- Xuất bản: 08/10/2020 - Cập nhật lần cuối: 28/12/2023
Thuốc trị mụn không nên dùng bừa bãi - Ảnh: Pixabay
Mỗi người có làn da khác nhau, vì vậy việc sử dụng thuốc trị mụn cần có sự tư vấn của bác sĩ Da liễu. Sử dụng thuốc trị mụn không đúng cách có thể gây ra kích ứng và nhiều tác dụng phụ.
Mụn là nỗi ám ảnh của rất nhiều người hiện nay. Vì vậy, vấn đề sử dụng thuốc trị mụn rất được quan tâm. Tuy nhiên, nhiều người tự ý sử dụng thuốc trị mụn mà không có sự hướng dẫn của bác sĩ Da liễu khiến mụn không được cải thiện, thậm chí có thể nghiêm trọng hơn.
Các dạng thuốc trị mụn
Thuốc trị mụn được chia thành 2 dạng chính, bao gồm:
Thuốc điều trị toàn thân: Gồm các loại thuốc uống sử dụng trong thời gian dài với những trường hợp mụn nặng (Kháng sinh loại uống, isotretinoin). Tuy nhiên, những loại thuốc này có thể gây tác dụng phụ và cần có chỉ định của bác sĩ khi sử dụng.
Thuốc uống trị mụn chỉ nên sử dụng khi mụn quá nặng, không điều trị được bằng thuốc bôi. Thời gian uống thuốc không nên kéo dài quá 3 tháng.
Thuốc điều trị tại chỗ: Gồm các loại thuốc bôi, có thể chỉ chứa một hoạt chất với một tác động chuyên biệt nào đó (Thuốc bôi chứa lưu huỳnh, benzoyl peroxyd hoặc retinoid).
Thuốc bôi chứa lưu huỳnh: Tác dụng giảm nhờn, sát trùng. Các loại thuốc này không quá phổ biến do lưu huỳnh có mùi khó chịu.
Thuốc bôi chứa benzoyl peroxyd: Làm tiêu nhân mụn, diệt vi khuẩn nhưng cần tránh nắng khi sử dụng và dễ gây kích ứng.
Thuốc bôi chứa retinoid (Dẫn chất của vitamin A dạng acid): Trị mụn, làm mờ vết thâm và vết chân chim. Tác dụng mạnh hơn retinoid là tretinoin - đẩy nhân mụn và ngăn ngừa phát sinh mụn mới.
Thuốc chứa Salicylic Acid: Có thể hòa tan trong dầu giúp làm sạch từ sâu bên trong lỗ chân lông, tiêu diệt vi khuẩn, loại bỏ dầu thừa, kháng viêm và kháng khuẩn.
Thuốc chứa Azelaic acid: Ngăn ngừa sự xâm nhập của vi khuẩn gây mụn trứng cá, bạt sừng, tẩy da chết, giảm việc tăng sắc tố da.
Tác dụng của thuốc trị mụn
Tùy vào tình trạng mụn đang ở mức nào, loại mụn gì mà bác sĩ sẽ tư vấn cho bệnh nhân các loại thuốc điều trị mụn phù hợp. Thuốc trị mụn có vai trò:
Giảm tiết dầu thừa trên da, hạn chế tăng bã nhờn là nguyên nhân gây mụn
Kiểm soát quá trình hình thành lớp sừng trên da
Tiêu diệt, ngăn ngừa vi khuẩn xâm nhập và sinh sôi trong lỗ chân lông
Trẻ nhỏ: Thuốc chưa được xác định an toàn và hiệu quả của phối hợp Adapalcne và Clindamycin cho bệnh nhân dưới 12 tuổi. Vì vậy, chỉ nên dùng thuốc cho trẻ 12 tuổi trở lên
Người lớn: Dùng thuốc bôi trực tiếp lên da tại những vùng có nhiều mụn, nốt sẵn và mụn mủ dạng vừa và nhẹ. Sau khi làm sạch da và lau khô, bôi một lớp mỏng Klenzit-C, mỗi ngày 1 lần vào buổi tối. Lưu ý không tự ý sử dụng Klenzit-C chung với các loại thuốc bôi có thể gây kích ứng khác.
Người cao tuổi: Tương tự với trẻ nhỏ dưới 12 tuổi, Klenzit-C gel không nên sử dụng cho người trên 65 tuổi do chưa xác định được mức độ an toàn và hiệu quả. Thuốc nên sử dụng cho độ tuổi từ 12-30.
Chống chỉ định Klenzit-C
Bệnh nhân có tiền sử mẫn cảm với Clndamycin, Lincomycin, Adapalene hay bất kỳ thành phần nào của thuốc.
Bệnh nhân có tiền sử viêm ruột khu vực hay viêm ruột kết có loét hoặc tiền sử viêm ruột kết có liên quan tới kháng sinh.
Phụ nữ có thai hoặc đang con bú.
Tác dụng phụ
Trong quá trình sử dụng, Klenzit-C có thể gây ra một số tác dụng phụ như:
Da khô, tróc vảy, nổi ban đỏ, ngứa và rát bỏng da
Kích ứng, đau rát, bỏng nắng và nổi mụn
Tác dụng phụ thường xảy ra trong giai đoạn đầu sử dụng, hay gặp nhất trong tháng điều trị đầu tiên, giảm dần về sau.
Lưu ý khi sử dụng Klenzit-C
Chỉ bôi ngoài da
Tránh để thuốc chạm vào mắt, môi, góc mũi và niêm mạc
Hạn chế tiếp xúc với ánh sáng sau khi sử dụng
Có thể gây kích ứng khi dùng đồng thời với các chế phẩm khác như xà phòng y tế, chất tẩy rửa, mỹ phẩm
Ngưng dùng thuốc khi có dấu hiệu bất thường hoặc dị ứng với bất kì thành phần nào của thuốc
Không bôi thuốc lên vết thương hở, vùng da bỏng hoặc bị eczema
Tránh tiếp xúc với tia tử ngoại
Thuốc trị mụn Differin
Differin hay còn gọi là Adapalene được chỉ định sử dụng để điều trị trứng cá có nhân, sần và mủ ở các vùng như mặt, lưng, ngực.
Hướng dẫn sử dụng
Dùng thuốc mỗi ngày 1 lần lên vùng da bị mụn trứng cá. Nên dùng vào buổi tối trước khi đi ngủ, sau khi da được làm sạch là lau khô. Khi sử dụng, nên lưu ý:
Rửa sạch tay và vùng da chuẩn bị dùng thuốc bằng sửa rửa mặt hoặc sữa tắm dịu nhẹ, không bọt
Dùng tay thoa một lớp mỏng trên da
Thoa thuốc điều đặn theo liều lượng bác sĩ khuyên dùng vì dùng quá liều có thể dẫn đến tác dụng phụ như da đỏ, bong tróc, đau rát
Lưu ý khi sử dụng Differin
Chống chỉ định cho các bệnh nhân dị ứng với bất cứ thành phần nào của thuốc.
Tránh để thuốc tiếp xúc trực tiếp với mắt, miệng hoặc hốc mũi, niêm mạc, nếu có cần rửa sạch ngay bằng nước ấm.
Không bôi thuốc lên trên vết thương hở, vùng da bị trầy hoặc eczema.
Không nên dùng cho bệnh nhân bị mụn trứng cá nặng.
Không sử dụng cho phụ nữ đang mang thai hoặc cho con bú.
Trong một vài tuần đầu tiên, tình trạng trứng cá có thể nặng thêm do thuốc tác động vào sâu bên trong. Bệnh nhân có thể mất 8-12 tuần để thấy được tác dụng của thuốc.
Thuốc trị mụn Erylik
Erylik là thuốc bôi ngoài da trị mụn kết hợp tretinoin và erythromycin. Erylik là thuốc trị mụn trứng cá tình trạng vừa và nhẹ. Thuốc chống chỉ định sử dụng cho phụ nữ có thai và cho con bú.
Tretinoin có tác dụng đẩy mụn, ngăn ngừa sự hình thành các thành phần của mụn trứng cá, ngăn ngừa sự tiến triển của các thành phần viêm.
Erythromycin là một dạng kháng sinh có tác dụng kháng viêm, giảm vi khuẩn.
Hướng dẫn sử dụng
Rửa sạch da và lau khô tay và vùng da sử dụng thuốc. Bôi một lớp thuốc mỏng lên vùng da cần điều trị mụn trứng cá.
Tránh bôi lên mắt, mí mắt, môi, trong mũi
Rửa lại tay sạch sẽ sau khi bôi thuốc
Lưu ý khi sử dụng cùng với nhiều loại thuốc khác thì cần tìm hiểu thật kỹ để tránh bị kích ứng
Tránh ánh nắng hoặc chiếu đèn UV vì có thể gây kích ứng
Tác dụng phụ
Kích ứng
Nóng rát
Cảm giác kim châm nhẹ
Đau rát, bong tróc
Ban đỏ
Khi nhận thấy tác dụng phụ của thuốc, nên ngừng sử dụng thuốc hoặc sử dụng giãn cách ra.
Thuốc trị mụn Isotretinoin
Isotretinoin đường uống được chỉ định sử dụng trong các trường hợp mụn trứng cá nặng, điều trị bằng các phương pháp khác không thấy được hiệu quả.
Isotretinoin thuộc nhóm thuốc retinoid, hoạt động bằng cách giảm tiết dầu trên mặt, giảm bã nhờn gây ra mụn.
Isotretinoin là loại thuốc duy nhất tác động lên tất cả các cơ chế bệnh sinh của trứng cá.
Tuy nhiên, Isotretinoin có nhiều tác dụng phụ nên việc sử dụng nên tuyệt đối tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ Da liễu.
Đau dạ dày, chán ăn, nước tiểu sẫm màu, phân màu sét, vàng da, vàng mắt
Tiêu chảy, đi ngoài ra máu
Co cứng hoặc đau nhức xương khớp
Khô môi, miệng, mũi hoặc da
Lưu ý khi sử dụng Isotretinoin
Các đối tượng không nên sử dụng Isotretinoin:
Dị ứng với isotretinoin, vitamin A hoặc bất kì thành phần nào của thuốc
Bệnh nhân hoặc người thân trong gia đình có tiểu sử bệnh trầm cảm, bệnh tâm thần, tiểu đường, hen suyễn, loãng xương, xương giòn, rối loạn chuyển hóa, bệnh tim mạch hoặc bệnh gan, thừa cân, nghiện rượu,...
Phụ nữ mang thai hoặc cho con bú
Một số lưu ý khi sử dụng thuốc:
Hạn chế tối đa tiếp xúc với ánh nắng mặt trời trong quá trình điều trị
Không nên mang kính áp tròng trong quá trình sử dụng thuốc vì isotretinoin làm khô mắt
Cẩn thận khi lái xe hoặc hoạt động trong bóng tối do isotretinoin có thể ảnh hưởng đột ngột đến tầm nhìn trong bóng tối
Không tẩy lông, điều trị sẹo bằng laser trong và sau 6 tháng sử dụng isotretinoin
Không tự ý sử dụng isotretinoin mà cần tuân thủ tuyệt đối theo chỉ định và hướng dẫn của bác sĩ
Lưu ý cần biết khi dùng thuốc trị mụn
Trong quá trình sử dụng thuốc chấm mụn hay thuốc uống trị mụn, bệnh nhân có thể gặp phải một số tình trạng lạ do không phù hợp, kích ứng hoặc dùng sai liều lượng thuốc.
Việc điều trị mụn cần phải kiên trì, không nên vội vàng, nôn nóng, dùng sai liều lượng khiến da trở nên mỏng, yếu, dễ kích ứng và tình trạng mụn nghiêm trọng hơn.
Mỗi người có một làn da và tình trạng mụn có thể khác nhau. Vì vậy, việc tự ý mua thuốc và điều trị theo kinh nghiệm của người khác hoặc tự tìm hiểu, không có sự tư vấn của bác sĩ chuyên khoa Da liễu chưa chắc mang lại hiệu quả tốt cho làn da.
Việc sử dụng thuốc, đặc biệt là viên uống trị mụn cần có sự chỉ định của bác sĩ. Bệnh nhân nên thăm khám trước với bác sĩ để nắm được tình trạng làn da và tư vấn loại thuốc điều trị phù hợp.
Tư vấn với Bác sĩ Da liễu từ xa qua Video
Để việc điều trị mụn tại nhà đạt được hiệu quả tốt, bệnh nhân nên tham khảo ý kiến của bác sĩ Da liễu từ xa. Các bác sĩ sẽ xem xét tình trạng và tư vấn phương hướng điều trị phù hợp với mỗi bệnh nhân.
Tư vấn với bác sĩ Da liễu từ xa giúp bệnh nhân không mất nhiều thời gian di chuyển, đồng thời vẫn được thăm khám và điều trị hiệu quả với các bác sĩ giỏi, giảm thiểu nguy cơ kích ứng và tác dụng phụ do tự ý sử dụng thuốc điều trị mụn.
BookingCare - Nền tảng y tế chăm sóc sức khỏe toàn diện hiện đang hỗ trợ bệnh nhân kết nối với các bác sĩ Da liễu từ xa qua Video, trong đó đều là bác sĩ giỏi, đã và đang công tác tại các bệnh viện, phòng khám uy tín như Bệnh viện Da liễu Trung ương,...