ngoài, nên để trẻ nghỉ học tới khi vảy tiết đã khô

Phòng tránh bệnh chốc

Để đề phòng bệnh chốc cũng như tránh bệnh lây lan rộng rãi trong cộng đồng, người bệnh cần lưu ý:

• Tránh tiếp xúc gần gũi với người khác, đặc biệt là vùng da bị tổn thương
• Mặc quần áo thoáng mát, thấm mồ hôi, đặc biệt là vào mùa hè
• Vệ sinh sạch sẽ nhà cửa và nơi vui chơi của trẻ, tránh bụi, tránh chơi gần các vật cứng nhọn và nơi gần vật nuôi, tránh côn trùng
• Uống đủ nước và ăn nhiều trái cây, rau xanh, chế độ ăn uống khoa học, đủ chất dinh dưỡng
• Hạn chế đến những nơi thiếu ánh sáng, mặc đồ tối màu dễ bị côn trùng đốt
• Nên sớm thăm khám với bác sĩ Da liễu khi có dấu hiệu để tránh bệnh lây lan rộng và gây biến chứng

BookingCare - Nền tảng chăm sóc sức khỏe toàn diện hỗ trợ bệnh nhân kết nối với bác sĩ Da liễu từ xa thông qua Video, bên cạnh đặt lịch tại các bệnh viện, phòng khám Da liễu uy tín.