Sẹo rỗ: Nguyên nhân, cách nhận biết và điều trị

Sẹo rỗ là một vấn đề da liễu phổ biến gặp phải bởi nhiều người, và nó có thể gây ra sự tự ti và khó chịu trong cuộc sống hàng ngày. Bài viết này tập trung vào vấn đề sẹo rỗ, bao gồm nguyên nhân gây ra, cách nhận biết và các phương pháp điều trị. Nguyên nhân chính của sẹo rỗ liên quan đến tổn thương da do mụn trứng cá, viêm nhiễm, vết thương hoặc phẫu thuật.

Cùng với đó, cung cấp thông tin về cách nhận biết sẹo rỗ qua hình dạng và đặc điểm của nó trên da. Ngoài ra, bài viết giới thiệu các phương pháp điều trị sẹo rỗ hiệu quả như thuốc bôi điều trị sẹo, các phương pháp công nghệ cao: tách đáy sẹo, chấm TCA, mesotherapy, laser,....

Tuy nhiên, việc lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp phụ thuộc vào loại và mức độ sẹo rỗ, cũng như tình trạng da và yêu cầu cá nhân của mỗi người.

Sẹo rỗ là gì?

Sẹo rỗ trên da có đặc điểm là phần da bị lõm xuống dưới các lớp mô do khả năng tái tạo của da không hoạt động bình thường. Khi các sợi nguyên bào trong lớp trung bì bị tổn thương, không sản xuất collagen và elastin, da mất khả năng tái tạo, dẫn đến không thể lấp đầy vết thương và để lại vết lõm trên da sau khi vết thương lành. 

Sẹo rỗ không gây ngứa hay kích ứng trên da nhưng làm mất thẩm mỹ, tâm lý tự ti về ngoại hình cho bạn.

Nguyên nhân gây sẹo rỗ

Nguyên nhân chính gây ra sẹo lõm thường là do việc tẩy nốt ruồi, mắc bệnh thủy đậu hoặc mụn trứng cá nặng, khiến cho da để lại các vết sẹo khó phục hồi. Cụ thể như sau:

• Mụn là một trong những nguyên nhân phổ biến gây sẹo rỗ. Các loại mụn khác như mụn đầu đen, mụn bọc, mụn mủ... nếu không được xử lý kịp thời sẽ tiến triển thành viêm gây phá huỷ tổ chức da gây ra sẹo lõm. 
• Bệnh thủy đậu do virus varicella zoster gây nên, với các mụn nước khắp cơ thể, cùng với cảm giác ngứa ngáy và khó chịu. Bệnh thường khỏi từ 3 – 4 tuần, các nốt thủy đậu sẽ tự khô và thường không để lại sẹo. Tuy nhiên, một số trường hợp không được chăm sóc cẩn thận và đúng cách, các nốt thủy đậu bị bội nhiễm do các vi khuẩn trên da và môi trường tạo thành nốt viêm gây sẹo rỗ.
• Tai nạn có thể gây tổn thương trực tiếp lên da. Các tình huống gây ra các vết lõm trên da hoặc sẹo rỗ như bị bỏng, vấp ngã trầy xước da, các vết thương sau tai nạn giao thông... Việc trị sẹo rỗ từ tai nạn khá khó vì chúng có kích thước khá lớn.
• Phẫu thuật bằng dao kéo, chắc chắn sẽ để lại các vết sẹo dù lớn hay nhỏ. Mổ nội soi ruột thừa là một trường hợp phổ biến tạo nên sẹo rỗ.
• Một số nguyên nhân khác: chăm sóc da không đúng cách, viêm nang lông, áp xe da... 

Phân loại sẹo rỗ

Dựa vào hình dạng và kết cấu trên da, các chuyên gia chia sẹo rỗ thành 3 loại chính như sau:

• Sẹo rỗ chân vuông (boxcar scar): có hình dạng lõm xuống, viền rõ ràng và phẳng giống như sẹo thủy đậu.
• Sẹo rỗ chân đá nhọn (ice pick scar): là vết sẹo nhỏ và hẹp, tương tự như lỗ chân lông sâu.
• Sẹo rỗ hình lượn sóng (rolling scar): không có đường viền rõ ràng, thường xuất hiện trên má.

Ngoài ra, bạn còn có thể gặp tình trạng sẹo rỗ hỗn hợp là sự xuất hiện của cả ba loại sẹo chân vuông, đáy nhọn và lượn sóng. Loại sẹo rỗ hỗn hợp này rất dễ bắt gặp ở những người có sẹo rỗ trước đó.

Điều trị sẹo rỗ

Có nhiều phương pháp điều trị sẹo rỗ, tùy thuộc vào loại sẹo rỗ, mức độ trên da và tài chính của mỗi người mà lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp, bao gồm:

• Sử dụng nguyên liệu thiên nhiên như rau má, nha đam, nghệ tươi, bột trà xanh… để đắp mặt nạ. Phương pháp này lành tính tuy nhiên hiệu quả chậm và chỉ phù hợp với sẹo rỗ nhẹ.
• Phương pháp Chemical peels sử dụng các axit hữu cơ như alpha hydroxy acid (AHA), beta hydroxy acid (BHA) hoặc acid trichloroacetic (TCA) kích thích quá trình bong vảy lớp biểu bì, thúc đẩy quá trình thay mới, tái tạo da.
• Phương pháp tạo tổn thương giả bằng lăn kim và vi kim là hai phương pháp điều trị da sử dụng đầu kim siêu nhỏ để kích thích sản xuất collagen và tái tạo da. Lăn kim sử dụng các chiếc kim nhỏ lăn trên bề mặt da để gây tổn thương nhỏ, trong khi vi kim sử dụng các kim siêu nhỏ tác động vuông góc với da lên lớp biểu bì da và tiêm chất dinh dưỡng vào sâu bên trong da. 
• Sử dụng máy mài da tạo ra ma sát để loại bỏ các lớp ngoài của da. Mài da vi điểm có 3 loại phổ biến: mài da thủy lực, mài da vi điểm với tinh thể kim cương và mài da vi điểm với tinh thể pha lê. Để đạt được kết quả như mong đợi, việc mài da vi điểm cần phải kiên trì thực hiện nhiều lần vì chỉ tác động lên bề mặt da.
• Tiêm filler đưa chất làm đầy vào lớp trung bì hoặc bì tại vị trí sẹo rỗ để nâng cao bề mặt da và lấp đầy sẹo. Chất làm đầy có thể tự tan sau 4-6 tháng và phương pháp này có thể gây biến chứng nếu không được thực hiện đúng cách. 
• Tái tạo bằng laser: laser fractional CO2, giúp kích thích quá trình tái tạo tế bào và loại bỏ lớp da bị sẹo rỗ. Tuy nhiên, phương pháp này cũng có một số rủi ro như,tăng sắc tố, sưng nề, dát đỏ  

Phòng ngừa sẹo rỗ

Để ngăn chặn sự hình thành của sẹo rỗ, việc quan trọng nhất là phải có thói quen chăm sóc da đúng cách. Trong đó, việc xử lý mụn sớm là biện pháp quan trọng nhất, tránh để mụn viêm nặng và bùng phát, vì khi đó sẹo sẽ xuất hiện nhiều và sâu hơn. Trong quá trình điều trị mụn, hãy thực hiện các biện pháp phòng ngừa và hạn chế sự bùng phát mụn và hình thành sẹo rỗ:

• Duy trì lối sống khoa học và lành mạnh.
• Uống nhiều nước, ăn các loại trái cây, rau quả giàu vitamin C, A, E, Omega-3,...
• Không tự ý sử dụng các sản phẩm trị mụn không rõ nguồn gốc và chất lượng kém.
• Không tự ý nặn mụn nếu không đảm bảo an toàn vệ sinh, gây các tổn thương trên bề mặt da.
• Không chạm tay vào mặt, che chắn bảo vệ da mặt dưới ánh nắng mặt trời và các tác nhân khói bụi ô nhiễm.

Việc điều trị sẹo rỗ là quá trình phức tạp, đòi hỏi nhiều thời gian, công sức và chi phí mà hiệu quả không đảm bảo 100%. Để đạt được kết quả tối ưu, cần tuân theo những nguyên tắc sau:

• Điều trị sớm nhất có thể: Xử lý ngay khi sẹo mới hình thành, khi còn non và chưa xơ cứng sẽ hiệu quả và tiết kiệm thời gian hơn. Nếu để lâu, sẹo sẽ trở nên cứng cáp và khó xử lý hơn rất nhiều.
• Tuân thủ đúng theo liệu trình điều trị: Không nên bỏ sót và ngừng điều trị giữa chừng. Bạn cần tuân thủ quy trình chăm sóc và bảo vệ da theo từng phương pháp trong quá trình điều trị.

Trên đây là những thông tin về sẹo rỗ và phương pháp điều trị, phòng ngừa sẹo rỗ bạn có thể tham khảo. Nhìn chung khi có kế hoạch chữa sẹo rỗ, bạn cần cân nhắc lựa chọn cơ sở và bác sĩ thực hiện uy tín, đúng chuyên khoa để mang lại hiệu quả tốt nhất.