Chế độ ăn cho bệnh nhân ung thư đại tràng

Chế độ ăn cho bệnh nhân ung thư đại tràng đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý triệu chứng, tăng cường sức kháng và cải thiện tình trạng bệnh. Việc chọn thực phẩm phù hợp và duy trì một chế độ ăn uống cân đối có thể hỗ trợ quá trình điều trị ung thư đại tràng và giảm nguy cơ tái phát.

Chế độ ăn cho bệnh nhân ung thư đại tràng

Ưu tiên cao nhất về dinh dưỡng đối với người bệnh ung thư đại trực tràng nhằm hạn chế các tác dụng phụ trong quá trình điều trị như chán ăn, buồn nôn, ợ nóng, mệt mỏi, nhiễm trùng, và giúp nhanh lành vết thương.

Chế độ dinh dưỡng của bệnh nhân ung thư đại tràng được khuyến cáo như sau:

Chia nhỏ các bữa ăn trong ngày (4-8 bữa/ngày)
Uống đủ 2-3 lít nước mỗi ngày
Ăn đủ các chất đạm, béo, tinh bột, vitamin – khoáng chất
Vận động: 15-30’/ngày (tùy theo thể trạng người bệnh, không nên quá sức).
Chế biến món ăn theo khẩu vị, giai đoạn bệnh

Ung thư đại tràng nên ăn gì?

Các loại thực phẩm cho người bệnh ung thư đại tràng nên đa dạng, và phải đủ 4 nhóm chất thiết yếu như đạm, béo, tinh bột, vitamin & khoáng chất.

Tinh bột: gạo, ngô, ngũ cốc nguyên hạt, bún, phở, các loại khoai củ,..
Chất đạm: Đạm động vật: Thịt từ các loại động vật (bò, lợn, ngan, gà, vịt,…); cá, trứng,…

Người bị ung thư đại trực tràng cần đảm bảo một chế độ ăn giàu chất đạm. Hiệp hội Ung thư Mỹ khuyến cáo, mỗi người không nên ăn quá 300g thịt đỏ một tuần, lý do là vì thịt đỏ được xếp vào là một trong những yếu tố nguy cơ gây ung thư đại trực tràng. Do đó, ưu tiên ăn thịt trắng nhiều hơn thịt đỏ, hoặc thay thế một phần đạm động vật bằng đạm thực vật như (đậu đỗ, giá, các loại hạt..).

Các nhà nghiên cứu cũng chỉ ra trong các loại rau xanh chứa nhiều chất chống oxy hóa, đây là “khắc tinh” của những tiền chất gây ung thư. Do vậy khi ăn thịt đỏ nên dùng kèm với nhiều loại rau có màu xanh đậm để gia tăng tối đa hàm lượng chất chống oxy hóa và chất sắt.
Các loại sữa chuyên biệt dành cho bệnh nhân ung thư chứa hàm lượng EPA và hàm lượng đạm cao, ít lactose :Prosure, Lean max hope, Fortimel, Forticare…
Chất béo: Bổ sung thực phẩm nhiều omega-3: cá hồi, cá biển, dầu lạc, dầu vừng, dầu mè, quả óc chó, hạt điều,..
Vitamin và khoáng chất: Sử dụng các thực phẩm giàu vitamin E, A, C, Selen có khả năng chống oxy hóa: cà rốt, bí đỏ, ớt chuông, rau ngót, rau muống, bông cải xanh, rau khoai, rau mồng tơi, quả đậu bắp, cam , bưởi,…
Ngoài ra, sữa chua và các loại sữa lên men chứa các lợi khuẩn tốt cho cơ thể cũng được khuyến khích sử dụng.

Ung thư đại tràng không nên ăn gì?

Thực phẩm chứa nhiều acid béo no, chứa nhiều chất béo trans, chế biến nhiệt độ cao, chế biến sẵn: Thịt nướng, hun khói, rán, quay, đồ hộp, mì tôm, giò, chả, xúc xích… là nhóm thức ăn mà bệnh nhân ung thư đại tràng nên tránh xa.

Những người có nguy cơ mắc ung thư đại tràng cũng không nên tiêu thụ quá nhiều nhóm thực phẩm này.

Dinh dưỡng cho bệnh nhân ung thư đại tràng điều trị theo phác đồ cụ thể

Đối với người bệnh điều trị ung thư đại tràng bằng phương pháp ngoại khoa, dưới đây là một số lưu ý về dinh dưỡng trước, sau khi phẫu thuật.

Trước khi phẫu thuật: nên ăn đồ mềm, lỏng, dễ tiêu, ít chất xơ. Ngoài ra, cần nhịn ăn, uống ít nhất 4 tiếng trước khi phẫu thuật.
Sau khi phẫu thuật:

Nên ăn ngay sau khi tỉnh mê bằng nước cháo loãng hoặc nước hoa quả. Sau phẫu thuật 3 ngày, người bệnh có thể ăn thức ăn đặc dần lên như cháo đặc, cơm nát, súp miếng. Lưu ý cần hạn chế chất xơ hòa tan ít nhất 2 tuần hậu phẫu.
Ngoài ra, bổ sung các thực phẩm giàu sắt, vitamin C như thịt bò, trứng, hàu, cá, chuối, cà rốt, bơ, cam, bưởi giúp bệnh nhân nhanh lành vết thương và thúc đẩy hấp thụ chất cần thiết cho bệnh nhân sau mổ.

Đối với người bệnh áp dụng truyền hóa chất để điều trị: Người bệnh sẽ gặp phải một số tác dụng phụ như buồn nôn, đầy bụng, chướng bụng, ăn không tiêu, viêm loét miệng, sốt cao, hạ hồng cầu và bạch cầu. Do vậy, thực đơn dinh dưỡng cần lưu ý những điểm sau:

Không để người bệnh rơi vào tình trạng quá đói hoặc quá no
Ăn sau khi uống thuốc 30 phút
Ăn thức ăn ít mùi, ít gia vị, chế biến thanh đạm
Chế biến thực phẩm dạng mềm, dễ nuốt như cháo, bún, phở, bổ sung thịt, cá, trứng.
Uống nhiều nước ép hoa quả, nước mía, nước cam, chanh, bưởi, sữa chua
Tăng cường thực phẩm có tính kháng khuẩn như: tỏi, sả, gừng, tiêu, húng quế, mật ong
Tăng cường thực phẩm giàu sắt như: thịt bò, gan, các loại rau màu xanh đậm

Ngoài lưu ý về chế độ ăn, bệnh nhân chung sống với ung thư đại tràng cũng nên lưu ý:

Duy trì thái độ tích cực và tinh thần lạc quan, tránh căng thẳng, tâm lý áp lực
Theo dõi và kiểm tra sức khỏe theo đúng lịch tái khám, tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ giúp phát hiện sớm các biến đổi và điều chỉnh liệu pháp điều trị khi cần.