Chẩn đoán và điều trị bệnh viêm đa xoang

Do các xoang đều liên quan đến nhau (thông qua xoang sàng) nên trong viêm xoang mạn ít gặp viêm xoang đơn mà thường là viêm đa xoang, một bên, thường gặp cả hai bên.

Xoang là các hốc rỗng trong hộp sọ, trong lòng được bao phủ bởi niêm mạc. Viêm đa xoang là khi nhiều xoang cùng bị viêm một lúc. Tình trạng này kéo dài mà không được phát hiện và điều trị sớm sẽ để lại những ảnh hưởng xấu tới sức khỏe. Người bệnh nên đi khám Tai Mũi Họng ngay khi có triệu chứng. 

Nguyên nhân của viêm đa xoang

• Các viêm xoang mãn tính không được điều trị dứt điểm làm xâm lấn sang các xoang khác.
• Các viêm mũi mãn quá phát. Các u ở mũi, dị hình vách ngăn gây cản trở dẫn lưu xoang.
• Các bệnh tích do răng thường chiếm tỉ lệ đáng kể.
• Dị ứng mũi xoang là cơ địa dễ đưa tới viêm xoang đa xoang mãn.
• Yếu tố nghề nghiệp như tiếp xúc thường xuyên với hóa chất, với môi trường lạnh, ẩm kéo dài hay thay đổi áp lực không khí.

Chẩn đoán viêm đa xoang

Viêm xoang mãn ít ảnh hưởng đến toàn trạng, không sốt, trừ các đợt hồi viêm, có thể có các rối loạn ở đường hô hấp hay đường tiêu hóa do mủ ở xoang gây nên. Chẩn đoán dựa trên 3 triệu chứng chính:

Thực thể

• Nhức đầu âm ỉ hay thành cơn ở vùng trán hoặc má, thường nhức đầu vào buổi sáng do đêm bị ứ đọng mủ trong xoang.
• Ngạt tắc mũi ngày càng rõ rệt do niêm mạc mũi phù nề, do mủ ứ đọng, do cuốn giữa thoái hóa và polyp.
• Chảy máu mũi: thường xuyên, mủ có màu xanh hay vàng bẩn và có mùi hôi tanh.
• Đồng thời thấy giảm hay mất ngửi, chủ yếu do phù nề, tắc mũi gây nên.

Thăm khám

• Niêm mạc mũi phù nề, cuốn dưới nề nhưng còn co hồi được.
• Khe giữa luôn có mủ đọng, niêm mạc khe giữa bị nề, có thể phồng lên thành gờ Kauffmann (Kôpman) hoặc thoái hóa thành các khối polyp.
• Cuốn giữa nề, thoái hóa như dang polyp: to, lấp một phần hay cả hốc mũi, nhẵn, mềm, màu hồng nhạt.

Chẩn đoán xác định

• Chọc dò xoang hàm: có giá trị xác định, ngoài ra có thể tìm vi khuẩn trong mủ nhưng chỉ thực hiện được kho polyp hay cuốn giữa thoái hóa không quá to làm lấp lỗ thông mũi – xoang tự nhên.
• Chụp X quang tư thế Blondeau và Hirtz thấy các xoang mờ đều hoặc mờ đặc do ứ mủ, thành xoang có viền do niêm mạc thoái hóa dày, có bóng mờ do có polyp trong xoang. Các vách ngăn xoang sàng bị mờ hay mất đi. Có thể bơm chất cản quang vào xoang để thấy được các polyp, khối u.

Xem thêm

• 7 bệnh viện, phòng khám Tai Mũi Họng uy tín ở Hà Nội 
• 6 địa chỉ khám chữa Tai Mũi Họng tốt ở TP.HCM 

Tiến triển và biến chứng

Viêm xoang mãn tuy không gây ảnh hưởng đến tính mạng nhưng kéo dài sẽ làm ảnh hưởng đến sức khỏe, đến sinh hoạt. Các biến chứng thường gặp:

• Biến chứng kế cận ở đường hô hấp: viêm xoang mãn thường gây viêm họng mãn, có thể gây viêm thanh, khí, phế quản.
• Biến chứng xa: viêm xoang thể mủ, thể bã đậu thường gây rối loạn đường tiêu hóa, viêm dạ dày, viêm đại tràng, cũng có thể là nguyên nhân của viêm thận, viêm khớp.
• Biến chứng mắt: thường gây viêm tắc lệ đạo, viêm màng tiếp hợp, ở trẻ em có thể gây viêm nề mí mắt, viêm mủ ổ mắt, mờ mắt do viêm thị thần kinh hậu nhãn cầu.
• Biến chứng nội sọ: có thể gặp viêm màng não, thường là thể khu trú và hay tái phát, áp xe ngoài màng cứng hay áp xe não. Trên thực tế các biến chứng nội sọ do viêm xoang ở nước ta hiếm gặp hơn so với viêm tai xương chũm nhiều.

Điều trị viêm đa xoang

Tại chỗ

• Cần nhỏ mũi thường xuyên, hút mũi mủ và các xuất tiết ứ đọng ở mũi để đảm bảo dẫn lưu từ xoang ra mũi được tốt.
• Nếu khe giữa chưa bị bít tắc, có thể thực hiện:
  
  • Xông hơi bằng nước nóng và tinh dầu thơm.
  • Khí dung để đưa dụng dịch kháng sinh, corticoid vào các xoang.

Toàn thân

• Thay đổi cơ địa dị ứng, cơ địa xuất tiết, nâng cao thể trạng.
• Chỉ nên dùng kháng sinh trong các đợt hồi viêm.

Ngoại khoa

• Chọc rửa xoang hàm cho sạch mủ rồi bơm dung dịch kháng sinh và corticoid, thường cho kết quả tốt.
• Chỉ tiến hành phẫu thuật khi:
  
  • Khe giữa bị bịt tắc. Các khối polyp, cuốn giữa thoái hóa lấp, không đảm bảo sự dẫn lưu mũi xoang.
  • Niêm mạc xoang bị thoái hóa có polyp trong xoang.
  • Trong các trường hợp có tổn thương do răng.

• Tùy theo bệnh tích mà tiến hành.
• Nạo xoang hàm, nạo sàng – bướm theo đường mũi, nạo đa xoang hay mở xoang hàm, mở hàm sàng.

 Phòng bệnh

• Điều trị tích cực các viêm mũi, xoang cấp nhất là sau các bệnh nhiễm khuẩn lây.
• Luôn đảm bảo mũi thông thoáng.
• Đeo khẩu trang khi tiếp xúc với hóa chất, bụi, không làm việc nơi lạnh, ẩm lâu.

Khám ở đâu

Bệnh viêm đa xoang là tình trạng có 2 xoang trở lên bị viêm, nếu không điều trị kịp thời bệnh rất dễ chuyển thành mạn tính. Biến chứng của viêm đa xoang rất nguy hiểm chính vì thế phát hiện và chữa trị bệnh sớm rất quan trọng.

Với những bệnh nhân mắc viêm đa xoang tốt nhất nên đến thăm khám và điều trị tại các bệnh viện chuyên khoa như: Bệnh viện Tai mũi họng Trung Ương, khoa Tai mũi họng - Bệnh viện Bạch Mai, khoa Tai mũi họng - Bệnh viện 108, khoa Tai mũi họng - Bệnh viện An Việt…