Bệnh trầm cảm: dấu hiệu, nguyên nhân và cách điều trị

Theo các bác sĩ chuyên khoa tâm thần, nguy cơ mắc bệnh trầm cảm trong suốt cuộc đời người là 15 - 25%. Bệnh có thể gặp ở bất kỳ độ tuổi nào và giới tính nào. 

Hãy cùng BookingCare theo dõi phần nội dung tiếp theo để hiểu rõ hơn về dấu hiệu, nguyên nhân và cách điều trị bệnh trầm cảm.

Trầm cảm ảnh hưởng đến cảm xúc,suy nghĩ, hành vi, trí nhớ, chú yếu của người bệnh, khiến cho người bệnh có thể gặp nhiều khó khăn trong cuộc sống, hay các vấn đề về thể chất và tinh thần.

Theo ThS.BS.Chuyên khoa ll Nguyễn Ngọc Quang, Chuyên gia tư vấn Tâm thần - Tâm lý trị liệu Bệnh viện Chợ Rẫy thì bệnh trầm cảm phổ biến đến mức có đến 60-70% dân số trên thế giới từng bị trầm cảm vào một lúc nào đó trong cuộc đời mình.

Bài viết được cố vấn chuyên môn và kiểm duyệt bởi BS Nguyễn Ngọc Quang.

Các dấu hiệu của bệnh trầm cảm

Bệnh trầm cảm là bệnh rối loạn cảm xúc thường gặp. Người bệnh thường có tâm trạng buồn bã, có hoặc không kèm theo triệu chứng hay cảm xúc không ổn định như khóc lóc, giận dữ vô cớ, thiếu hay giảm động lực, giảm hứng thú trong mọi việc, kể cả những hoạt động nằm trong sở thích trước đây.

Các triệu chứng trầm cảm bao gồm:

• Cảm giác buồn bã hay bất hạnh.
• Khó chịu hay thất vọng, ngay cả đối với những việc nhỏ.
• Mất quan tâm hay niềm vui trong các hoạt động bình thường.
• Giảm ham muốn tình dục
• Mất ngủ hoặc ngủ quá nhiều
• Thay đổi trong sự thèm ăn, trầm cảm thường gây ra giảm sự thèm ăn và giảm cân, nhưng ở một số người nó gây ra thèm ăn và tăng cân
• Kích động hoặc bồn chồn
• Chậm lại suy nghĩ, nói hoặc cử động cơ thể
• Tính do dự, lãng trí
• Mệt mỏi và mất năng lượng, ngay cả nhiệm vụ nhỏ có thể dường như đòi hỏi rất nhiều nỗ lực
• Cảm xúc vô dụng hay tội lỗi, lưu luyến về thất bại trong quá khứ hoặc đổ lỗi cho chính mình khi mọi thứ không phải
• Vấn đề tư duy, tập trung, quyết định và ghi nhớ
• Thường xuyên suy nghĩ về cái chết hoặc tự tử
• Khóc không có lý do rõ ràng
• Không giải thích được vấn đề, chẳng hạn như đau lưng hay đau đầu

Đối với một số người, các triệu chứng trầm cảm rất nặng, rõ ràng. Những người khác nói chung cảm thấy đau khổ hay hạnh phúc mà không thực sự biết tại sao. Trầm cảm ảnh hưởng đến mỗi người theo những cách khác nhau.

Khi có dấu hiệu trầm cảm, bạn không nên tự chịu đựng, mà nên đi khám tại các bệnh viện, phòng khám chữa trầm cảm uy tín hoặc tư vấn với bác sĩ từ xa, chuyên gia tâm lý từ xa để được chẩn đoán, tư vấn và điều trị. 

Các triệu chứng trầm cảm ở trẻ em và thiếu niên

Triệu chứng thường gặp của trầm cảm có thể là một chút khác nhau ở trẻ em và thiếu niên hơn là ở người lớn.

Ở trẻ nhỏ, các triệu chứng của trầm cảm có thể bao gồm buồn bã, khó chịu, thất vọng và lo lắng. Các triệu chứng ở thiếu niên có thể bao gồm lo lắng, tức giận và tránh giao tiếp xã hội.

Thay đổi trong suy nghĩ và giấc ngủ là dấu hiệu của trầm cảm ở thanh thiếu niên và người lớn, nhưng không phải là phổ biến ở trẻ em. Ở trẻ em và thiếu niên, trầm cảm thường xảy ra cùng với các vấn đề hành vi và điều kiện sức khỏe tâm thần khác như lo lắng hay rối loạn (ADHD).

Các triệu chứng trầm cảm ở người lớn tuổi

Ở người cao tuổi, trầm cảm có thể bị bỏ qua chẩn đoán vì triệu chứng - ví dụ mệt mỏi, chán ăn, khó ngủ hoặc mất quan tâm đến sinh lý - có thể dường như được gây ra bởi bệnh khác.

Người lớn tuổi với trầm cảm có thể nói họ cảm thấy không hài lòng với cuộc sống nói chung, chán, bất lực hoặc vô giá trị. Họ luôn luôn có thể muốn ở nhà thay vì đi ra ngoài xã hội hoặc làm những việc mới.

Suy nghĩ chuyện chết chóc hay cảm xúc ở người cao tuổi là dấu hiệu của trầm cảm nghiêm trọng mà không bao giờ được thực hiện nhẹ nhàng, đặc biệt là ở nam giới. Trong số tất cả những người trầm cảm, người đàn ông lớn tuổi là có nguy cơ tự tử cao nhất.

Nếu cảm thấy chán nản, làm một cuộc hẹn để gặp bác sĩ hoặc chuyên gia tâm lý ngay khi có thể. Các triệu chứng trầm cảm có thể không tự tốt hơn - và trầm cảm có thể sẽ xấu đi nếu không được điều trị.

Nếu không điều trị, trầm cảm có thể dẫn đến vấn đề khác về sức khỏe tâm thần và thể chất hoặc các vấn đề trong các khu vực khác của cuộc sống. Khi Cảm xúc của trầm cảm bị rối loạn nặng dễ dẫn đến tự tử.

Nguyên nhân trầm cảm

Trầm cảm do các nguyên nhân sau gây nên:

• Nội sinh (trầm cảm chưa rõ nguyên nhân),có nhiều giả thuyết cho rằng do di truyền, yếu tố tự miễn, môi trường sống, xã hội nhưng chưa thực sự rõ ràng
• Trầm cảm do căng thẳng, do áp lực từ nhiều phía như công việc, gia đình, con cái, phá sản hay do những điều đột ngột xảy đến như mất đi người thân, mất tiền của...
• Trầm cảm có thể xuất hiện các bệnh lý hay chấn thương tác động trực tiếp đến não bộ
• Trầm cảm có thể không rõ nguyên nhân.

Các yếu tố nguy cơ khiến dễ mắc trầm cảm

Theo Bác sĩ Nguyễn Ngọc Quang mặc dù nguyên nhân chính xác của bệnh trầm cảm không được biết, các nhà nghiên cứu đã xác định được các yếu tố nhất định mà dường như làm tăng nguy cơ phát triển hoặc gây ra trầm cảm, bao gồm:

• Có yếu tố gia đình với người trầm cảm
• Phụ nữ có yếu tố nguy cơ cao hơn nam giới
• Có trải nghiệm đau thương như đứa trẻ
• Có thân nhân có tiền sử nghiện rượu
• Có thành viên gia đình những người đã tự sát
• Trải qua những sự kiện cuộc sống căng thẳng, chẳng hạn như cái chết của một người thân yêu
• Trầm cảm sau sinh
• Có một tâm trạng chán nản như một đứa trẻ.
• Có một căn bệnh nghiêm trọng, chẳng hạn như ung thư, bệnh tim, Alzheimer hoặc HIV / AIDS.
• Có đặc điểm tính cách, chẳng hạn như có lòng tự trọng thấp và đang quá phụ thuộc, tự quan trọng hoặc bi quan.
• Lợi dụng rượu, nicotin hay lạm dụng chất kích thích liên quan sử dụng ma túy.
• Sử dụng một số thuốc huyết áp cao, thuốc ngủ hoặc thuốc khác nhất định.

Các biến chứng của trầm cảm

Các biến chứng liên kết với trầm cảm có thể bao gồm:

• Lạm dụng rượu
• Chất lạm dụng
• Lo âu
• Bệnh tim và điều kiện y tế khác
• Vấn đề làm việc hay trường học
• Gia đình xung đột
• Mối quan hệ khó khăn
• Cô lập xã hội
• Tự tử

Để tránh những hệ quả xấu có thể xảy ra, ngay khi có dấu hiệu trầm cảm bạn cần đi khám với bác sĩ chuyên khoa Tâm bệnh để được đánh giá và tư vấn điều trị kịp thời. 

Cách phát hiện bệnh trầm cảm

Khi các bác sĩ nghi ngờ có ai đó đã trầm cảm, họ thường hỏi một số câu hỏi, các trắc nghiệm về Trầm cảm như Beck, Hamilton... và có thể làm các xét nghiệm y khoa và tâm lý. 

Cách điều trị bệnh Trầm cảm

Thạc sĩ, Bác sĩ Chuyên khoa II Nguyễn Ngọc Quang đã chia sẻ một số phương pháp điều trị Trầm cảm sau: 

Sử dụng thuốc

Một số thuốc chống trầm cảm có sẵn để điều trị trầm cảm. Có một số loại thuốc chống trầm cảm khác nhau. Thuốc chống trầm cảm thường được phân loại theo cách thức chúng ảnh hưởng đến tự nhiên theo cơ chế tác dụng liên quan chất dẫn truyền thần kinh Dopamin, Serotonin trong não để thay đổi cảm xúc.

Sử dụng thuốc cần theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa. Nhiều người lo sợ tác dụng phụ của thuốc có thể ảnh hưởng đến sức khỏe, nhưng nếu không điều trị thậm chí còn nguy hiểm hơn rất nhiều. 

Tư vấn Tâm lý

Tư vấn tâm lý điều trị trầm cảm là một trọng điểm. Trong đó là việc áp dụng Tâm lý trị liệu.

Tâm lý trị liệu là các phương pháp, kỹ thuật mà nhà tâm lý trị liệu sử dụng thông qua cách thức giao tiếp nhằm cải thiện tình trạng sức khỏe, tinh thần, tháo gỡ các vấn đề trong cảm xúc và hành vi của người bệnh.

Đối với trầm cảm, tâm lý trị liệu cũng như một phương pháp điều trị thay vì dùng thuốc thì là tư vấn. Nhà tư vấn tâm lý sẽ giúp người bệnh tháo gỡ nhưng điều mà họ không thể nhận ra, xác định những tiêu cực đang xoay quanh người bệnh từ đó làm cho người bệnh hiểu nơi những cảm xúc đến từ đâu, và dạy cho họ làm thế nào để đối phó với những cảm xúc.

Các nghiên cứu cho thấy tâm lý trị liệu là một phương thức điều trị rất hiệu quả, ưu điểm của phương pháp điều trị này là chỉ cần thông qua tư vấn tâm lý người bệnh không cần phải đối phó với các tác dụng phụ của việc uống thuốc. . Việc kết hợp thuốc trầm cảm với liệu pháp tâm lý trị liệu có thể rất hiệu quả.

Tác dụng của điều trị trầm cảm bằng tâm lý trị liệu

• Giúp giảm bớt, giải tỏa căng thẳng.
• Cung cấp cho người bệnh có một cái nhìn mới về các vấn đề.
• Giúp người bệnh chấp nhận sự thật dễ dàng hơn
• Tâm lý trị liệu giúp người bệnh dễ dàng đối phó với các tác dụng phụ từ việc sử dụng thuốc
• Học cách nói chuyện với người khác về tình trạng của bạn.
• Giúp phát hiện sớm tình trạng trầm cảm đang dần trở nên tồi tệ hơn
• Ổn định tâm lý và tinh thần cho người bệnh

Các liệu pháp tâm lý trị liệu ở đây là Tâm lý cá nhân, gia đình, tâm động học, liệu pháp hành vi và nhận thức.

Điều trị nội trú bệnh viện

Ở một số người, trầm cảm nghiêm trọng, ở lại bệnh viện là cần thiết. Bệnh nhân nội trú nằm viện là có thể cần thiết nếu không thể chăm sóc cho chính mình đúng cách hoặc khi đang gặp nguy hiểm ngay lập tức làm tổn hại đến bản thân hoặc người khác.

Các kỹ thuật cải thiện khác

Các kỹ thuật được sử dụng để cải thiện triệu chứng trầm cảm bao gồm: Châm cứu, yoga, thiền, hướng dẫn hình ảnh, massage trị liệu,...

Các bác sĩ tâm thần, chuyên gia tâm lý chuyên điều trị trầm cảm

Các bác sĩ tâm thần, chuyên gia tâm lý sẽ là người hỗ trợ đắc lực cho những bệnh nhân trầm cảm từ việc đánh giá tình trạng bệnh cho tới đồng hành cũng người trầm cảm vượt qua những giai đoạn khó khăn.

Dưới đây là danh sách các bác sĩ, chuyên gia chuyên điều trị trầm cảm đáng tin cậy tại khu vực Hà Nội và TPHCM mà bạn đọc có thể tham khảo. BookingCare sẽ ưu tiên giới thiệu những chuyên gia có tư vấn online dành cho những bạn ở xa hoặc không tiện di chuyển ra ngoài.

Bác sĩ điều trị trầm cảm tại Hà Nội

1. PGS.TS.BS Trần Hữu Bình

• Nguyên Viện trưởng Viện Sức khỏe Tâm thần quốc gia, Bệnh viện Bạch Mai
• Nguyên Phó Chủ nhiệm Bộ môn Tâm thần trường Đại học Y Hà Nội
• Chủ trì Hội chẩn lâm sàng bệnh nhân Tâm thần tại Viện Sức khỏe Tâm thần, Bệnh viện Bạch Mai
• Đào tạo Tiến sĩ, Thạc sĩ, Bác sĩ chuyên khoa II, Bác sĩ nội trú chuyên ngành Tâm thần, Y tế công cộng của Trường Đại học Y Hà Nội
• Ban chấp hành Hội Tâm thần học Việt Nam

PGS.TS.BS Trần Hữu Bình là chuyên gia đầu ngành trong lĩnh vực tâm lý, tâm thần. Vừa nắm giữ nhiều chức vụ quan tọng trong các tổ chức chuyên ngành, bác sĩ còn tích cực tham gia viết sách và thực hiện các công tình nghiên cứu xoay quanh chuyên ngành tâm thần học nói chung và trầm cảm nói riêng.

PGS.TS.BS Trần Hữu Bình nhận được nhiều review tốt từ những người đã thăm khám với chuyên môn cao và cách làm việc chuyên nghiệp. BS Trần Hữu Bình hiện có nhận tư vấn online giúp các bạn đọc ở xa có thể dễ dàng tiếp cận hơn.

Tư vấn với PGS.TS.BS Trần Hữu Bình tại:

2. TS.BS Trần Thị Hà An

• Hơn 20 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực sức khỏe tâm thần
• Hiện là Phó viện trưởng Viện sức khoẻ Tâm thần, Bệnh viện Bạch Mai
• Nguyên Trưởng phòng Thăm dò chức năng, Nguyên Phó trưởng phòng Tư vấn và Điều trị ngoại trú, Viện sức khỏe Tâm thần, Bệnh viện Bạch Mai

• Thành viên Hội Tâm thần học Việt Nam

TS.BS Trần Thị Hà An đã công tác tại Viện Sức khỏe tâm thần, Bệnh viện Bạch Mai từ năm 2017, tại đây bác sĩ đã tiếp xúc với rất nhiều trường hợp trầm cảm, từ đó tích lũy được vốn kinh nghiệm thực tiễn phong phú.

Thái độ và chuyên môn của TS.BS Hà An cũng được đánh giá cao khi nhận được nhiều phản hồi "Bác sĩ khám rất chuyên nghiệp và nhiệt tình", "Tôi đặt lich trước nên không phải chờ và găp đc bác sĩ ngay, bác sĩ rất tận tình nghe kể bệnh tình và có hướng điều trị cho bệnh nhân chu đáo"

Tư vấn với TS.BS Trần Thị Hà An tại:

3. BS CKII Nguyễn Văn Phi

• Hiện đang là Phụ trách khoa Sức khỏe tâm thần, Bệnh viện Lão khoa
• Giảng viên - Giáo vụ Đại học bộ môn Tâm thần, Đại học Y Hà Nội
• Từng công tác tại Viện sức khỏe Tâm thần, Bệnh viện Bạch Mai

BS CKII Nguyễn Văn Phi có thế mạnh về tư vấn và trị liệu tâm lý, cũng như điều trị và tư vấn một số rối loạn tâm thần như rối loạn giấc ngủ (ngủ kém, mất ngủ, mộng du,...), rối loạn cảm xúc (trầm cảm, hưng cảm), các rối loạn lo âu, stress,...

BS CKII Nguyễn Văn Phi cũng rất tích cực trong các hoạt động tư vấn, phổ cập các vấn đề sức khỏe tâm thần trên VTV và VTC đến mọi người. BS có lịch thăm khám tại Bệnh viện Lão khoa TW, do là bệnh viện công nên chi phí tại đây khá hợp lý, bạn đọc quan tâm có thể tham khảo.

Tư vấn với BS CKII Nguyễn Văn Phi tại:

Bác sĩ điều trị trầm cảm tại TPHCM

Tiếp theo sẽ là những bác sĩ, chuyên gia điều trị trầm cảm giỏi tại TPHCM để bạn đọc khu vực này tham khảo.

1. BS CKII Trần Thị Minh Khuyên

• Nguyên Trưởng khoa lâm sàng, Bệnh tâm thần TPHCM
• Giám định viên tư pháp chuyên ngành Tâm thần giám định các trường hợp trọng án, các trường hợp có liên quan pháp lý do cảnh sát điều tra, tòa án các cấp trưng cầu.
• Tốt nghiệp Tâm lý trị liệu, trường Tâm lý Thực hành Paris 

BS CKII Trần Thị Minh Khuyên là một bác sĩ tâm thần đáng tin cậy tại TPHCM. Bên cạnh chuyên môn đã được minh chứng qua các chức vụ ở bên trên thì bác sĩ còn nhận được nhiều review tốt như "Rất tốt. Sau này tôi sẽ đi khám lại cho cháu ạ, các bác sĩ và nhân viên rất tận tình giúp đỡ bệnh nhân ạ", "Mọi thứ đều rất tốt. Bác sĩ hỏi kỹ càng, chu đáo và nhẹ nhàng",...

Tư vấn với BS CKII Trần Thị Minh Khuyên tại

1. ThS.BS Nguyễn Thi Phú

• Gần 20 năm kinh nghiệm khám, chẩn đoán và chữa trị các bệnh lý về Tâm thần
• Hiện đang công tác tại Bệnh viện Đại Học Y Dược TPHCM
• Giảng viên tại Đại Học Y Dược TPHCM

ThS.BS Nguyễn Thi Phú nhận khám và điều trị đa dạng các vấn đề về tâm thần, tâm lý như mất ngủ, rối loạn lo âu, loạn thần và nổi bật nhất là trầm cảm và các rối loạn liên quan: khí sắc trầm, buồn, cảm giác chán nản, trống rỗng, mất hứng thú, hay khóc, giảm tập trung suy nghĩ, thiếu quyết đoán, cảm giác vô dụng, hay tự trách móc,...

Tư vấn với ThS.BS Nguyễn Thi Phú tại:

Bên cạnh thời gian công tác tại Bệnh viện Đại học Y dược TPHCM, nhằm đáp ứng những người thăm khám không có nhiều thời gian, không muốn chờ đợi, đông đúc thì ThS.BS Nguyễn Thi Phú có lịch khám PK Hello Doctor. Cụ thể:

2. BS CKII Trần Thị Minh Khuyên

• Nguyên Trưởng khoa lâm sàng, Bệnh tâm thần TPHCM
• Giám định viên tư pháp chuyên ngành Tâm thần giám định các trường hợp trọng án, các trường hợp có liên quan pháp lý do cảnh sát điều tra, tòa án các cấp trưng cầu.
• Tốt nghiệp Tâm lý trị liệu, trường Tâm lý Thực hành Paris 

BS CKII Trần Thị Minh Khuyên là một bác sĩ tâm thần đáng tin cậy tại TPHCM. Bên cạnh chuyên môn đã được minh chứng qua các chức vụ ở bên trên thì bác sĩ còn nhận được nhiều review tốt như "Rất tốt. Sau này tôi sẽ đi khám lại cho cháu ạ, các bác sĩ và nhân viên rất tận tình giúp đỡ bệnh nhân ạ", "Mọi thứ đều rất tốt. Bác sĩ hỏi kỹ càng, chu đáo và nhẹ nhàng",...

Tư vấn với BS CKII Trần Thị Minh Khuyên tại

3. Tiến sĩ tâm lý Giang Thiên Vũ

• Giảng viên - Tiến sĩ chuyên ngành Tâm lý học tại Đại học Sư phạm TP. HCM

• Chuyên gia tư vấn cho nhóm đối tượng là vị thành niên (12 - 18 tuổi) và người trưởng thành trẻ tuổi (18 - 28 tuổi) về các vấn đề: kỹ năng xã hội, tình cảm, giáo dục, rối loạn cảm xúc: Trầm cảm, lo âu, sang chấn tâm lý

Khác với các bác sĩ bên trên thì TS Giang Thiên Vũ lại là chuyên gia tâm lý. Thay vì sử dụng thuốc và khắc phục triệu chứng thì TS Giang Thiên Vũ sẽ tập trung vào liệu pháp trò chuyện, từ đó tìm ra căn nguyên của vấn đề, giải phóng sang chấn.

Do đặc thù chuyên gia tâm lý nên chi phí thăm khám với TS Giang Thiên Vũ sẽ cao hơn nhiều lần so với những bác sĩ tâm thần, bạn đọc có thể cân nhắc lựa chọn tùy vào nhu cầu cá nhân cụ thể.

Tư vấn với Tiến sĩ tâm lý Giang Thiên Vũ tại

Trầm cảm là một căn bệnh kinh niên thường đòi hỏi phải điều trị lâu dài, như bệnh tiểu đường hoặc huyết áp cao. Vì vậy, người bệnh trầm cảm cũng cần được quan tâm, hỗ trợ và tư vấn điều trị như các bệnh mãn tính khác. Hầu hết những người bị trầm cảm cảm thấy tốt hơn với thuốc, tư vấn tâm lý hoặc các phương pháp điều trị khác.

Như vậy, trên đây là tổng quan về bệnh trầm cảm với các dấu hiệu, nguyên nhân và cách điều trị. Hy vọng bài viết đã đem đến những thông tin hữu ích và giúp những bạn đọc hiểu rõ hơn về căn bệnh trầm cảm.

Để tự đánh giá mức độ trầm cảm của mình, bạn đọc có thể tham khảo các bài kiểm tra dưới đây:

• Bài Test đánh giá Lo âu - Trầm cảm - Stress (DASS 21)
• Bài Test đánh giá lo âu ZUNG
• Bài test đánh giá mức độ trầm cảm BECK 
• Bài Test đánh giá mức độ trầm cảm sau sinh EPDS