Lệch khớp cắn và những điều cần biết

Lệch khớp cắn ảnh hưởng đến thẩm mỹ của khuôn mặt, nhất là khi nhìn nghiêng và là lý do khiến bệnh nhân đến khám tại các cơ sở điều trị nắn chỉnh răng. Bệnh không chỉ ảnh hưởng lớn đến thẩm mỹ mà lâu dài sẽ gây sang chấn khớp cắn, ảnh hưởng đến mô cứng của răng và vùng mô quanh răng.

Lệch khớp cắn là gì?

Lệch khớp cắn là tình trạng khi hàm trên và hàm dưới không khớp hoàn toàn với nhau trong khi cắn hay nhai thức ăn. Lệch khớp cắn có thể xảy ra khi các răng không đặt đúng vị trí hoặc khi các quá trình phát triển của hàm răng không đồng đều.

Lệch khớp cắn không chỉ gây ra sự khó chịu khi nhai hay cắn thức ăn mà còn có thể gây ra nhiều vấn đề khác. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, lệch khớp cắn có thể dẫn đến những vấn đề như:

• Sự mất cân bằng giữa hàm trên và hàm dưới, dẫn đến sức khỏe răng miệng yếu.
• Khó khăn khi nói, gây ra rối loạn ngôn ngữ.
• Rối loạn chức năng hàm răng, dẫn đến đau đớn và khó chịu.
• Gây tổn thương cho răng và mô quanh răng.
• Ảnh hưởng đến thẩm mỹ khuôn mặt và sự tự tin của người bệnh.

Phân loại lệch khớp cắn 

Có nhiều loại lệch khớp cắn khác nhau, thường gặp như khớp cắn ngược, khớp cắn sâu, khớp cắn hở, khớp cắn đối đầu, răng chen chúc, răng thưa,... Mỗi loại lệch khớp cắn đều có đặc điểm và triệu chứng riêng. 

Khớp cắn ngược (móm)

Khớp cắn ngược (móm) là tình trạng răng cửa hàm dưới đưa ra trước, trùm ra ngoài so với răng hàm trên. Nhìn từ góc nghiêng khuôn mặt có hình lưỡi cày, cằm bị nhô ra trước làm khuôn mặt bất hài hòa. 

Khớp cắn sâu

Dạng sai lệch khớp cắn này là khi 2 hàm cắn vào nhau răng cửa hàm trên bao phủ lên răng cửa hàm dưới mà khi nhìn vào rất khó thấy hoặc không thấy răng hàm dưới, làm cho nụ cười không tươi, ăn nhai khó khăn. Nhìn tổng thể 3 tầng khuôn mặt trán, mũi, cằm giống với người bị hô, vẩu.

Khớp cắn hở

• Là tình trạng khớp cắn khi bệnh nhân cắn chặt 2 hàm thì răng hàm trên và dưới không chạm vào nhau tạo thành khoảng hở, và có thể nhìn thấy lưỡi. Điều này khiến việc cắn xé, nhai nghiền thức ăn trở nên khó khăn và gây mất thẩm mỹ.
• Khớp cắn hở được chia làm 2 loại là cắn hở trước và cắn hở sau. Đây là một trong những dạng khớp cắn dễ nhận biết nhất.

Khớp cắn đối đầu

• Khớp cắn đối đầu (khớp cắn đối đỉnh) có đặc điểm rõ nhất là rìa của nhóm răng cửa 2 hàm chạm vào nhau, răng hàm có thể chạm hoặc không khi ở trạng thái nghỉ.

Răng chen chúc

Là tình trạng các răng mọc lộn xộn, chen chúc, cái thò ra cái thụt theo từng nhóm răng, làm cho khuôn hàm không được hài hòa, các răng bị mất cân đối với nhau. Khi đó bạn sẽ thấy ăn nhai khó khăn do khả năng cắn và nghiền nát thức ăn của răng không được đảm bảo.

Nguyên nhân gây lệch khớp cắn là gì?

Lệch khớp cắn là kết quả của nhiều yếu tố, bao gồm di truyền, thói quen và tác động môi trường, cũng như sự phát triển không đồng đều của hàm răng. Dưới đây là các nguyên nhân chi tiết:

Yếu tố di truyền

• Di truyền đóng vai trò quan trọng trong sự hình thành của lệch khớp cắn. Nếu có thành viên trong gia đình có lệch khớp cắn, khả năng lệch khớp cắn sẽ tăng cao.
• Các yếu tố di truyền bao gồm kích thước và hình dạng của hàm răng, cấu trúc xương hàm và các yếu tố khác ảnh hưởng đến tình trạng cắn của hàm răng.

Thói quen và tác động môi trường

• Thói quen và tác động môi trường cũng có thể góp phần gây lệch khớp cắn. Các thói quen xấu như cắn bút, mút môi, thở miệng,... có thể tác động tiêu cực đến vị trí của hàm răng và dẫn đến lệch khớp cắn. Thói quen cắn bút hay mút môi kéo dài trong thời kỳ phát triển có thể làm thay đổi vị trí và hướng phát triển của hàm răng.
• Ngoài ra, môi trường xung quanh cũng có tác động lớn đến sự phát triển của hàm răng. Sử dụng núm ti hoặc bình sữa sau tuổi 2, sử dụng các vật liệu không phù hợp trong điều trị nha khoa, hay thậm chí sự ảnh hưởng của môi trường áp lực khiến hàm răng không phát triển đúng cách và dẫn đến lệch khớp cắn.

Sự phát triển không đồng đều của hàm răng

• Một nguyên nhân quan trọng khác góp phần vào lệch khớp cắn là sự phát triển không đồng đều của hàm răng. 
• Trong quá trình phát triển, hàm răng có thể không phát triển đồng đều, gây ra sự mất cân bằng giữa hàm trên và hàm dưới. Điều này có thể xảy ra do các yếu tố sau:
• Kích thước và hình dạng của hàm răng: Một hàm răng quá nhỏ hoặc quá lớn so với kích thước và hình dạng của hàm đối có thể dẫn đến lệch khớp cắn. Ví dụ, hàm trên quá rộng so với hàm dưới hoặc ngược lại.
• Mất răng sớm: Nếu mất răng quá sớm, các răng xung quanh khoảng trống sẽ di chuyển vào không gian trống, gây ra sự mất cân bằng và lệch khớp cắn.
• Sự mất cân bằng cơ và cấu trúc xương hàm: Một sự mất cân bằng cơ và cấu trúc xương hàm có thể góp phần vào lệch khớp cắn. Ví dụ, một hàm trên hay hàm dưới quá phát triển so với phần còn lại của hàm răng có thể tạo ra một môi trường không thuận lợi cho sự phát triển đồng đều của hàm răng.
• Sự mất cân bằng cơ và các yếu tố khác: Sự mất cân bằng cơ trong khuôn mặt, cơ và mô mềm xung quanh hàm răng cũng có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của hàm răng và dẫn đến lệch khớp cắn.

Tác hại của lệch khớp cắn là gì?

Lệch khớp cắn có thể gây ra một số tác hại khác nhau, bao gồm:

Đau và khó chịu

• Đau có thể xuất hiện khi cắn hoặc nhai thức ăn, và có thể kéo dài trong thời gian dài nếu không được điều trị. Đau có thể ảnh hưởng đến khả năng nhai và gây ra sự không thoải mái trong hoạt động hàng ngày.

Rối loạn chức năng hàm răng

• Lệch khớp cắn cũng có thể gây ra rối loạn chức năng hàm răng. Điều này bao gồm khó khăn khi nhai, nhai không đều, mất cân bằng giữa hai hàm răng, và có thể làm giảm hiệu suất chức năng như cắt, nhai, và nói chuyện. 
• Rối loạn chức năng hàm răng có thể làm ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống hàng ngày và gây ra sự mất tự tin trong giao tiếp và ăn uống.

Vấn đề thẩm mỹ

• Lệch khớp cắn cũng có thể gây ra vấn đề về thẩm mỹ. 
• Khi hàm trên và hàm dưới không khớp hoàn toàn, nó có thể tạo ra một hình dáng khuôn mặt không đồng đều và không hài hòa. Ví dụ, lệch khớp cắn ngược có thể làm cho một phần khuôn mặt trông lớn hơn hoặc nhỏ hơn so với phần còn lại, gây ra sự mất cân bằng và ảnh hưởng đến ngoại hình tổng thể.
• Ngoài ra, lệch khớp cắn còn có thể gây ra những vấn đề khác như tổn thương cho răng và mô mềm, mất cân bằng cơ và khó khăn trong việc duy trì vệ sinh răng miệng.

Điều trị lệch khớp cắn như thế nào?

Có nhiều phương pháp điều trị lệch khớp cắn, tùy thuộc vào mức độ và loại lệch khớp cắn của từng trường hợp. Dưới đây là một số phương pháp điều trị phổ biến cho lệch khớp cắn:

• Niềng răng: Sử dụng niềng răng để điều chỉnh vị trí của các răng và hàm. Niềng răng có thể là các loại như niềng răng kim loại, niềng răng nhựa hoặc niềng răng trong suốt. Quá trình điều chỉnh bằng niềng răng thường kéo dài trong thời gian dài và yêu cầu việc điều chỉnh định kỳ và theo dõi của bác sĩ nha khoa.
• Phẫu thuật chỉnh hàm: Đối với những trường hợp lệch khớp cắn nghiêm trọng, phẫu thuật chỉnh hàm có thể được thực hiện. Quá trình này liên quan đến sự cắt và điều chỉnh các cấu trúc xương và mô mềm trong hàm để tạo ra một sự cân đối và hài hòa giữa hàm trên và hàm dưới.
• Chỉnh răng bằng phương pháp nha khoa khác: Các phương pháp khác như phục hình răng (làm răng sứ) hoặc sử dụng kỹ thuật nha khoa thẩm mỹ có thể được sử dụng để điều chỉnh hình dáng và vị trí của răng, tạo ra một cấu trúc răng miệng cân đối hơn.

Tóm lại, việc chăm sóc và hỗ trợ sau điều trị lệch khớp cắn là một phần quan trọng trong quá trình điều trị. Bằng cách tuân thủ các chỉ dẫn từ bác sĩ và duy trì chăm sóc hàng ngày cho hàm răng, bạn có thể đảm bảo rằng kết quả điều trị được duy trì lâu dài và giảm nguy cơ tái phát lệch khớp cắn.