Viêm da tiết bã - Triệu chứng, nguyên nhân và cách điều trị

Viêm da tiết bã là một loại bệnh có diễn biến dai dẳng, khó điều trị và hay tái phát. Bệnh thường tiến triển nặng hơn vào mùa thu - đông.

Hiện nay có đến 2-5% dân số thế giới bị mắc căn bệnh này. Vì vậy, việc hiểu biết về bệnh là vô cùng quan trọng. Bệnh nhân cần đến sự thăm khám của bác sĩ Da liễu để có phác đồ điều trị phù hợp.

Viêm da tiết bã là gì?

Viêm da tiết bã (hay còn gọi là viêm da dầu) là một bệnh ở da làm cho da khô và bong ra. Viêm da tiết bã làm da đỏ và tróc vảy. Bệnh thường ảnh hưởng đến vùng da hay tiết dầu, hay gặp nhất là khuôn mặt, ngực và lưng. 

Ở trẻ em, bệnh này có tên theo dân gian là bệnh “cứt trâu”. Bệnh này không lây nhiễm, không ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe tổng quát của bạn nhưng có thể ảnh hưởng đến vẻ bề ngoài và khiến bạn khó chịu.

Các triệu chứng thường gặp của bệnh

Các triệu chứng phổ biến thường xảy ra của bệnh Viêm da tiết bã bao gồm: 

• Da đóng vảy - màu trắng, dễ bong tróc hoặc hơi vàng, dầu và dính chặt - "gàu".
• Các vết da tổn thương. 
• Các mảng bao phủ một vùng của da.
• Da bị dầu hoặc nhờn. 
• Da bị ngứa - có thể trở nên nghiêm trọng hơn nếu da bị tổn thương dẫn đến càng ngứa hơn và bị chảy máu nếu gãi. 
• Bị đỏ nhẹ. 
• Tóc có thể bị rụng

Nguyên nhân gây viêm da tiết bã nhờn 

Nguyên nhân chính xác gây bệnh viêm da dầu vẫn chưa được xác định. Tuy nhiên qua một số nghiên cứu, các nhà khoa học nhận thấy bệnh có quan hệ mật thiết với hoạt động bất thường của hệ miễn dịch cộng hưởng với tác động từ nấm men Malassezia.

Viêm da tiết bã có thể bùng phát do ảnh hưởng của một số loại thuốc điều trị.

Ngoài ra bệnh lý này còn chịu ảnh hưởng của một số yếu tố rủi ro như:

• Di truyền: Nếu có người thân cận huyết mắc bệnh viêm da dầu hoặc vảy nến, bạn sẽ có nguy cơ mắc bệnh lý này cao hơn bình thường.
• Da dầu: Theo thống kê, người có làn da dầu thường có nguy cơ mắc bệnh viêm da tiết bã nhờn cao hơn bình thường. 
• Tác động từ thời tiết: Viêm da tiết bã nhờn thường có xu hướng bùng phát mạnh vào mùa thu - đông và giảm nhẹ vào mùa hè. 
• Suy giảm sức đề kháng: Cơ chế hình thành bệnh viêm da tiết bã có liên quan đến hoạt động bất thường của hệ miễn dịch. Nếu hệ miễn dịch suy yếu, bệnh có khả năng khởi phát và tiến triển mạnh.
• Chế độ dinh dưỡng: Thực phẩm nhiều đường, muối, dầu mỡ, gia vị cay nóng và rượu bia có thể kích thích da tiết nhiều dầu thừa, kích thích viêm da tiết bã bùng phát.
• Tác dụng phụ của thuốc: Một số loại thuốc điều trị (kháng sinh, thuốc corticoid, thuốc ức chế miễn dịch,…) có thể là yếu tố làm tăng nguy cơ bùng phát bệnh viêm da dầu.
• Một số yếu tố khác: Ngoài ra nguy cơ mắc bệnh cũng có thể tăng lên nếu có một số yếu tố rủi ro như rối loạn nội tiết tố, vệ sinh da kém, trầm cảm, căng thẳng thần kinh kéo dài, sinh sống trong môi trường ô nhiễm,…

Ảnh hưởng của bệnh viêm da tiết bã 

Viêm da tiết bã là bệnh da liễu lành tính, không gây ngứa ngáy và ảnh hưởng xấu đến sức khỏe. Tuy nhiên bệnh có thể tái phát nhiều lần, gây tác động xấu đến ngoại hình, hoạt động giao tiếp, tạo tâm lý thiếu tự ti và làm giảm chất lượng cuộc sống.

Hơn nữa ở những trường hợp không chăm sóc đúng cách, tổn thương da có thể lan tỏa rộng và gây ra nhiều bất lợi trong quá trình điều trị.

Các biện pháp điều trị viêm da tiết bã nhờn

Không có biện pháp điều trị viêm da dầu dứt điểm và triệt để. Vì vậy các biện pháp được áp dụng chỉ có tác dụng ngăn ngừa bệnh lan rộng, cải thiện thương tổn da và hạn chế tình trạng tái phát.

Dưới đây là một số biện pháp điều trị viêm da dầu được áp dụng phổ biến, bao gồm:

1. Sử dụng thuốc bôi và thuốc uống

Sử dụng thuốc là phương pháp chính trong quá trình điều trị viêm da tiết bã. Thông thường, bác sĩ sẽ chỉ định các loại thuốc bôi để làm giảm tổn thương và cải thiện sức đề kháng cho da.

Tuy nhiên trong trường hợp bệnh lan tỏa rộng và có tiến triển phức tạp, bác sĩ Da liễu có thể cân nhắc kết hợp cả thuốc bôi và thuốc uống. 

2. Liệu pháp ánh sáng 

Liệu pháp ánh sáng (quang trị liệu) được chỉ định với những trường hợp bệnh nặng, có xu hướng kéo dài và đáp ứng kém với thuốc điều trị. Biện pháp này sử dụng tia UVA hoặc UVB nhằm làm sạch vảy bong và cải thiện các triệu chứng trên da.

Quang trị liệu ít gây mỏng da, teo da và suy giảm miễn dịch như các loại thuốc điều trị tại chỗ. Tuy nhiên, biện pháp này có thể làm tăng tốc độ oxy hóa (lão hóa da) và gây ung thư. Chính vì vậy, bạn cần áp dụng quang trị liệu theo phác đồ điều trị từ bác sĩ chuyên khoa.

Xem thêm bài viết:

• 11 bác sĩ Da liễu giỏi và uy tín tại TP HCM
• 7 bác sĩ Da liễu giỏi và nhiều kinh nghiệm tại Hà Nội

3. Kết hợp với biện pháp chăm sóc

Ngoài việc sử dụng thuốc và áp dụng liệu pháp ánh sáng, bạn nên kết hợp với biện pháp chăm sóc để hỗ trợ cải thiện triệu chứng, tăng sức đề kháng cho da và hạn chế nguy cơ tái phát.

Biện pháp chăm sóc đối với bệnh viêm da tiết bã, bao gồm:

• Nên vệ sinh da với nước thường xuyên. Biện pháp này giúp làm sạch vảy bong, giảm dầu thừa và làm dịu vùng da bị ảnh hưởng.
• Dùng kem dưỡng ẩm dịu nhẹ 2 – 3 lần/ ngày nhằm điều hòa hoạt động tiết bã nhờn, làm mềm da và giảm hoạt động tăng sinh tế bào chết.
• Thay đổi xà phòng và các sản phẩm chăm sóc da nếu các sản phẩm này có độ pH cao và chứa nhiều thành phần có khả năng kích ứng.
• Nên tắm nắng 5 – 10 phút trong thời gian từ 6 – 9 giờ sáng. Tác động từ tia UVA và UVB có thể giảm nhẹ các triệu chứng của bệnh, thúc đẩy tổng hợp vitamin D và tăng cường sức đề kháng cho da.
• Giữ vệ sinh và đảm bảo da thông thoáng.
• Nghỉ ngơi và ăn uống điều độ nhằm cải thiện sức khỏe tổng thể, nâng cao miễn dịch và hỗ trợ ức chế bệnh.

Phòng ngừa viêm da tiết bã bằng cách nào?

Viêm da tiết bã là bệnh mãn tính và không thể điều trị hoàn toàn. Do đó bệnh có khả năng tái phát nhiều lần nếu không loại trừ các yếu tố rủi ro và thuận lợi.

Mặc dù không ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe nhưng tình trạng tái phát thường xuyên có thể tác động tiêu cực đến tâm lý. 

Vì vậy bên cạnh các biện pháp điều trị, bạn cần chủ động phòng ngừa bệnh với một số cách sau đây:

• Tránh sử dụng nhiệt và hóa chất lên da đầu. Đồng thời cần thận trọng khi dùng các sản phẩm chăm sóc và trang điểm.
• Nên dùng kem chống nắng, mang dù, nón và áo khoác khi phải hoạt động và di chuyển dưới ánh nắng có cường độ cao.
• Cân bằng nội tiết tố và nâng cao sức đề kháng bằng cách thiết lập giờ giấc sinh hoạt khoa học, ăn uống điều độ và luyện tập thường xuyên.
• Giải tỏa stress và căng thẳng bằng cách tập thể dục, đọc sách, nghỉ ngơi và nghe nhạc.
• Làm sạch và dưỡng ẩm da thường xuyên bằng các sản phẩm dịu nhẹ, an toàn và lành tính. Nếu gặp khó khăn trong việc chọn mua sản phẩm, bạn có thể tìm gặp bác sĩ da liễu để được tư vấn cụ thể.
• Hạn chế thức ăn chứa nhiều đường, chất bảo quản, chất béo, gia vị cay nóng, rượu bia và cà phê. Đồng thời, cần tránh hút thuốc lá và sử dụng chất kích thích.

Viêm da tiết bã có đặc tính dai dẳng và hay tái phát. Tuy nhiên bệnh khá lành tính và có thể kiểm soát nếu chăm sóc - điều trị đúng cách. Vì vậy ngay khi bùng phát thương tổn trên da, bạn cần chủ động thăm khám bác sĩ để được tư vấn kịp thời.

Nếu như chưa sắp xếp được thời gian đi khám trực tiếp với bác sĩ, bệnh nhân nên tham khảo ý kiến của bác sĩ Da liễu từ xa để nắm được tình trạng bệnh và có phương pháp điều trị phù hợp.

Xem thêm bài viết:

• 8 Bác sĩ Da liễu giỏi khám online (Khám từ xa qua video)