Xét nghiệm tinh dịch đồ là gì? Những điều cần biết khi thực hiện xét nghiệm
Xét nghiệm tinh dịch đồ là một trong những cận lâm sàng quan trọng nhằm kiểm tra khả năng sinh sản ở nam giới. Thông qua việc đánh giá số lượng, chất lượng tinh trùng và tinh dịch, bác sĩ có thể chẩn đoán nguyên nhân vô sinh - hiếm muộn ở các cặp vợ chồng hiện nay.
Vậy xét nghiệm tinh dịch đồ diễn ra như thế nào? Những lưu ý khi làm tinh dịch đồ là gì?
Xét nghiệm tinh dịch đồ là gì?
Xét nghiệm tinh dịch đồ là phương pháp xét nghiệm mẫu tinh dịch nam giới nhằm kiểm tra và đánh giá chất lượng tinh trùng thông qua phân tích các chỉ số: hình dạng, số lượng, khả năng di chuyển tinh trùng,tỷ lệ sống … Việc đánh giá này được thực hiện theo tiêu chuẩn của Tổ chức Y tế Thế giới WHO.
Phương pháp xét nghiệm này cho biết khả năng sinh sản nam giới cao hay thấp, kiểm tra và theo dõi sự sinh tinh của nam giới chứ không cho phép kết luận vô sinh hay không. Khi kiểm tra vô sinh cần kết hợp kiểm tra tinh dịch đồ cùng với kết quả sức khỏe sinh sản của người vợ để bác sĩ quyết định phương án điều trị phù hợp.
Nam giới nên xét nghiệm tinh dịch đồ khi nào?
Trong một số trường hợp, nam giới nên được xét nghiệm tinh dịch đồ bao gồm:
- Xét nghiệm tiền hôn nhân, khám sức khỏe sinh sản nam giới.
- Các trường hợp cặp đôi vô sinh, hiếm muộn muốn kiểm tra và chẩn đoán nguyên nhân.
- Đánh giá khả năng sinh sản và dự đoán vô sinh ở nam giới.
- Những người nghi ngờ mắc các bệnh lý tinh hoàn, tuyến tiền liệt, đường niệu đạo nam giới.
- Xét nghiệm thực hiện trước khi thực hiện các phương pháp hỗ trợ sinh sản.
- Xét nghiệm kiểm tra kết quả sau thắt ống dẫn tinh. Sau quá trình điều trị thuốc, can thiệp.
Quy trình xét nghiệm tinh trùng diễn ra thế nào?
Để đánh giá số lượng và chất lượng tinh trùng, tinh dịch, nam giới cần thực hiện đầy đủ quy trình xét nghiệm tinh dịch đồ gồm các bước:
Bước 1: Lấy mẫu tinh dịch
Mẫu tinh dịch dùng cho xét nghiệm phải là mẫu tươi, vừa được xuất tinh. Người thực hiện xét nghiệm nhân được cốc đựng mẫu do bác sĩ cung cấp. Sau đó, nam giới được chỉ định tự lấy mẫu tinh dịch của mình bằng cách thủ dâm tại phòng thí nghiệm, phòng tinh chất. Nếu lấy mẫu tại nhà, bạn cần đưa lại cho bác sĩ trong vòng 1 giờ và duy trì nhiệt độ bảo quản từ 20 – 37 độ C.
Bước 2: Phân tích mẫu tinh dịch
Mẫu bệnh phẩm đạt tiêu chuẩn sẽ được cho vào máy xét nghiệm để phân tích. Phân tích mẫu tinh dịch nam giới giúp đánh giá nhiều chỉ số khác nhau như:
- Lượng tinh trùng: Số lượng tinh trùng mỗi lần xuất tinh. Số lượng thấp có thể ảnh hưởng tới việc mang thai của bạn đời.
- Độ pH tinh dịch: Một phép đo độ axit hoặc tính bazơ của tinh dịch. Nếu tinh dịch có độ axit cao có thể giết chết tinh trùng hoặc ảnh hưởng khả năng di chuyển của chúng.
- Mật độ tinh trùng: Số lượng tinh trùng trên mỗi milimet tinh dịch.
- Tổng số tinh trùng: Số lượng tinh trùng trong toàn bộ lần xuất tinh của bạn.
- Độ di động: Tinh trùng của bạn di chuyển nhanh như thế nào.
- Độ tuyến tính: Tinh trùng của bạn di chuyển thẳng như thế nào.
- Hình thái: Kích thước và hình dạng của tinh trùng của bạn. Tinh trùng có hình dạng bất thường có thể khó khăn trong việc thụ tinh với trứng
- Màu sắc: tinh dịch thường có màu trắng đục hoặc xám trắng. Màu sắc bất thường tinh dịch như nâu đỏ, vàng,...
- Độ nhớt: Tinh dịch của bạn hóa lỏng nhanh như thế nào, hay gọi là ly giải.
- Tế bào bạch cầu: có bạch cầu trong tinh dịch có thể là dấu hiệu cho thấy nhiễm trùng, điều này ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của nam.
Bước 3: Bác sĩ tư vấn và giải thích kết quả
Sau khi có kết quả xét nghiệm, nam giới sẽ được bác sĩ phân tích và đánh giá tổng quan về chức năng sinh sản. Nếu kết quả phân tích tinh dịch đồ không bình thường, điều này không có nghĩa là nam giới vô sinh. Nhưng nó cho thấy rằng tinh trùng của nam giới có thể là một phần nguyên nhân gây ra vấn đề vô sinh - hiếm muộn ở các cặp đôi. Bác sĩ có thể cân nhắc và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp, đồng thời hẹn tái khám sau khoảng 2 tuần điều trị.
Kết quả tinh dịch đồ bình thường là như thế nào?
WHO đã cung cấp các giới hạn tham chiếu bình thường cho phân tích tinh dịch đồ: có thể áp dụng WHO 1999, 2010 và mới nhất hiện nay là 2021
- Thể tích xuất tinh: ≥1,4 mL (Nếu thể tích thấp, có thể xuất tinh ngược, không xuất tinh, tắc nghẽn ống xuất tinh hoặc suy sinh dục. Kiểm tra nước tiểu sau xuất tinh và phân tích nội tiết tố. Nếu thể tích cao, nghi ngờ nhiễm khuẩn.)
- pH > 7,2
- Nồng độ tinh trùng: ≥16 triệu mỗi mL (Nếu nồng độ tinh trùng thấp, có thể kiểm tra tình trạng giãn tĩnh mạch thừng tinh và xem xét phân tích nội tiết tố).
- Tổng số lượng tinh trùng: ≥39 triệu mỗi lần xuất tinh
- Hình thái tinh trùng (bình thường): ≥ 4%
- Khả năng di động tiến tới: ≥30% (Nếu thấp, hãy kiểm tra giãn tĩnh mạch thừng tinh.)
- Sức sống: ≥ 54% sống. (Nếu thấp, kiểm tra giãn tĩnh mạch tinh và xem xét xét nghiệm nội tiết).
- Ly giải: 15 đến 60 phút
Những lưu ý trước khi xét nghiệm tinh dịch đồ
Để đảm bảo mẫu tinh dịch có kết quả chính xác, phản ánh đúng tình trạng sức khỏe sinh sản nam giới, bạn nên lưu ý một số điều sau:
- Tinh dịch nên lấy sau 2 – 7 ngày kiêng cữ quan hệ, thủ dâm.
- Tinh dịch nam giới cũng có thay đổi đáng kể về thành phần tại nhiều thời điểm khác nhau, do đó nên thu thập 2 – 3 mẫu tinh dịch cách nhau 2-3 tuần để có dữ liệu chính xác.
- Mẫu tinh dịch lấy được để trong hộp sạch, miệng rộng, không gây độc cho tinh trùng, nhiệt độ từ 20 – 37 độ C.
- Trước khi thực hiện thủ dâm, nam giới cần vệ sinh và rửa sạch sẽ tay để tránh dẫn đến sai sót trong kết quả xét nghiệm.
- Ngoài ra, bạn không nên uống rượu bia, trà, cafe, các chất kích thích… trước khi xét nghiệm. Bạn cần báo cho bác sĩ nếu đang dùng bất kỳ loại thuốc nào.
- Không sử dụng gel bôi trơn trong quá trình lấy mẫu.
- Ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, ngủ đủ giấc, tập luyện đầy đủ và giữ tinh thần thoải mái.
Xét nghiệm tinh dịch đồ thường được sử dụng để đánh giá vô sinh - hiếm muộn ở nam giới, nhất là đối với những vợ chồng khó thụ thai. Hy vọng bài viết cung cấp cho bạn đọc nhiều thông tin hữu ích. Nếu bạn đang có nhu cầu xét nghiệm tinh dịch đồ hoặc kiểm tra sức khỏe sinh sản, hãy đến các cơ sở y tế để được tư vấn và chỉ định tốt nhất.