Lichen phẳng là gì? Triệu chứng, nguyên nhân và cách điều trị

Lichen phẳng là bệnh viêm da cấp mãn tính, gây tổn thương cho các niêm mạc ở miệng lưỡi. Bệnh thường kéo dài và hay tái phát nên cần được chú ý cao.

Tuy không nguy hiểm đến tính mạng nhưng bệnh cũng gây ra nhiều rắc rối khó chịu. Vì vậy, bệnh nhân không được chủ quan mà nên điều trị lichen phẳng sớm.

Tổng quan về bệnh Lichen phẳng

Lichen phẳng (Lichen planus) là một tình trạng viêm mạn tính ảnh hưởng tới da, niêm mạc, nang tóc và đơn vị móng.

Trên da, lichen phẳng thường xuất hiện dưới dạng các sẩn màu tím, ngứa, phát triển trong vài tuần.

Trong miệng, âm đạo và các khu vực khác được bao phủ bởi niêm mạc, lichen phẳng hình thành các mảng trắng, đôi khi gây đau rát.

Tỉ lệ mắc bệnh ước tính khoảng dưới 1% trên toàn thế giới. Nhóm mắc bệnh phổ biến ở độ tuổi từ 40 đến 60, không phân biệt nam nữ và chủng tộc.

Lichen phẳng thường gặp bao gồm:

• Lichen phẳng da
• Lichen phẳng niêm mạc
• Lichen nang lông
• Lichen phẳng ở móng
• Lichen phẳng sắc tố
• Phát ban do thuốc dạng lichen.

Các dấu hiệu của bệnh lichen phẳng

Một số các triệu chứng giúp bạn nhận biết sớm bệnh Lichen để điều trị sớm, hạn chế các biến chứng xảy ra như:

• Khi mới ban đầu hình thành bệnh, kích thước của các nốt sẽ bằng đầu kim và dần to lên bằng đầu đinh với hình dạng bề mặt phẳng và tròn.
• Màu sắc: Tùy cơ địa từng người mà màu sắc các nốt sẩn có thể sẽ khác nhau. Đối với những người có da sáng màu thì các nốt sẩn màu hồng, còn đối với những người có làn da bình thường hoặc sẫm màu thì nốt sẩn sáng màu hơn trên nền da.
• Các nốt sẩn xảy ra ở nhiều vị trí và nhiều hơn ở những nơi như ngực, bụng, cánh tay và vùng sinh dục. Hiếm xảy ra hơn ở lòng bàn tay, bàn chân, móng tay. Bệnh xuất hiện và tự biến mất nhưng sẽ các nốt sẩn có thể tiếp tục mọc ở những vị trí khác trên cơ thể.
• Có tới 40 – 60% bệnh nhân bị tổn thương niêm mạc khi mắc bệnh Lichen. Vị trí thường gặp nhất là ở lưỡi và niêm mạc má, ngoài ra còn có thể gặp ở thanh quản, amiđan, quy đầu, âm đạo, niêm mạc dạ dày-ruột, quanh hậu môn… 
• Xuất hiện tình trạng rụng tóc mãn tính và màu da đầu cũng bị thay đổi.

Nguyên nhân gây lichen phẳng

Bệnh Lichen thường xảy ra khi hệ thống miễn dịch của người bệnh tấn công các tế bào của da hoặc màng nhầy.

Hiện nay vẫn chưa rõ tại sao lại có các phản ứng miễn dịch bất thường như vậy xảy ra. Tuy nhiên tình trạng này sẽ không lây lan hoặc gây truyền nhiễm.

Theo chuyên gia, một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh như sau:

• Tác dụng phụ của thuốc
• Trong miệng xảy ra phản ứng với kim loại
• Hiện tượng tự miễn dịch
• Viêm gan C
• Nhiễm Virus
• Tâm trạng thường xuyên căng thẳng

Ngoài các yếu tố chính ở trên thì còn có một vài các yếu tố khắc như khi người bệnh dùng các loại thuốc giảm đau (như ibuprofen và naproxen) hoặc tiêm vac – xin cúm… 

Những người có nguy cơ cao mắc lichen phẳng

Bất kỳ ai cũng có thể bị lichen phẳng. Tuy nhiên, bệnh này ảnh hưởng nhiều nhất đến những người ở độ tuổi trung niên. Lichen phẳng vùng miệng thường gặp nhất ở phụ nữ tuổi trung niên.

Phương pháp chữa trị bệnh lichen phẳng

Lichen phẳng là một bệnh khá nguy hiểm và phải được chữa trị chuyên môn dưới sự hướng dẫn của bác sĩ để không trở thành các bệnh mãn tính. 

Bước 1: Khám lâm sàng để đánh giá tình trạng bệnh

Bác sĩ hỏi về những triệu chứng và tình trạng ăn uống và sinh hoạt hằng ngày của bạn để chẩn đoán về nguyên nhân gây bệnh. Khám đánh giá khoang miệng để xem xét thể loại lichen phẳng bạn đang mắc phải.

Bước 2: Tiến hành xét nghiệm bằng những phương pháp như sinh thiết, phân tích các tế bào

Việc này sẽ kiểm tra chính xác nguyên nhân gây bệnh, về tình trạng của vết thương sau đó tiến hành phân tích để có cách chữa trị phù hợp.

Bước 3: Xét nghiệm máu

Vì bệnh lichen phẳng có thể là biểu hiện của một số bệnh như viêm gan, giang mai hoặc các bệnh lý về hệ miễn dịch, nên cần xét nghiệm máu. 

Bước 4: Tiến hành điều trị

Sau khi xác nhận được nguyên nhân gây bệnh và tình trạng bệnh, các bác sĩ sẽ kê toa thuốc cho bệnh nhân. Với những trường hợp nhẹ thì chỉ cần sử dụng thuốc bôi ngoài da, nếu phát hiện những bệnh lý khác thì sẽ tiến hành điều trị tổng quát. 

Ngoài việc lichen phẳng gây những tổn hại lên miệng thì cũng có nhiều loại khác gây thương tổn những vùng da hở như tay, chân, lưng, ngực và vùng kín. Vì vậy bạn cần có chế độ ăn uống và sinh hoạt điều độ để hạn chế nguy cơ mắc bệnh lichen phẳng. 

Cách chăm sóc da tại nhà cho bệnh nhân mắc lichen phẳng

Các biện pháp sau có thể giúp người bệnh giảm ngứa và giảm khó chịu do bệnh lichen phẳng:

• Có thể ngâm cơ thể trong bồn tắm với yến mạch nghiền mịn (còn được gọi là yến mạch keo). Sau đó, thoa kem dưỡng ẩm lên cơ thể.
• Chườm mát.
• Sử dụng kem hoặc thuốc mỡ chứa hydrocortisone. Trước khi mua loại kem này, bệnh nhân nên xin chỉ định từ bác sĩ và không nên thoa nếu đang sử dụng corticoid.
• Tránh gãi làm trầy xước hoặc tổn thương da.

Nếu bị lichen phẳng vùng miệng, người bệnh nên vệ sinh răng miệng cẩn thận. Có thể giảm đau do lở miệng bằng cách tránh sử dụng:

• Thuốc lá
• Rượu bia
• Ăn thức ăn cay hoặc thực phẩm, nước uống có tính acid

Bệnh nhân cũng có thể sử dụng một số thực phẩm chức năng có nguồn gốc lô hội, chẳng hạn thoa gel lô hội cho lichen phẳng vùng miệng hay âm hộ.

Những phương pháp giúp giảm căng thẳng cũng mang lại một số lợi ích vì căng thẳng làm các triệu chứng của lichen phẳng trầm trọng hơn.