Những điều bạn cần biết về tật dính thắng lưỡi ở trẻ em

Dính thắng lưỡi là một dạng dị tật bẩm sinh, chỉ xuất hiện ở khoảng 5% trẻ sơ sinh. Tình trạng này trực tiếp ảnh hưởng đến khả năng nuốt và phát âm của trẻ. Khá nhiều bậc cha mẹ nhận ra tình trạng dính lưỡi của con khi chúng bắt đầu học nói. Tuy nhiên, liệu chúng ta có thể phát hiện sớm tình trạng này ở trẻ để có thể can thiệp kịp thời?

Cùng BookingCare tìm hiểu về tật dính thắng lưỡi qua bài viết dưới đây để hiểu hơn về bệnh lý này.

Dính thắng lưỡi là gì?

Dính thắng lưỡi hay còn được biết đến với tên gọi "ankyloglossia" là một dạng dị tật bẩm sinh ảnh hưởng đến cấu trúc của dây thắng lưỡi. 

Dây thắng lưỡi là phần nối từ đỉnh lưỡi xuống sàn miệng, có thể có chiều dài, độ dày, hoặc cấu trúc không bình thường, tạo ra sự hạn chế đáng kể trong khả năng di chuyển của lưỡi. 

Điều này có thể ảnh hưởng đến nhiều hoạt động hàng ngày như bú mẹ, ăn uống, nuốt, và phát âm.

Dính thắng lưỡi có thể phân loại theo mức độ từ nhẹ đến nặng, dựa vào độ ngắn và độ dày của dây thắng lưỡi. Trong nhiều trường hợp, can thiệp cần được thực hiện để giảm bớt hoặc loại bỏ sự hạn chế chuyển động của lưỡi thường thông qua các phương pháp tiểu phẫu. 

Trong các trường hợp nặng, ảnh hưởng của dính thắng lưỡi có thể gây ra những vấn đề về sự phát triển và hoạt động hàng ngày. Vì vậy việc nhận biết và điều trị kịp thời tật dính thắng lưỡi để đảm bảo sự phát triển khỏe mạnh của trẻ.

Nguyên nhân gây dị tật dính thắng lưỡi ở trẻ

Mặc dù dính thắng lưỡi ở trẻ em không được xem xét như một bệnh lý nguy hiểm, tuy nhiên, nó có thể tạo ra ảnh hưởng nhất định đối với công năng của lưỡi.

Cho đến thời điểm hiện tại, các chuyên gia y tế vẫn chưa khám phá ra nguyên nhân chính xác dẫn đến tình trạng dính thắng lưỡi ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Mặc dù vậy, một số nghiên cứu khoa học đã cung cấp bằng chứng cho thấy mối liên quan giữa dính thắng lưỡi và yếu tố di truyền trong gia đình.

Dấu hiệu của dính thắng lưỡi

Dính thắng lưỡi thường được phát hiện trong quá trình kiểm tra định kỳ trong tháng đầu đời của trẻ. Tuy nhiên, có một số dấu hiệu dính thắng lưỡi có thể làm nổi bật tình trạng này:

• Đầu lưỡi không thể di chuyển linh hoạt ra vị trí đầu môi, thường trở nên vuông vức thay vì nhọn như lưỡi bình thường.
• Lưỡi có xu hướng thụt vào bên trong do độ dài của thắng lưỡi quá ngắn.
• Khi trẻ khóc, lưỡi thường có hình dạng giống trái tim.
• Quá trình bú sữa mẹ của trẻ gặp nhiều khó khăn và thường tạo ra trở ngại đối với sự phát triển của bé.
• Răng cửa thường bị thưa và nghiêng.

Theo phân chia tật dính thắng lưỡi ở các mức độ như sau:

• Độ I: Ở mức độ dính lưỡi nhẹ khi phần lưỡi di động từ 12 - 16mm.
• Độ II: Ở mức độ dính trung bình khi phần lưỡi di động từ 8 - 11mm.
• Độ III: Ở mức độ dính nặng khi phần lưỡi di động từ 3 - 7mm.
• Độ IV: Ở mức độ dính hoàn toàn khi phần lưỡi di động nhỏ hơn 3 mm.

Ảnh hưởng của tật dính thắng lưỡi ở trẻ nhỏ

Ảnh hưởng tới vận động của lưỡi

Trong trường hợp trẻ bị mắc tật dính thắng lưỡi, khả năng vận động của lưỡi bị hạn chế hoặc thậm chí không thể đưa lưỡi ra ngoài được, tùy thuộc vào mức độ dính. Lưỡi không thể thực hiện việc đưa lên trên để chạm vào vòm miệng và không thể di chuyển sang hai bên để tiếp xúc với niêm mạc má.

Ảnh hưởng tới việc bú mẹ

Trong giai đoạn bú mẹ, trẻ mắc tật dính thắng lưỡi sẽ gặp khó khăn khi bú, gây ra sự không thoải mái và đau núm vú cho người mẹ. Thói quen bú bình của trẻ thường phát triển chậm, điều này thường đi kèm với tình trạng cáu gắt và khóc lóc do khó khăn trong việc bú. Những trẻ này thường tăng cân chậm hoặc thậm chí không tăng cân.

Ảnh hưởng tới quá trình nhai nuốt

Khi thắng lưỡi ngắn, lưỡi gặp khó khăn trong việc thực hiện các động tác co lên trên. Quá trình nhai nuốt trở nên không tự nhiên, có thể dẫn đến tình trạng khớp cắn hở. 

Lưỡi, thường có trách nhiệm đưa thức ăn sang hai bên để nghiền, khi bị hạn chế bởi thắng lưỡi ngắn, chức năng này giảm sút và lưỡi có thể bị cắn khi thực hiện các động tác nhai nuốt.

Ảnh hưởng tới chức năng phát âm

Vận động kém linh hoạt của lưỡi tạo ra khó khăn trong việc uốn cong hoặc đưa lưỡi ra phía trước, gây ảnh hưởng đáng kể đến chức năng phát âm. 

Người mắc tật này gặp khó khăn khi phát âm các âm quen thuộc như: t, l, ch, d, r… Độ ảnh hưởng còn phụ thuộc vào độ tuổi, với việc nhận biết dễ dàng hơn ở trẻ nhỏ hơn 5 tuổi.Trẻ có thể gặp khó khăn trong việc nói, đặc biệt là khi diễn đạt các câu nói phức tạp. 

Ảnh hưởng tới sự lệch lạc răng

Trong giai đoạn mọc răng, trẻ bị dính thắng lưỡi có thể gây nghiêng răng cửa dưới hoặc tạo ra khe hở giữa hai răng cửa hàm dưới. Tình trạng này không chỉ tạo ra vấn đề về thẩm mỹ mà còn ảnh hưởng đến quá trình nhai nuốt và giọng nói.

Ảnh hưởng tới nha chu

Thắng lưỡi ngắn có thể tạo ra hiện tượng co kéo, gây ra tình trạng viêm nhiễm và tụt lợi ở mặt trong răng cửa hàm dưới.

Điều trị dính thắng lưỡi như thế nào?

Phương pháp điều trị dính thắng lưỡi ở trẻ sơ sinh thường phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của tình trạng và độ tuổi của trẻ. Hiện nay, cắt thắng lưỡi được xem là phương pháp hiệu quả nhất để giải quyết vấn đề này. 

Thắng lưỡi có ít thần kinh chi phối và ít mạch máu nên việc cắt thắng lưỡi thường không cần gây tê hoặc gây tê tại chỗ, bác sĩ có thể cắt bằng kéo hoặc dao điện. Trường hợp thắng lưỡi quá ngắn và quá dày, có thể phải gây mê, và sau khi cắt thắng lưỡi bác sĩ sẽ chỉnh hình thắng lưỡi và khâu bằng chỉ tự tan. Trẻ có thể bú sữa hoặc ăn lại ngay sau khi cắt thắng lưỡi.

Sau phẫu thuật, có thể xuất hiện một số biến chứng như nhiễm trùng hoặc chảy máu, do đó, cha mẹ cần tuân thủ các biện pháp chăm sóc phù hợp trong thời gian phục hồi.

Chăm sóc bé sau khi phẫu thuật dính thắng lưỡi

Chăm sóc sau phẫu thuật cắt dính thắng lưỡi là một phần quan trọng của quá trình phục hồi. Để đảm bảo sự khôi phục tốt nhất cho bé, cha mẹ cần tuân thủ các hướng dẫn của bác sĩ.

• Thông thường sau khi cắt thắng lưỡi, tại chỗ cắt thường có vết màu trắng, đó là diễn biến bình thường sau mổ, các bậc phụ huynh không nên quá lo lắng, các hiện tượng này sẽ hết và vết tổn thương sẽ lành sau vài ngày.
• Cần theo dõi chăm sóc trẻ, không cho trẻ ngậm hoặc cắn các vật cứng để tránh chảy máu, không cho trẻ sờ vào vùng phẫu thuật để tránh nhiễm trùng.
• Sau phẫu thuật trẻ có thể uống sữa hoặc ăn thức ăn lỏng, mềm và nguội.
• Vệ sinh miệng sau ăn.
• Cho trẻ uống nhiều nước để làm sạch miệng: 
• Sau khi vết thương lành nên hướng dẫn trẻ thực hiện vận động lưỡi, giúp lưỡi di động tốt.

Tình trạng dính thắng lưỡi có thể tác động đáng kể đến sự phát triển của bé, vì vậy việc quan sát và nhận biết lưỡi bình thường ở trẻ sơ sinh là rất quan trọng. Cha mẹ nên theo dõi tình trạng của con một cách tỉ mỉ và phát hiện kịp thời bất kỳ vấn đề nào. Nếu bé bị dính thắng lưỡi, việc đưa bé đến cơ sở y tế để được điều trị kịp thời là vô cùng quan trọng.