Bệnh viêm ruột ở trẻ em: Những điều cha mẹ cần biết

Viêm ruột (IBD) là một tình trạng viêm nhiễm trong ruột kết hợp với hệ thống miễn dịch hoạt động không bình thường. Ở trẻ em, viêm ruột có thể gây ra những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống hàng ngày.

Viêm ruột ở trẻ em là gì?

Viêm ruột (hay viêm đường ruột) là các rối loạn liên quan đến tình trạng viêm mãn tính của đường tiêu hoá. Đặc trưng của bệnh này là trẻ thường xuyên bị đau bụng và tiêu chảy. 

Có hai loại viêm đường ruột:

• Bệnh Crohn: là một bệnh viêm ruột xuyên thành mạn tính thường ảnh hưởng đến đoạn xa của hồi tràng và đại tràng nhưng cũng có thể xảy ra ở bất kỳ phần nào của đường tiêu hóa.
• Viêm loét đại tràng: là một bệnh viêm mạn tính với loét xuất hiện ở niêm mạc đại tràng, thường đặc trưng nhất bởi tiêu phân lẫn máu.

Triệu chứng viêm ruột ở trẻ em

Các triệu chứng phổ biến nhất của viêm ruột là đau bụng và tiêu chảy. Các triệu chứng khác bao gồm:

• Xuất hiện máu trong phân
• Trẻ mệt mỏi
• Chán ăn
• Sụt cân bất thường

Trẻ em mắc viêm ruột gặp khó khăn trong việc hấp thụ calo và chất dinh dưỡng cần thiết. Một số trẻ có thể phát triển chậm hoặc bắt đầu dậy thì muộn hơn bình thường. Triệu chứng ít gặp hơn ở bệnh viêm ruột gây ra cho trẻ như phát ban, các vấn đề về mắt, đau khớp và viêm khớp cũng như các vấn đề về gan.

Nguyên nhân viêm ruột ở trẻ em

Thực tế cho đến hiện tại vẫn chưa xác định được chính xác nguyên nhân gây viêm ruột. Tuy nhiên, trẻ có những yếu tố dưới đây có thể có nguy cơ mắc viêm ruột cao hơn các trẻ khác bao gồm:

• Di truyền: Trẻ sẽ có nguy cơ mắc viêm ruột cao hơn nếu có người thân trong gia đình mắc bệnh này.
• Hút thuốc lá
• Chế độ ăn nhiều chất béo

Chẩn đoán viêm ruột

Đối với viêm ruột ở trẻ, bên cạnh việc khám lâm sàng, bác sĩ sẽ hỏi thêm về bệnh sử, cũng như các yếu tố nguy cơ như di truyền, các loại thuốc đang dùng,... Bác sĩ có thể chỉ định xét nghiệm máu, xét nghiệm phân, chụp X-quang và siêu âm nếu thấy cần thiết. 

Ngoài ra, có thể cần thực hiện nội soi dạ dày - thực quản hoặc/và đại trực tràng để xác định tình trạng viêm, chảy máu hoặc loét xuất hiện trên đường tiêu hóa. Trong quá trình thực hiện, bác sĩ có thể lấy các mẫu mô nhỏ để làm giải phẫu bệnh.

Tuỳ thuộc vào tình trạng của trẻ mà bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện xét nghiệm, chụp chiếu hay nội soi như thế nào để chẩn đoán chính xác bệnh.

Điều trị viêm ruột ở trẻ em

Điều trị bằng thuốc và phẫu thuật

Thông thường bác sĩ sẽ điều trị viêm ruột bằng thuốc giảm viêm và giúp ngăn ngừa nhiễm trùng. Đôi khi, trẻ mắc viêm ruột cần được phẫu thuật trong trường hợp dùng thuốc mà triệu chứng không thuyên giảm. Các trường hợp cần phẫu thuật bao gồm: 

• Thủng ruột
• Tắc ruột 
• Chảy máu tiến triển

Một số loại thuốc dùng trong điều trị viêm ruột như:

• Thuốc kháng viêm: Thuốc 5-ASA thường là tuyến phòng thủ đầu tiên chống lại các triệu chứng với tác dụng giảm viêm ruột và duy trì trạng thái này. 
• Corticosteroid: Bác sĩ có thể kê toa thuốc chứa corticosteroid nếu các loại thuốc kháng viêm khác không mang lại hiệu quả. Tuy nhiên chỉ nên sử dụng các loại thuốc này trong thời gian ngắn để điều trị các đợt bùng phát.
• Ức chế miễn dịch: Hoạt động bằng cách ngăn chặn hệ thống miễn dịch tấn công các tế bào ruột, dẫn đến giảm phản ứng viêm. Tuy nhiên, liệu pháp này mất khoảng 3 tháng để có hiệu lực và chúng có thể gây ra một số tác dụng phụ như tăng nguy cơ nhiễm trùng.

Một số loại thuốc khác có thể làm giảm các triệu chứng viêm ruột bao gồm:

• Kháng sinh
• Thuốc giảm tiêu chảy

Chế độ ăn

Điều quan trọng để kiểm soát bệnh là trẻ bị viêm ruột cần có chế độ ăn lành mạnh và uống nhiều nước. Nếu cần, phụ huynh có thể tìm đến chuyên gia dinh dưỡng để được tư vấn về chế độ ăn uống và các loại thực phẩm tốt cho trẻ.

Bên cạnh đó, phụ huynh nên ghi chép lại nhật ký ăn uống của trẻ để có thể biết được loại thực phẩm nào khiến tình trạng của trẻ trầm trọng hơn. Từ đó, có được thực đơn phù hợp nhất cho trẻ.

Nếu trẻ mắc viêm ruột bị sụt cân hoặc không thể tăng cân, có thể bác sĩ sẽ chỉ định bổ sung vitamin và khoáng chất hoặc đồ uống đặc biệt giúp trẻ tăng cân tốt hơn.

Kiểm soát stress

Nhiều người mắc IBD gặp các triệu chứng nghiêm trọng hơn trong thời gian căng thẳng. Do đó, việc kiểm soát căng thẳng có thể giúp giảm tần suất và mức độ nghiêm trọng của các đợt bùng phát này.

Các biện pháp hỗ trợ cho trẻ viêm ruột tại nhà

Thực tế nguyên nhân mắc viêm ruột ở trẻ em chưa được xác định rõ ràng, vì vậy không có biện pháp phòng ngừa cụ thể. Với trẻ mắc viêm ruột, cha mẹ cần thực hiện các biện pháp chăm sóc, cung cấp chế độ ăn lành mạnh để giúp trẻ kiểm soát tốt các triệu chứng bệnh.

Việc kiểm soát bệnh tốt sẽ giúp trẻ giảm đáng kể các vấn đề lâu dài có thể liên quan đến bệnh không được kiểm soát, như ung thư đại tràng, can thiệp phẫu thuật, các vấn đề sinh sản và giảm tần suất nhập viện.

Bên cạnh đó, trẻ viêm ruột có hệ thống miễn dịch yếu nên cha mẹ cần thực hiện tiêm chủng đầy đủ cho con để tránh mắc phải các bệnh lý khác, đặc biệt là tiêm phòng cúm và phế cầu.

Viêm ruột ở trẻ em nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách sẽ ảnh hưởng lớn đến cuộc sống của trẻ. Bệnh đòi hỏi sự hiểu biết và hỗ trợ chặt chẽ từ gia đình và bác sĩ. Vì vậy, việc tìm hiểu rõ về bệnh và phương pháp điều trị phù hợp có thể giúp gia đình và trẻ đối mặt với tình trạng này một cách tích cực và hiệu quả hơn.