U xơ tử cung: nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

U xơ tử cung (hay còn gọi là nhân xơ tử cung) là khối rắn, chắc, hơi tròn phát triển ở thành tử cung. Đây là khối u vùng chậu thường gặp nhất ở nữ giới.

Một nghiên cứu cho thấy khoảng 70 - 80% phụ nữ bị khối u này khi đến độ tuổi 50. Tham khảo ngay những thông tin hữu ích về u xơ tử cung để biết cách phòng tránh và điều trị. 

U xơ tử cung là gì?

U xơ tử cung là những khối u nhỏ phát triển và thành hình từ lớp cơ của tử cung. U xơ tử cung có thể có một hay nhiều u, đường kính thay đổi từ vài milimet đến vài chục milimet.

U xơ tử cung là một loại u lành tính và thường không phát triển thành ung thư. Tuy nhiên, nếu thấy có những bất thường xảy ra như rối loạn kinh nguyệt, đi tiểu nhiều lần, tiểu tiện khó… là u xơ tử cung đã gây ra biến chứng ảnh hưởng đến sức khỏe.

Nguyên nhân gây u xơ tử cung 

Vì sao phụ nữ bị u xơ tử cung hiện nay vẫn chưa rõ, song nhiều nhà nghiên cứu cho rằng nguyên nhân gây u xơ tử cung bao gồm:

• Do nồng độ hormon estrogen và progesterone trong cơ thể tiết ra nhiều và hoạt động mạnh dẫn đến tăng sinh tổ chức cơ và niêm mạc tử cung. Hai hormon này thúc đẩy sự phát triển của u xơ tử cung. U xơ tử cung có chứa nhiều thụ thể của estrogen và progesterone hơn các tế bào cơ bình thường. Chính vì vậy khối u xơ có thể nhỏ lại và teo đi khi người phụ nữ đã mãn kinh.
• Ngoài ra có một số yếu tố nguy cơ làm tăng cao khả năng bị u xơ tử cung: yếu tố di truyền, chủng tộc (phụ nữ da đen thường bị u xơ tử cung nhiều hơn chủng tộc khác), sử dụng thuốc tránh thai, béo phì,…. 

U xơ tử cung thường được phát hiện khi đi khám sức khỏe tổng quát. Bạn cũng có thể tự kiểm tra và phát hiện u xơ tử cung khi nằm ở tư thế ngửa với những u xơ to, sờ thấy khối u nổi lên dưới lớp da bụng, nếu day nhẹ có cảm giác đau. 

Triệu chứng và dấu hiệu u xơ tử cung

Khi khối u xơ nhỏ, người phụ nữ hoàn toàn không có bất cứ triệu chứng bệnh lý nào và thường chỉ phát hiện khi tình cờ đi khám Sản phụ khoa hoặc khám tổng quát. 

Tuy nhiên, sự phát triển của khối u xơ sẽ chịu ảnh hưởng của nội tiết tố, khi lượng hormone tăng cao sẽ làm cho khối u phát triển to lên. Tùy theo độ lớn và vị trí của khối u gây áp lực lên thành tử cung, chèn ép lên các cơ quan của cơ thể gây ra những biểu hiện như:

• Đau tức vùng hạ vị hoặc hố chậu
• Đau nhiều hơn trước hoặc trong khi hành kinh
• Đau tức vùng bụng dưới trong và sau khi quan hệ tình dục
• Ra huyết từ buồng tử cung là triệu chứng chính gặp trong 60% trường hợp. Thể hiện dưới dạng rối loạn kinh nguyệt, thường biểu hiện là kinh kéo dài, lượng kinh nhiều, thống kinh, một số ít ra máu bất thường ở âm đạo.
• Bụng to ra trông như người đang mang thai khi khối u to. 
• Rối loạn tiểu tiện (bí tiểu, tiểu tiện nhiều lần, tiểu dắt, tiểu són) khi khối u chèn vào bàng quang, chèn vào niệu quản làm ứ đọng nước tiểu
• Táo bón khi khối u chèn vào trực tràng… 

U xơ tử cung có nguy hiểm không?

U xơ tử cung có thể gây các biến chứng trong thai kỳ như dọa sảy thai, sảy thai hoặc đau nhẹ như đau bụng kinh, có xuất huyết nhẹ. Các biến chứng khác do u xơ tử cung:

• Khi u xơ tử cung đạt đến một kích thước đủ lớn, chúng có thể gây ra các triệu chứng như:  đau hoặc gây áp lực lên vùng chậu và các cơ quan lân cận khác
• U xơ thoái hóa hay xoắn u xơ dưới thanh mạc gây đau bụng dữ dội. 
• U xơ dưới niêm mạc gây rong kinh, rong huyết, cường kinh hay dọa sảy thai; sảy thai. 
• Nhiều nghiên cứu khẳng định rằng, u xơ tử cung nằm dưới niêm mạc có thể giảm tỉ lệ mang thai xuống còn khoảng 35% và tăng tỉ lệ sẩy thai lên hơn 65%.
• Mặt khác, u xơ tử cung dưới lớp thanh mạc hay u xơ trong cơ tử cung kích thước bé  lại không ảnh hưởng tới khả năng sinh sản hay gây sẩy thai. 

Vậy u xơ tử cung có ảnh hưởng tới cơ hội thụ thai của nữ giới? Câu trả lời là có hoặc cũng có thể không. Bởi điều này phụ thuộc vào vị trí và kích thước khối u xơ.

Ở một số trường hợp, u xơ tử cung có thể gây cản trở khả năng sinh sản. Ước tính rằng, bệnh này ảnh hưởng tới khoảng 5 - 10% các trường hợp hiếm muộn.

Chẩn đoán u xơ tử cung

Một số xét nghiệm có thể được thực hiện để xác nhận u xơ và xác định kích thước cũng như vị trí của chúng trong tử cung. Những xét nghiệm này có thể bao gồm:

• Siêu âm: Xét nghiệm hình ảnh không xâm lấn này giúp đánh giá và khảo sát hình thái tử cung, xác định vị trí và kích thước của u xơ tử cung. Đây là phương pháp đầu tay trong chẩn đoán u xơ tử cung. 
• Chụp cộng hưởng từ (MRI): phương pháp này  cho phép quan sát, đánh giá chi tiết đặc tính u xơ tử cung như: kích thước, số lượng u, vị trí, ảnh hưởng của nó đến sức khỏe sinh sản và những cơ quan khác trong ổ bụng. . 
• Chụp cắt lớp vi tính (CT): Chụp CT sử dụng hình ảnh tia X để tạo ra hình ảnh chi tiết về tử cung của bạn từ nhiều góc độ.
• Nội soi buồng tử cung: Trong quá trình nội soi buồng tử cung, bác sĩ sẽ sử dụng một thiết bị gọi là ống soi (một ống mỏng, linh hoạt có camera ở đầu) để quan sát các khối u xơ bên trong tử cung của bạn, chủ yếu là u xơ dưới niêm mạc. Ống nội soi được đưa qua âm đạo và cổ tử cung rồi di chuyển vào buồng tử cung. Đây la phương pháp vừa để chẩn đoán vừa để điều trị. 
• Siêu âm bơm nước buồng tử cung: phương pháp này được thực hiện bằng cách siêu âm đầu dò âm đạo đồng thời bơm nước vào bên trong buồng tử cung để tách lớp niêm mạc, giúp chẩn đoán các trường hợp u xơ dưới niêm mạc. 
• Nội soi ổ bụng: Trong quá trình kiểm tra này, bác sĩ sẽ thực hiện một vết cắt nhỏ (vết mổ) ở bụng dưới của bạn. Sử dụng ống trocar chọc qua vết rạch trước đó để tạo đường cho ống nội soi đi vào trong cơ thể bệnh nhân, ống gắn camera ở đầu sẽ được đưa vào để quan sát kỹ các cơ quan nội tạng của bạn.

Phương pháp điều trị u xơ tử cung 

Việc điều trị sẽ tùy thuộc vào vị trí, số lượng, kích thước và mức độ phát triển của khối u. 

1. Điều trị nội khoa

Thường những u nhỏ không gây rối loạn kinh nguyệt, không gây đau bụng, hay biến chứng nào khác khi mãn kinh kích thước thường nhỏ lại nên không cần điều trị, bệnh nhân chung sống hòa bình với khối u này và khám định kỳ kiểm tra. 

Điều cần lưu ý là đối với những phụ nữ u xơ tử cung có kích thước lớn đang đến thời kỳ mãn kinh để u xơ ngừng phát triển cần thận trọng. Không nên sử dụng nội tiết có liên quan đến estrogen vì nhóm nội tiết này có thể làm cho u xơ tử cung phát triển to lên.

2. Phẫu thuật u xơ tử cung 

Trong trường hợp điều trị nội khoa không hiệu quả, khối u tử cung phát triển to, chèn ép các cơ quan lân cận, gây ra những biến chứng nghiêm trọng, cần điều trị bằng phương pháp phẫu thuật.

Nếu bạn có nhiều u xơ, u xơ rất lớn hoặc u xơ rất sâu, bác sĩ có thể phẫu thuật mở bụng để bóc nhân xơ. Tuy nhiên, sẹo sau phẫu thuật có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản trong tương lai. Chỉ định phẫu thuật đối với các trường hợp:

• Tất cả các trường hợp u xơ tử cung có biến chứng mà điều trị nội khoa không kết quả.
• U xơ tử cung phối hợp với tổn thương khác như sa sinh dục, u nang buồng trứng.
• U xơ tử cung to trên 8cm.

3. Cắt tử cung 

Cắt tử cung hoàn toàn hay cắt bán phần tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể và tuổi người bệnh thông qua mổ nội soi và mổ mở.

Phẫu thuật này là giải pháp điều trị u xơ tử cung vĩnh viễn, nhưng cắt tử cung là phẫu thuật lớn, cần cân nhắc kỹ. 

Cắt tử cung sẽ chấm dứt khả năng sinh con của người phụ nữ. Trong cắt tử cung do u xơ, bệnh nhân có thể còn được chỉ định cắt bỏ buồng trứng. Nếu chọn cắt bỏ buồng trứng, người phụ nữ sẽ ngay lập tức tiến đến thời kỳ mãn kinh. Hầu hết phụ nữ bị u xơ tử cung có thể chọn giữ buồng trứng.

Phòng ngừa u xơ tử cung

Các nhà nghiên cứu y học vẫn đang tiếp tục nghiên cứu nguyên nhân gây ra khối u xơ tử cung. Tuy nhiên, vẫn cần nhiều nghiên cứu hơn về cách ngăn chặn, phòng ngừa căn bệnh này. 

Bạn có thể giảm nguy cơ bị u xơ bằng cách thay đổi lối sống lành mạnh. Cố gắng duy trì cân nặng khỏe mạnh, tập thể dục thường xuyên và ăn một chế độ ăn uống cân bằng với nhiều trái cây và rau quả.

Dù là bệnh lành tính, những biến chứng của u xơ tử cung vẫn gây hậu quả nặng nề cho sức khỏe phụ nữ. Vì vậy, khám sức khỏe sinh sản định kỳ là rất cần thiết, vừa giúp phát hiện sớm và giảm khả năng xuất hiện các biến chứng của u xơ tử cung.