HP dạ dày là gì? Triệu chứng, nguyên nhân và cách điều trị HP dạ dày

Nhiễm vi khuẩn HP dạ dày tuy không quá nguy hiểm nhưng lại là bệnh rất phổ biến, dễ lây lan, để lại biến chứng và hay tái phát. Nếu không được phát hiện và điều trị sớm, người bệnh có khả năng bị mắc bệnh viêm loét dạ dày, tá tràng, từ đó dẫn tới ung thư dạ dày.

HP dạ dày là gì?

HP dạ dày là viết tắt của Helicobacter Pylori, một loại vi khuẩn có khả năng sống trong môi trường axit của dạ dày. Vi khuẩn này có thể gây ra các bệnh dạ dày, thường gặp là viêm loét dạ dày mạn tính  và viêm teo niêm mạc dạ dày.

Khi tình trạng viêm dạ dày kéo dài sẽ tăng nguy cơ ung thư dạ dày. Hiện tại, các nhà khoa học vẫn đang tiếp tục nghiên cứu để giải thích mối liên hệ giữa HP và ung thư dạ dày.

Helicobacter pylori (H. Pylori) thường được truyền từ người này sang người khác qua đường miệng - miệng (do tiếp xúc trực tiếp với nước bọt hay dịch tiêu hóa của người nhiễm), đường phân - miệng (do vi khuẩn được đào thải qua phân và lây cho người lành khi ăn đồ sống hoặc bị nhiễm bẩn) hoặc theo một số đường khác (dùng chung ống nội soi dạ dày, nội soi mũi họng, dụng cụ nha khoa… chưa tiệt trùng kỹ).

Chính vì thế, đây là bệnh rất dễ lây lan nếu không chủ động phòng tránh.

Triệu chứng của tình trạng nhiễm HP dạ dày

Theo số liệu thống kê, hiện nay ước tính khoảng 50% người trên thế giới và 70% người Việt Nam nhiễm vi khuẩn HP. Tuy nhiên, phần lớn người nhiễm HP không có triệu chứng. Một số người nhiễm HP sẽ biểu hiện các triệu chứng. 

Các triệu chứng xuất hiện khi nhiễm HP  thường liên quan đến tình trạng  viêm loét dạ dày hoặc rối loạn tiêu hóa. Triệu chứng của tình trạng nhiễm HP dạ dày có thể bao gồm:

• Đau hoặc nóng rát ở vùng thượng vị. 
• Buồn nôn, nôn
• Chán ăn 
• Ợ hơi
• Cảm giác đầy hơi, chướng bụng
• Mệt mỏi, da xanh do thiếu máu, thiếu sắt
• Giảm cân không rõ nguyên nhân
• Đôi khi có thể xuất hiện các biến chứng nặng của tình trạng viêm loét dạ dày - tá tràng: xuất huyết tiêu hóa, thủng

Nguyên nhân gây HP dạ dày

Nguyên nhân chính gây nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori (HP) dạ dày là tiếp xúc với vi khuẩn này. Tuy nhiên, cách chính xác mà một người bị nhiễm vi khuẩn này vẫn chưa rõ ràng. Dưới đây là một số nguyên nhân gây nhiễm vi khuẩn HP dạ dày:

• Di truyền: Nếu bệnh nhân có người thân trong gia đình mắc bệnh dạ dày thì nguy cơ lây nhiễm vi khuẩn HP sẽ cao hơn so những người khác.
• Vệ sinh kém: Nhà ở không đảm bảo vệ sinh, nguồn nước ô nhiễm, thực phẩm không sạch sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn HP phát triển và lây lan.
• Môi trường sống chật hẹp: Những nơi có nhiều người sinh sống như khu tập thể, doanh trại, gia đình nhiều thế hệ là nơi lý tưởng để nấm HP sinh sôi.
• Sống chung với người bệnh: Vi khuẩn HP dễ lây lan qua không khí và giữa người với người. Không cách ly người nhiễm HP làm tăng nguy cơ mắc bệnh cho mọi người. 
• Dịch vụ y tế kém: Các thiết bị y tế dùng chung như ống soi dạ dày, ống soi tai và dụng cụ nha khoa phổ biến ở các bệnh viện nhỏ và những nơi dịch vụ chăm sóc y tế không phát triển sẽ làm tăng khả năng nhiễm HP.

Xét nghiệm chẩn đoán HP dạ dày

Có một số phương pháp xét nghiệm chẩn đoán nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori (HP) dạ dày. Dưới đây là một số phương pháp thông thường được sử dụng:

• Xét nghiệm hơi thở: Phương pháp này dựa trên việc đo lượng khí CO2 hoặc amoniac được giải phóng sau khi bạn uống một dung dịch chứa urea. Nếu vi khuẩn HP có mặt trong dạ dày, nó sẽ phân giải ure thành CO2 hoặc amoniac, và lượng khí này sẽ được đo để xác định có nhiễm vi khuẩn HP hay không.
• Xét nghiệm máu: Xét nghiệm máu có thể được sử dụng để kiểm tra có sự hiện diện của kháng thể kháng HP trong huyết thanh. Tuy nhiên, phương pháp này chỉ xác định người bệnh đã nhiễm vi khuẩn HP hay chưa mà không khẳng định được thời điểm hiện tại có còn nhiễm HP hay không
• Xét nghiệm phân: Để kiểm tra có tồn tại HP trong dạ dày hay không có thể tìm HP trong phân do một lượng vi khuẩn này được thải trừ đều đặn theo phân ra bên ngoài.. 
• Lấy mẫu niêm mạc dạ dày: Qua nội soi dạ dày hoặc bệnh phẩm dạ dày sau phẫu thuật, mẫu niêm mạc dạ dày được lấy ra và tiến hành xét nghiệm hoặc soi dưới kính hiển vi tìm HP. 

Quyết định sử dụng phương pháp xét nghiệm nào phụ thuộc vào tình trạng sức khỏe của bạn và quyết định của bác sĩ. Bác sĩ sẽ đánh giá triệu chứng và yếu tố nguy cơ để đưa ra quyết định về xét nghiệm chẩn đoán HP dạ dày phù hợp.

Cách điều trị nhiễm HP dạ dày

Khi xác định nhiễm HP dạ dày, tùy theo tình trạng tổn thương tại dạ dày, triệu chứng và biến chứng, bác sĩ sẽ xây dựng phác đồ điều trị cụ thể.

Cụ thể, điều trị nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori (HP) dạ dày thường bao gồm sự kết hợp của các loại thuốc kháng sinh và thuốc chống axit dạ dày. Dưới đây là một số phương pháp điều trị thường được sử dụng:

• Kết hợp kháng sinh: Điều trị HP thường bắt đầu bằng việc sử dụng một khối pháp liệu kháng sinh trong khoảng 7-14 ngày. Các kháng sinh thường được sử dụng bao gồm amoxicillin, clarithromycin và metronidazole, tetracycline. Lưu ý hiện nay, tình trạng kháng kháng sinh của HP trở nên rất phổ biến và ảnh hưởng xấu đến việc điều trị HP. Người bệnh không nên tự ý mua thuốc, cần nghiêm túc điều trị theo phác đồ của bác sĩ..
• Thuốc chống axit dạ dày: Đồng thời với kháng sinh, thuốc chống axit dạ dày như omeprazole, lansoprazole hoặc pantoprazole thường được sử dụng để giảm axit dạ dày và giúp lành niêm mạc dạ dày. Thuốc chống axit dạ dày thường được sử dụng trong khoảng 4-8 tuần.
• Thuốc bảo vệ niêm mạc dạ dày: Để giúp lành niêm mạc dạ dày và giảm triệu chứng, bác sĩ có thể đưa ra quyết định sử dụng các loại thuốc bảo vệ niêm mạc dạ dày như sucralfate hoặc bismuth subsalicylate.

Quan trọng nhất, hãy tuân theo hướng dẫn của bác sĩ và hoàn thành toàn bộ quá trình điều trị đề ra. Việc không điều trị theo đúng lộ trình có thể khiến vi khuẩn HP kháng thuốc  và tăng nguy cơ phát triển các vấn đề liên quan đến dạ dày.

Cách chăm sóc người nhiễm HP dạ dày tại nhà

Bên cạnh việc điều trị bằng thuốc thì chế độ ăn uống, sinh hoạt tại nhà cũng ảnh hưởng nhiều đến hiệu quả của quá trình điều trị HP dạ dày. Dưới đây là một số cách chăm sóc và quản lý tình trạng  nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori (HP) dạ dày tại nhà:

• Tuân thủ chế độ ăn uống lành mạnh: Hạn chế các thực phẩm gây kích thích axit dạ dày như gia vị cay, chất béo, cafein và cồn. Tăng cường tiêu thụ các thực phẩm giàu chất xơ như rau xanh, trái cây và ngũ cốc nguyên hạt.
• Tránh thức ăn và đồ uống gây kích ứng: Tránh các thực phẩm và đồ uống có thể gây kích ứng dạ dày như thức ăn cay, đồ uống có gas, nước chanh và thực phẩm chứa chất acid cao.
• Kiểm soát stress: Stress có thể gây ra tình trạng dạ dày nhạy cảm và làm tăng triệu chứng HP dạ dày. Hãy tìm các phương pháp giảm stress như yoga, thực hành mindfulness hoặc tập thể dục đều đặn để giảm stress.
• Điều chỉnh lịch trình ăn uống: Hãy ăn nhẹ và thường xuyên hơn, tránh ăn quá no hoặc đói. Ăn ít nhưng thường xuyên sẽ giúp giảm tác động lên dạ dày.
• Tránh hút thuốc và sử dụng đồ uống có cồn: Thuốc lá và cồn có thể gây tổn thương niêm mạc dạ dày và làm tăng nguy cơ viêm loét dạ dày. Hãy tránh hút thuốc và hạn chế các đồ uống cồn.

Nếu phát hiện dạ dày bị nhiễm vi khuẩn Hp, người bệnh không nên quá lo lắng mà nên đến gặp bác sĩ để được tư vấn và có phương án điều trị phù hợp. Điều trị vi khuẩn HP kịp thời có thể ngăn ngừa tổn thương dạ dày và các vấn đề tiềm ẩn như viêm, loét và ung thư dạ dày.