Chỉ số PLT trong xét nghiệm máu là gì: Ý nghĩa của xét nghiệm đếm tiểu cầu

Chỉ số PLT trong xét nghiệm máu thường được sử dụng để đánh giá mức độ đông máu và chức năng làm việc của tiểu cầu. Căn cứ vào kết quả đo lường, bác sĩ và người làm xét nghiệm có thể xác định được tình trạng sức khỏe cụ thể.

Chỉ số PLT trong xét nghiệm máu là gì?

Chỉ số PLT (Platelet) là chỉ số đo lượng tiểu cầu trong máu. Tiểu cầu là một trong ba thành phần chính của máu cùng hồng cầu và bạch cầu loại tế bào máu nhỏ nhất trong cơ thể có nhiệm vụ hình thành các cục máu, khối máu đông để cầm máu.

Xét nghiệm số lượng tiểu cầu được sử dụng để đánh giá khả năng đông máu. Số lượng tiểu cầu có thể chẩn đoán một số bệnh và nguyên nhân gây chảy máu hoặc đông máu quá mức gây ảnh hưởng sức khỏe, thậm chí đe dọa đến tính mạng.

Các trường hợp cần đo chỉ số PLT

Các trường hợp có những sự thay đổi bất thường về sức khỏe hoặc các thay đổi trên cơ thể có thể là dấu hiệu cảnh báo cần thực hiện xét nghiệm PLT. Nếu xuất hiện các triệu chứng như:

• Các vết bầm tím, dễ xuất hiện và thường xuyên.
• Khó cầm máu, chảy máu kéo dài bất thường ở mũi, miệng, nướu…
• Lượng kinh nguyệt ồ ạt, chảy máu âm đạo.
• Có lẫn máu trong nước tiểu hoặc phân do chảy máu từ bàng quang, trực tràng.
• Suy nhược hoặc chóng mặt.
• Đau đầu bất ngờ.
• Đau ngực, hồi hộp trống ngực, tim đập nhanh.
• Ngứa ran ở tay và chân.
• Đau, sưng, nóng ở một hoặc các chi.
• Sốt xuất huyết.

Ý nghĩa các giá trị chỉ số PLT

Phạm vi giá trị chỉ số PLT bình thường có thể thay đổi tùy thuộc vào quy định của cơ sở y tế, mẫu xét nghiệm hoặc phương pháp phân tích mẫu của phòng thí nghiệm. Theo một số quy định chung, chỉ số PLT bình thường trong các xét nghiệm PLT thường dao động ở mức 150.000 - 400.000 tiểu cầu trên mỗi microliter (mcL).

Trường hợp chỉ số PLT thấp

Chỉ số PLT thấp được quy định dưới mức 150.000 mcL. Số lượng tiểu cầu thấp hơn bình thường được gọi là hội chứng giảm tiểu cầu. Nếu chỉ số PLT đo dưới 50.000 mcL có nguy cơ chảy máu cao hơn, ngay cả với các hoạt động hàng ngày nếu có tác động bình thường cũng có thể gây chảy máu.

Mức PLT thấp có thể là dấu hiệu của việc thiếu hụt vitamin B12, folate, các vitamin B phức hợp, tình trạng bệnh giảm tiểu cầu miễn dịch, rối loạn tự miễn dịch, bệnh nhiễm trùng và virus (parvovirus, cytomegalovirus, bệnh bạch cầu đơn nhân nhiễm trùng), bệnh gan, một số bệnh ung thư,...

Trường hợp chỉ số PLT cao

Các trường hợp kết quả xét nghiệm số lượng tiểu cầu từ 400.000 mcL trở lên được coi là PLT cao. Hiện tượng cơ thể tạo ra quá nhiều tiểu cầu bình thường được gọi là tăng tiểu cầu.

Dấu hiệu tăng tiểu cầu có thể cảnh báo một số chứng bệnh như: thiếu sắt, nguy cơ hình thành cục máu đông ở các mạch máu, cơ quan trong cơ thể, một số bệnh nhiễm trùng, bệnh đa hồng cầu nguyên phát, chấn thương tủy, u nguyên bào tủy, ung thư,...

Nguyên nhân chỉ số PLT bất thường

Trường hợp số lượng tiểu cầu cao hoặc tiểu cầu thấp có thể xuất hiện bởi một số nguyên nhân ảnh hưởng như sau:

Nguyên nhân chỉ số PLT giảm

• Không đủ tiểu cầu được tạo ra trong tủy xương.
• Tiểu cầu đang bị phá hủy trong máu.
• Tiểu cầu đang bị phá hủy ở lá lách hoặc gan.

Trong đó, một số nguyên nhân phổ biến hơn là:

• Phương pháp điều trị ung thư, chẳng hạn như hóa trị hoặc xạ trị.
• Đang sử dụng thuốc chống đông, kháng sinh (vancomycin..), thuốc điều trị sốt rét, thuốc chống động kinh.
• Rối loạn tự miễn dịch , trong đó hệ thống miễn dịch tấn công nhầm và phá hủy các mô cơ thể khỏe mạnh, chẳng hạn như tiểu cầu.

Nguyên nhân chỉ số PLT tăng

• Thiếu sắt.
• Sau một số bệnh nhiễm trùng, phẫu thuật lớn hoặc chấn thương.
• Bệnh ung thư.
• Một số loại thuốc như corticoid.
• Bệnh tủy xương được gọi là u nguyên bào tủy (bao gồm bệnh đa hồng cầu nguyên phát).
• Cắt bỏ lá lách (cắt lách).

Một số biện pháp duy trì chỉ số PLT bình thường

Để duy trì mức chỉ số PLT bình thường, bạn đọc có thể thực hiện một số biện pháp như:

• Chế độ ăn: tăng sử dụng các loại thực phẩm chứa thành phần có lợi cho sức khỏe như cá, rau, củ, trái cây, đậu và ngũ cốc nguyên hạt; giảm các thành phần thịt đỏ, các sản phẩm từ sữa, đồ ngọt… giúp giữ số lượng tiểu cầu ở mức bình thường.
• Sử dụng các loại thuốc, thực phẩm chức năng hỗ trợ quá trình sản sinh máu và tiểu cầu như thuốc chứa steroid.
• Giữ tâm trạng thoải mái, tránh căng thẳng, lo âu, tránh sử dụng chất kích thích,...
• Thực hiện sinh hoạt lành mạnh, đi ngủ đúng giờ, tập luyện thể dục thể thao duy trì sức khỏe.
• Trong trường hợp lượng tiểu cầu rất thấp, người bệnh cần tới gặp bác sĩ để được tư vấn chẩn đoán truyền máu hoặc tiểu cầu bổ sung tạm thời để đảm bảo chức năng cơ thể.
• Thăm khám và xét nghiệm định kỳ để kiểm tra và đánh giá quá trình điều trị theo chỉ định của bác sĩ.

Chỉ số PLT trong xét nghiệm mang ý nghĩa quan trọng đối với việc đánh giá chức năng hình thành cục máu đông, xác định nguyên nhân gây chảy máu hoặc đông máu quá mức. Dựa trên kết quả xét nghiệm, bác sĩ và người xét nghiệm có thể chẩn đoán và áp dụng các biện pháp điều chỉnh phù hợp để đảm bảo và duy trì chức năng ổn định của cơ thể.