Khàn tiếng: Triệu chứng, nguyên nhân, điều trị và phòng tránh

Trong nghiên cứu về âm thanh và giọng nói, hiện tượng khàn tiếng là một lĩnh vực ngày càng thu hút sự quan tâm của cộng đồng khoa học. Khàn tiếng không chỉ là một tình trạng gặp phổ biến trong cộng đồng, mà còn là một thách thức  về cơ chế hoạt động và sinh lý của hệ thống phát âm của cơ thể.

Mỗi người có một giọng nói riêng biệt đặc trưng và khàn tiếng không chỉ là một vấn đề y tế mà còn là ảnh hưởng đến khi giao tiếp, thể hiện ý kiến. Cùng tìm hiểu về hiện tượng khàn tiếng qua bài viết dưới đây.

Khàn tiếng là gì?

Khàn tiếng là tình trạng khi giọng nói của người đó trở nên rè và không rõ ràng, thường đi kèm với cảm giác đau họng hoặc kích thích.

Trạng thái này là do sự tổn thương hoặc mất chức năng của các cơ và mô trong dây thanh quản.

Dây thanh quản là một cấu trúc bao gồm cơ, gân và niêm mạc. Dây thanh quản đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra âm thanh khi chúng ta nói. Khi có bất kỳ sự tổn thương hay cảm giác kích thích đến các thành phần này, âm lượng và tần số của giọng nói sẽ bị ảnh hưởng.

Những đối tượng dễ có nguy cơ khàn tiếng

Có nhiều đối tượng dễ có nguy cơ khàn tiếng do ảnh hưởng của một loạt các yếu tố, từ môi trường sống hàng ngày đến lối sống và tình trạng sức khỏe. Một số nhóm đối tượng có thể đặc biệt dễ gặp vấn đề về khàn tiếng bao gồm:

Người làm việc trong môi trường ô nhiễm

Môi trường ô nhiễm có thể ảnh hưởng đến hệ thống hô hấp và giọng nói. Các hạt bụi và hóa chất trong không khí có thể gây kích thích và viêm nhiễm, làm giảm chất lượng giọng nói. 

Những công nhân  làm việc trong môi trường tiếp xúc với hóa chất, có thể phải đối mặt với tác động tiêu cực của các hóa chất đến giọng nói.

Người hút thuốc lá

Thuốc lá không chỉ gây hại cho sức khỏe của phổi mà còn tác động tiêu cực đến dây thanh quản. Việc hút thuốc lá có thể làm khô niêm mạc, làm mất độ đàn hồi của các cơ, dẫn đến khả năng gây khàn tiếng.

Người làm việc trong môi trường cần sử dụng giọng nói liên tục

Các nghề nghiệp yêu cầu phải nói lớn hoặc thường xuyên sử dụng giọng nói như giáo viên, nhân viên quán bar, hay những người yêu cầu liên tục phải truyền đạt thông tin có thể dễ gặp vấn đề về khàn tiếng. 

Những người làm nghệ thuật biểu diễn thường phải sử dụng giọng nói ở cường độ cao. Việc hát, diễn xuất, và nói lớn có thể gây tổn thương cho các cơ và mô trong dây thanh quản.

Bên cạnh đó, những người mắc bệnh cảm cúm, viêm họng, ho cũng thường kèm theo tình trạng viêm thanh quản gây khàn tiếng. Ngoài ra, khàn giọng cũng có thể là một tình trạng rối loạn chức năng mà không liên quan đến tổn thương thực thể dây thanh.

Triệu chứng của khàn tiếng là gì?

Triệu chứng của khàn tiếng thường xuất hiện dưới nhiều hình thức, tùy thuộc vào nguyên nhân cụ thể và mức độ nghiêm trọng của tình trạng. Dưới đây là một số triệu chứng phổ biến của khàn tiếng:

• Giọng nói rè và không rõ ràng: Triệu chứng chính của khàn tiếng là sự thay đổi đáng kể trong chất lượng giọng nói. Âm thanh trở nên rè, không rõ ràng, và đôi khi có thể đi kèm với tiếng kêu rít thanh quản.
• Đau họng và kích thích: Người bị khàn tiếng thường kèm theo cảm giác đau họng và kích thích, đặc biệt khi cố gắng nói ở mức độ cường độ cao hoặc trong thời gian dài.
• Thay đổi âm lượng: Người bị khàn tiếng thường gặp khó khăn trong việc kiểm soát âm lượng giọng nói, có thể nói chuyện ở mức âm thanh thấp hơn hoặc cao hơn bình thường.
• Khó khăn trong việc nói lên âm cao và âm trầm: Có thể xuất hiện khó khăn trong việc nói lên những âm thanh cao hoặc thấp, khiến cho biểu đạt qua giọng nói trở nên hạn chế, có thể phát âm bị ngắt quãng.

Nguyên nhân của hiện tượng khàn tiếng

Nguyên nhân của hiện tượng khàn tiếng đa dạng và có thể bắt nguồn từ nhiều yếu tố khác nhau. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến gây ra khàn tiếng:

• Viêm nhiễm: Những bệnh nhiễm trùng như cảm lạnh hoặc viêm họng có thể làm sưng và kích thích dây thanh quản, gây ra khó khăn trong việc tạo ra âm thanh.
• Trào ngược dạ dày thực quản: Nếu trào ngược dịch dạ dày vào thanh quản có thể gây tổn thương cho niêm mạc của dây thanh quản, dẫn đến khàn tiếng.
• Người sử dụng giọng nói ở cường độ cao: Người sử dụng giọng nói ở cường độ cao, như nghệ sĩ biểu diễn hay giáo viên, có nguy cơ cao hơn về việc gặp vấn đề khàn tiếng do cơ  dây thanh quản hoạt động quá mức.

• Hút thuốc lá: Thuốc lá có thể làm khô niêm mạc và tác động tiêu cực đến dây thanh quản, ảnh hưởng chất lượng giọng nói.
• Suy giảm hormone estrogen: Ở phụ nữ, suy giảm hormone estrogen trong giai đoạn mãn kinh có thể làm mất độ đàn hồi của niêm mạc dây thanh quản, gây khó khăn trong việc tạo ra âm thanh.
• Chấn thương hoặc sưng của dây thanh quản: Chấn thương hoặc sưng có thể xảy ra sau một tai nạn, làm giảm khả năng di chuyển của các cơ dây thanh và gây khàn tiếng.
• Khối u hoặc polyp: Sự xuất hiện của polyp hoặc khối u trong dây thanh quản có thể làm thay đổi cấu trúc và chức năng của nó, gây ra khàn tiếng.
• Yếu tố môi trường và lối sống: Môi trường ô nhiễm, tiếp xúc với hóa chất, cũng như lối sống không lành mạnh như thiếu ngủ và căng thẳng có thể góp phần vào sự xuất hiện của khàn tiếng.

• Điều trị khàn tiếng như thế nào?

  Điều trị khàn tiếng đòi hỏi một phương pháp cá nhân hóa, tùy thuộc vào nguyên nhân cụ thể và mức độ nghiêm trọng của tình trạng. Dưới đây là một số phương pháp điều trị phổ biến:

• Cho phép thanh quản và dây thanh âm của bạn nghỉ ngơi trong vài ngày: hạn chế nói chuyện hoặc la hét. Không nói thì thầm vì có thể làm căng dây thanh âm nặng hơn.
• Uống nhiều nước hoặc ăn trái cây nhiều nước: có thể giúp giảm triệu chứng và làm dịu họng.
• Không sử dụng đồ uống có cồn hay caffein: vì có thể làm khô họng và làm khàn tiếng nặng hơn.
• Sử dụng máy làm ẩm không khí.
• Tắm nước ấm.
• Hạn chế hoặc dừng hút thuốc vì hút thuốc gây khô và kích thích họng.
• Loại bỏ tác nhân gây dị ứng trong môi trường nếu có.
• Không sử dụng các thuốc xịt làm khô và kích thích mũi.

• Nếu các giải pháp trên không hiệu quả đối với tình trạng của bạn. Bạn cần tới ngay các cơ sở y tế để có những phương pháp điều trị chuyên sâu hơn để chấm dứt tình trạng này,

  Phòng tránh tình trạng khàn tiếng như thế nào?

  Để phòng tránh tình trạng khàn tiếng, việc chăm sóc và bảo vệ dây thanh quản là quan trọng. Dưới đây là một số biện pháp phòng ngừa mà bạn có thể thực hiện để giảm nguy cơ khàn tiếng:

• Duy trì độ ẩm: Đảm bảo rằng không khí xung quanh bạn có độ ẩm đủ, đặc biệt là trong mùa khô. Sử dụng máy tạo ẩm nếu cần thiết để tránh làm khô niêm mạc của dây thanh quản.
• Hạn chế tiếp xúc với hóa chất và khói thuốc lá: Tránh tiếp xúc với hóa chất có thể kích thích và làm tổn thương niêm mạc dây thanh quản. 
• Giữ ấm cơ thể: Giữ ấm cơ thể, đặc biệt là cổ và họng, trong thời tiết lạnh giúp giảm nguy cơ bị viêm nhiễm và giữ cho cơ dây thanh quản linh hoạt.
• Hạn chế sử dụng giọng nói ở cường độ cao: Nếu công việc yêu cầu bạn sử dụng giọng nói ở mức độ cao, hãy cố gắng hạn chế thời gian và thường xuyên nghỉ ngơi giọng nói để tránh quá tải cơ  dây thanh quản.
• Thực hiện bài tập tăng cường dây thanh quản: Bài tập như hát, đọc sách, hoặc thậm chí là việc nói chuyện với âm lượng nhỏ có thể giúp tăng cường dây thanh quản và cải thiện chất lượng giọng nói.
• Uống đủ nước: Uống nước giúp duy trì độ ẩm cho niêm mạc dây thanh quản và giảm cảm giác đau họng.
• Tránh ăn thức ăn cay nồng: Thức ăn cay nồng có thể gây kích thích và làm tổn thương niêm mạc, nên hạn chế sử dụng để giảm nguy cơ viêm nhiễm.

• Khàn tiếng là một tình trạng thường gặp nhưng đôi khi bị coi nhẹ. Đây thực sự là một vấn đề đáng quan tâm và cần được đặt trong tâm điểm chăm sóc sức khỏe. 

  Việc biết được triệu chứng, nguyên nhân, chẩn đoán, và phương pháp điều trị cho tình trạng này không chỉ mở ra những cánh cửa mới trong nghiên cứu y học, mà còn giúp đẩy mạnh nhận thức về tầm quan trọng của giọng nói trong cuộc sống hàng ngày.