Viêm khớp gối là gì? Triệu chứng điển hình, cách điều trị

Vùng xương đầu gối do chịu nhiều lực tác động, lại phải hoạt động nhiều nên là một trong những vị trí dễ tổn thương, trong đó có mắc các bệnh lý viêm khớp. Có nhiều phương pháp điều trị với mục đích giảm các triệu chứng của viêm khớp đầu gối và ngăn ngừa tổn thương thêm. Cụ thể mời bạn đọc theo dõi nội dung chi tiết trong bài viết. 

Viêm khớp gối là gì?

Viêm khớp gối là tình trạng viêm và thoái hóa của sụn khớp gối.

Khớp gối gồm 3 xương tạo thành: 

• Xương đùi ( xương đùi).
• Xương ống chân (xương chày).
• Xương bánh chè (xương bánh chè).

Sụn ​​là lớp phủ trơn trên các đầu xương đóng vai trò như một lớp đệm, giúp các xương không cọ xát với nhau và cho phép đầu gối uốn cong, duỗi thẳng một cách trơn tru.

Sụn ​​đầu gối bao phủ phần cuối của xương đùi (xương đùi), đỉnh của xương ống chân (xương chày) và mặt sau của xương bánh chè. Khi sụn mòn đi, khoảng cách giữa các xương bị thu hẹp lại. Trong bệnh viêm khớp tiến triển, có thể hình thành các vết cọ xát trên xương và gai xương (vết sưng trên xương).

Các loại viêm khớp gối

Có nhiều loại viêm khớp khác nhau, nhưng dễ ảnh hưởng đến đầu gối nhất là thoái hóa khớp gối, viêm khớp dạng thấp và viêm khớp sau chấn thương.

• Thoái hóa khớp gối: là hiện tượng hao mòn và mất dần sụn khớp, sụn bị phá vỡ dẫn đến đau và viêm. Đây là dạng viêm khớp gối phổ biến nhất và có thể ảnh hưởng đến các khớp khác. 
• Viêm khớp dạng thấp ở đầu gối: Viêm khớp dạng thấp là một bệnh tự miễn dịch trong đó hệ thống miễn dịch tấn công các mô khỏe mạnh ở một số khớp của cơ thể, bao gồm cả đầu gối. Điều này gây viêm màng hoạt dịch, bao quanh khớp gối. Các tế bào viêm giải phóng các chất bào mòn sụn khớp gối theo thời gian. 
• Viêm khớp gối sau chấn thương: Tiền sử chấn thương hoặc chấn thương ở đầu gối có thể dẫn đến sự phát triển của bệnh viêm khớp. Tổn thương dây chằng đầu gối làm cho khớp kém ổn định theo thời gian, có thể dẫn đến bào mòn sụn.

Triệu chứng viêm khớp gối

Dấu hiệu viêm khớp ở đầu gối có thể bao gồm:

• Đau ở đầu gối, có thể thấy đau gối vào buổi sáng sau khi ngủ dậy. Đau có thể trở nên nặng hơn do một số cử động và bài tập nhất định, bao gồm đi bộ hoặc đứng lâu.
• Cứng khớp gối, nhất là vào buổi sáng, gây khó khăn khi gập và duỗi thẳng đầu gối.
• Tình trạng sưng, viêm khớp. Vùng da ở đầu gối có thể đỏ tấy, sờ vào thấy ấm nóng.
• Nghe tiếng lạo xạo hoặc tiếng lục khục phát ra khi di chuyển. Những triệu chứng này có thể xảy ra khi bị mất dịch khớp và sụn khớp bị bào mòn.  
• Đầu gối yếu: thường là kết quả của việc giảm hoạt động và dẫn đến teo cơ tứ đầu hoặc cơ gân kheo. Viêm khớp gối có thể làm giảm mức độ di chuyển của người bệnh, khiến khớp thậm chí yếu hơn và làm trầm trọng thêm các triệu chứng.

Tuy không gây tử vong nhưng viêm khớp gối có ảnh hưởng lớn đến khả năng vận động của người bệnh. Bên cạnh đó, các triệu chứng đau, cứng khớp, sưng viêm,... cũng khiến bệnh nhân gặp trở ngại trong sinh hoạt hàng ngày, mệt mỏi, khó ngủ, giảm sự tập trung và năng suất làm việc. 

Nguyên nhân gây viêm khớp gối

• Tuổi tác: Viêm xương khớp là một tình trạng thoái hóa. Càng lớn tuổi, sụn khớp gối càng dễ bị thoái hóa.
• Di truyền: Các khuyết tật khớp nhẹ hoặc khớp lỏng lẻo và các khuyết tật di truyền có thể góp phần gây viêm xương khớp ở đầu gối.
• Thừa cân: Thừa cân hoặc béo phì gây căng thẳng cho đầu gối theo thời gian.
• Chấn thương: Chấn thương nghiêm trọng hoặc chấn thương lặp đi lặp lại ở đầu gối có thể dẫn đến thoái hóa khớp nhiều năm sau đó.
• Các công việc và môn thể thao đòi hỏi các chuyển động thể chất lặp đi lặp lại gây căng thẳng cho đầu gối có thể làm tăng nguy cơ phát triển viêm xương khớp.
• Giới tính: Phụ nữ sau mãn kinh có nhiều khả năng bị thoái hóa khớp hơn nam giới.
• Kích hoạt tự miễn dịch: Mặc dù nguyên nhân của bệnh viêm khớp dạng thấp vẫn chưa được nghiên cứu rõ ràng, nhưng các tác nhân gây ra các bệnh tự miễn dịch vẫn là một lĩnh vực đang được nghiên cứu tích cực.
• Các dị tật khớp gối và chân vòng kiềng tạo áp lực cao hơn bình thường lên một số phần của khớp gối và có thể làm mòn sụn ở những vùng đó.
• Ảnh hưởng của các tình trạng sức khỏe khác: Những người mắc bệnh tiểu đường, cholesterol cao,... và thiếu vitamin D có nhiều khả năng bị viêm xương khớp.

Chẩn đoán viêm khớp gối

Bác sĩ có thể chỉ định một số xét nghiệm và quy trình chẩn đoán sau đây để xác định xem người bệnh có bị loại viêm khớp gối nào hay không:

• Thăm khám lâm sàng, khai thác tiền sử, kiểm tra thể chất
• Xét nghiệm máu: các dấu hiệu di truyền hoặc kháng thể RA
• Chụp X-quang để xác định mất sụn ở đầu gối. Mặc dù không thể nhìn thấy sụn trên X-quang, nhưng việc thu hẹp không gian khớp giữa các xương cho thấy sụn bị mất. X-quang còn cho thấy gai xương và u nang, có thể do viêm xương khớp gây ra.
• Chọc hút dịch khớp gối: thủ thuật đưa kim vào trong bao hoạt dịch để hút ra dịch khớp giúp xác định chẩn đoán khi nguyên nhân của viêm khớp chưa được biết rõ. 
• Các chẩn đoán hình ảnh khác như chụp MRI hoặc CT

*Lưu ý: Trong quá trình thăm khám thực tế, tùy trình trạng người bệnh, bác sĩ sẽ có chỉ định xét nghiệm, chụp chiếu phù hợp. 

Cách điều trị viêm khớp gối như thế nào?

Nhìn chung, phương pháp điều trị sẽ khác nhau tùy thuộc vào loại viêm khớp, giai đoạn bệnh, tuổi tác, mức độ nghiêm trọng của cơn đau và các yếu tố khác. Mặc dù không thể đảo ngược tình trạng sụn bị bào mòn, nhưng có nhiều cách để giảm đau và ngăn ngừa tổn thương thêm.

Phương pháp điều trị nội khoa

• Sử dụng thuốc và thuốc tiêm. Chẳng hạn như tiêm H.A axit hyaluronic là phương pháp điều trị thoái hóa khớp gối, giúp giảm đau, tăng cường khả năng vận động và bảo vệ sụn khớp. 
• Nẹp đầu gối: giúp khớp ổn định hơn, hỗ trợ giảm đau xương bánh chè, cải thiện khả năng vận động. 
• Vật lý trị liệu để cải thiện sức mạnh và phạm vi chuyển động. Trong điều trị các bệnh lý Cơ xương khớp, vật lý trị liệu thường được kết hợp với việc dùng thuốc để mang lại hiệu quả cao trong điều trị.

Phẫu thuật viêm khớp gối

Nếu các phương pháp điều trị nội khoa không giúp giảm đau và cải thiện khả năng vận động, bác sĩ có thể chỉ định thực hiện phẫu thuật để duy trì khả năng hoạt động của khớp gối, chẳng hạn như:

• Phẫu thuật nội soi lấy bỏ tổ chức viêm, vá lại sụn hỏng
• Thay khớp gối: bác sĩ sẽ tiến hành cắt bỏ phần đầu xương đã bị hư và tái tạo bằng vật liệu nhân tạo. Phẫu thuật này sẽ giúp tránh tình trạng các đầu xương tiếp xúc trực tiếp với nhau khi di chuyển, hạn chế tối đa đau đớn cho người bệnh, đồng thời sửa chữa các biến dạng của khớp, trục chi. Tuy nhiên đây là phương án điều trị cuối cùng nếu khớp đau, biến dạng, không đáp ứng điều trị nội khoa.

Chăm sóc bệnh viêm khớp gối hiệu quả tại nhà

Trong quá trình chữa trị viêm khớp gối, chế độ dinh dưỡng, chế độ luyện tập, vận động rất quan trọng. Bạn đọc có thể tham khảo một số lưu ý sau khi chăm sóc, điều trị bệnh tại nhà:

• Bổ sung dưỡng chất và các vitamin tốt cho sức khỏe xương khớp: trong bữa ăn hàng này, người nhà, người bệnh có thể lưu ý sử dụng các thực phẩm như:
  
  • Ăn nhiều trái cây và rau củ: Đây là những thực phẩm chứa chất chống oxy hóa, giúp bảo vệ tế bào khỏi bị hư hại, tổn thương. Chất chống oxy hóa được tìm thấy trong trái cây và rau như: táo, hành tây, hẹ tây và dâu tây,...
  • Bổ sung Omega-3 có nhiều trong các loại cá béo như: cá hồi, cá ngừ, cá thu, cá trích và cá mòi,...
  • Tăng tường vitamin C: Vitamin C xây dựng collagen và mô liên kết, giúp xương chắc khỏe. Một số loại rau quả có hàm lượng vitamin C cao như trái cây họ cam, ớt đỏ, dâu tây, bông cải xanh, bắp cải,...
• Tập thể dục với bài tập, cường độ tập phù hợp
• Hạn chế mang vác vật nặng
• Giữ tư thế thẳng trong sinh hoạt, lao động

Đối với các tình trạng viêm khớp gối, phải sống chung lâu dài với bệnh, tuân theo chỉ định điều trị từ bác sĩ, kết hợp với chăm sóc tại nhà và thăm khám định kỳ là điều quan trọng. Hy vọng những chia sẻ về chứng viêm khớp gối trên đây sẽ là nguồn tham khảo hữu ích cho người nhà, người bệnh.