Ung thư tuyến tiền liệt: Nguyên nhân, triệu chứng, điều trị và phòng ngừa

Ung thư tuyến tiền liệt là một trong những căn bệnh nguy hiểm và phổ biến nhất đối với nam giới. Tuyến tiền liệt, là một cơ quan thuộc hệ sinh dục có chức năng chính là tạo tinh dịch và cung cấp chất dinh dưỡng cho tinh trùng. 

Ung thư tuyến tiền liệt là một sự tăng trưởng không bình thường của các tế bào trong tuyến tiền liệt. Đây là một căn bệnh nguy hiểm vì nó có thể di căn và tấn công các cơ quan và mô xung quanh. Ung thư tuyến tiền liệt thường không gây ra triệu chứng ở giai đoạn đầu, điều này khiến việc phát hiện bệnh trở nên khó khăn.

Nguyên nhân gây ung thư tuyến tiền liệt

Nguyên nhân gây bệnh ung thư tuyến tiền liệt chưa được xác định rõ. Tuy nhiên, một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng một số yếu tố có thể tăng nguy cơ phát triển bệnh. 

Thói quen ăn uống không lành mạnh. 

Cụ thể, ăn nhiều thịt đỏ và chất béo có thể tăng nguy cơ phát triển bệnh. Thịt đỏ chứa nhiều chất béo bão hòa và các hợp chất hình thành trong quá trình nấu nướng có thể gây tổn thương tế bào và gây ra sự phát triển không bình thường của tuyến tiền liệt.

Ngoài ra, thói quen ăn uống không lành mạnh cũng có thể dẫn đến tăng cân, béo phì và mắc các bệnh liên quan như tiểu đường, bệnh tim mạch. Các vấn đề sức khỏe này có thể tác động tiêu cực đến hệ thống miễn dịch và quá trình chuyển hóa trong cơ thể, từ đó tăng nguy cơ mắc ung thư tuyến tiền liệt.

Hút thuốc lá

Hút thuốc lá có nguy cơ mắc ung thư tuyến tiền liệt. Các chất hóa học trong thuốc lá, như nicotine và các chất gây oxy hóa, có thể gây tổn thương tế bào và gây ra sự phát triển không bình thường của tuyến tiền liệt. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra mối liên kết giữa hút thuốc lá và nguy cơ tăng ung thư tuyến tiền liệt.

Hơn nữa, hút thuốc lá cũng có thể làm gia tăng nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe khác như bệnh tim mạch, bệnh phổi và ung thư khác. Các vấn đề sức khỏe này có thể tác động tiêu cực đến hệ thống miễn dịch và quá trình chuyển hóa trong cơ thể, từ đó tăng nguy cơ mắc ung thư tuyến tiền liệt.

Đột biến gen

Các đột biến gen có thể gây ra ung thư tiền liệt tuyến, như đột biến gen BRCA2 và hội chứng Lynch. Đột biến gen BRCA2 và hội chứng Lynch có thể tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư tuyến tiền liệt. Những đột biến này có thể gây ra sự phát triển không bình thường của tế bào trong tuyến tiền liệt, dẫn đến nguy cơ cao hơn mắc bệnh ung thư tuyến tiền liệt. 

Yếu tố chủng tộc

Chủng tộc cũng được cho là có ảnh hưởng đến nguy cơ mắc bệnh, với người Mỹ gốc Phi và gốc Mỹ ở mức nguy cơ cao hơn so với người da trắng. Tuy nhiên, nguyên nhân chính của sự khác biệt này vẫn chưa được hiểu rõ.

Các yếu tố khác như môi trường sống, thói quen ăn uống và di truyền cũng có thể đóng vai trò trong tăng nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt ở các nhóm chủng tộc khác nhau. Dù vậy, vẫn cần thêm nghiên cứu để hiểu rõ hơn về những yếu tố này và mối quan hệ với bệnh ung thư tuyến tiền liệt.

Triệu chứng ung thư tuyến tiền liệt

Ung thư tuyến tiền liệt ở giai đoạn đầu thường không có triệu chứng rõ ràng, dễ dẫn đến việc bỏ qua hoặc nhầm lẫn với u phì đại lành tính. Tuy nhiên, khi bệnh tiến triển, người bệnh có thể gặp các triệu chứng ung thư tuyến tiền liệt như đái nhiều lần, tiểu gấp và đái són.

Ngoài ra, còn có các triệu chứng chèn ép như đái khó, phải rặn, đái rớt nước tiểu sau cùng và đái không hết. Ở giai đoạn muộn, bệnh ung thư tuyến tiền liệt có thể di căn và gây ra rối loạn tiểu tiện, đau nhức xương, phù chân và xuất tinh ra máu.

Chẩn đoán xét nghiệm ung thư tuyến tiền liệt

Ung thư tuyến tiền liệt thường được chẩn đoán sàng lọc thông qua việc thăm khám lâm sàng và cận lâm sàng. Chẩn đoán chính xác dựa trên mô bệnh học khối u và cận lâm sàng. 

Thăm khám lâm sàng
Các triệu chứng bao gồm đái khó, đái nhiều lần, đau xương, phù nề chi dưới và tiểu máu. Qua thăm trực tràng bác sĩ có thể đánh giá kích thước, mật độ và cảm giác có khối u hoặc bất thường ở tuyến tiền liệt.

Cận lâm sàng

Cận lâm sàng bao gồm xét nghiệm nồng độ PSA, siêu âm và sinh thiết tiền liệt tuyến qua trực tràng và các phương pháp hình ảnh cộng hưởng từ tiểu khung, X quang ngực, xạ hình xương, cắt lớp vi tính, PET để đánh giá tình trạng di căn. 

Giải phẫu bệnh

Giải phẫu bệnh thông thường được chỉ định để xác định bệnh dựa trên xét nghiệm mô bệnh học khối u. Chỉ định sinh thiết dựa trên nồng độ PSA và/ hoặc khi thăm khám tiền liệt tuyến có nghi ngờ. 

Mô bệnh học: thường gặp nhất là ung thư biểu mô tuyến, phân độ mô học theo thang điểm Gleason nhằm phục vụ điều trị, theo dõi, tiên lượng.

Điều trị ung thư tuyến tiền liệt

Điều trị ung thư tuyến tiền liệt phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau. Để đưa ra quyết định điều trị, các yếu tố như giai đoạn bệnh, ước tính thời gian sống thêm, và phân nhóm nguy cơ được xem xét. Dựa trên những yếu tố này, mục tiêu và kế hoạch điều trị được đề ra cho từng bệnh nhân cụ thể.

Có nhiều phương pháp điều trị khác nhau cho ung thư tuyến tiền liệt, bao gồm:

• Phẫu thuật: Phẫu thuật cắt tiền liệt tuyến triệt căn, có thể thực hiện qua mổ mở, nội soi hoặc với sự hỗ trợ của robot. Các phương pháp mổ có thể bao gồm qua phúc mạc, sau phúc mạc hoặc đường đáy chậu, đường niệu đạo.
• Xạ trị: Xạ trị có thể được thực hiện từ bên ngoài khung chậu hoặc áp sát liều cao. Có thể cấy hạt phóng xạ vào mô tiền liệt tuyến.
• Liệu pháp ức chế Androgen: Điều trị bằng cách cắt tinh hoàn ngoại khoa hoặc sử dụng thuốc.
• Điều trị bằng thuốc nội tiết: Sử dụng các loại thuốc kháng Androgen steroid (Cyproterone acetate, Megestrol acetate, Medroxyprogesterone acetate), kháng Androgen không steroid (Bicalutamide, Flutamide, Nilutamide), Abiraterone acetate, Enzalutamide.
• Hóa chất: Sử dụng các loại thuốc như Docetaxel, Mitoxantrone, Cabazitaxel.
• Điều trị miễn dịch và ức chế PARP: Trong điều trị ung thư tuyến tiền liệt, điều trị miễn dịch và ức chế PARP được sử dụng để tăng cường khả năng đáp ứng của hệ miễn dịch và ngăn chặn sự phát triển của tế bào ung thư. Các loại thuốc được sử dụng trong điều trị này bao gồm các chất ức chế PARP như olaparib, rucaparib và niraparib, cùng với các loại thuốc kích thích hệ miễn dịch như pembrolizumab và nivolumab. 
• Điều trị hỗ trợ: Sử dụng thuốc chống hủy xương nếu có di căn xương, và các biện pháp chăm sóc giảm nhẹ.

Mỗi bệnh nhân sẽ có từng phương pháp điều trị riêng biệt hoặc kết hợp các phương pháp điều trị khác nhau, tùy thuộc vào tình trạng và mong muốn của từng người.

Phòng ngừa ung thư tuyến tiền liệt

Để phòng ngừa ung thư tuyến tiền liệt, có một số cách bạn có thể áp dụng:

• Ăn uống lành mạnh: Bạn nên tăng cường tiêu thụ rau củ và trái cây, đồng thời giảm ăn thịt đỏ và chất béo động vật. Chế độ ăn uống lành mạnh có thể giúp giảm nguy cơ mắc ung thư tiền liệt tuyến.
• Tập thể dục đều đặn: Thực hiện các bài tập thể dục thường xuyên có thể giúp giảm nguy cơ ung thư tiền liệt tuyến. Hơn nữa, duy trì quan hệ tình dục đều đặn và với tần suất phù hợp có thể giúp duy trì sức khỏe tuyến tiền liệt.
• Giảm căng thẳng: Căng thẳng và áp lực trong cuộc sống hàng ngày có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tuyến tiền liệt. Hãy tìm cách giảm căng thẳng bằng cách thực hiện các hoạt động thư giãn như yoga, thiền, hoặc tham gia các hoạt động giảm stress khác.
• Đi khám sức khỏe định kỳ: Đi khám sức khỏe định kỳ giúp phát hiện sớm các vấn đề liên quan đến tuyến tiền liệt. Việc phát hiện ung thư tiền liệt ở giai đoạn sớm có thể cải thiện tiên lượng và cung cấp các phương pháp điều trị hiệu quả.
• Tránh hút thuốc: Hút thuốc có thể tăng nguy cơ mắc ung thư tiền liệt tuyến. Hãy cố gắng từ bỏ thuốc lá hoàn toàn hoặc giảm thiểu tiếp xúc với khói thuốc để bảo vệ sức khỏe tuyến tiền liệt.

Ngày nay, nhờ sự tiến bộ trong việc chẩn đoán và điều trị, tỷ lệ sống sót của các bệnh nhân ung thư tuyến tiền liệt đã được cải thiện đáng kể. Điều quan trọng vẫn là phát hiện bệnh sớm và điều trị kịp thời.