Tìm hiểu đau bụng dưới bên phải: Nguyên nhân và cách xử lý

Đau bụng dưới bên phải có thể rất dữ dội và đáng lo ngại, nhưng không phải lúc nào cũng là dấu hiệu của một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Tuy nhiên, hiểu được nguyên nhân và biết khi nào cần tìm kiếm sự chăm sóc y tế có thể giúp giảm bớt lo lắng và cải thiện triệu chứng.

Đặc điểm của đau bụng dưới bên phải

Đau bụng có nhiều nhiều nguyên nhân và có thể liên quan đến nhiều cơ quan khác nhau. Để thu hẹp phạm vi, có thể chia bụng làm 4 phân khu bởi hai đường thẳng qua rốn, đường thứ nhất đi từ mũi ức đến khớp mu và đường thứ 2 đi qua rốn vuông góc với đường thứ nhất. 

Đau bụng dưới rất có thể đến từ một trong các cơ quan trong khoang bụng dưới, bao gồm:

• Ruột non
• Đại tràng
• Ruột thừa
• Buồng trứng
• Tử cung
• Niệu quản
• Phúc mạc 
• Cơ bụng

Ngoài ra có thể do các cơn đau bụng trên bên phải, bên trái lan đến như thận trong nhiễm trùng thận, sỏi thận,… hay lan từ dưới tinh hoàn lên.

Nguyên nhân gây đau bụng dưới bên phải

Đau bụng dưới bên phải có thể xảy ra do tình trạng cấp tính hoặc mãn tính.

Cơn đau cấp tính xuất hiện đột ngột và có thể trầm trọng hơn theo thời gian. Nó cũng có thể biến mất mà không cần điều trị. Cơn đau mãn tính kéo dài hơn sáu tháng và có thể thay đổi cường độ trong thời gian đó. Trong một vài trường hợp có thể xuất hiện cơn đau bụng sau khi ăn. 

Đau bụng dưới bên phải có thể do các vấn đề từ vùng bụng và vùng chậu. Nam giới và nữ giới có các cơ quan sinh sản khác nhau ở vùng xương chậu, điều này cũng có thể góp phần gây đau ở vùng này. 

Dưới đây là một số nguyên nhân gây đau bụng dưới bên phải.

Một số nguyên nhân chung

• Viêm ruột thừa: là tình trạng viêm của cơ quan ruột thừa, gây đau đột ngột ở vùng bụng dưới bên phải và trầm trọng hơn khi cố gắng di chuyển hoặc thở. 
• Nhiễm trùng thận: Nhiễm trùng thận ở thận phải (hoặc cả hai) hoặc ở đường tiết niệu có thể dẫn đến đau bụng bên phải. Cơn đau này có thể được cảm nhận ở hai bên hoặc phía sau bụng và cần được bác sĩ điều trị đúng cách. 
• Sỏi thận: Sỏi thận là kết quả của sự tích tụ các khoáng chất và muối, có thể tăng kích thước và gây đau khi chúng di chuyển trong cơ thể. Cơn đau này có thể xảy ra ở vùng bụng dưới, ở hai bên hoặc ở lưng và có thể khá dữ dội. Sự can thiệp y tế kịp thời là điều cần thiết để giải quyết vấn đề và giảm bớt cơn đau. 
• Thoát vị: Đây là tình trạng một hoặc nhiều bộ phận bên trong cơ thể bị đẩy qua cơ quan giữ chúng cố định. Đau có thể xảy ra ở vùng thoát vị khi nâng, cười, ho hoặc căng thẳng.
• Hội chứng ruột kích thích (IBS): Đây là một tình trạng lâu dài phổ biến ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa, gây đầy hơi, thay đổi nhu động ruột, chất nhầy trong phân và đau bụng sau khi ăn. 
• Khó tiêu: Khó tiêu là một vấn đề rất phổ biến có thể xảy ra bất cứ lúc nào, đặc biệt là sau khi ăn hoặc uống. Ngoài đau bụng, nó có thể gây đầy hơi, cảm giác no bất thường, ợ hơi, buồn nôn, vị đắng trong miệng và đầy hơi. Nó thường tự khỏi theo thời gian và có thể được điều trị hiệu quả tại nhà. 

Đau bụng dưới bên phải có thể đặc trưng theo giới tính vì nó có thể xuất phát từ các cơ quan vùng chậu.

Nguyên nhân đau bụng dưới bên phải ở nữ giới 

Đau bụng dưới bên phải ở nữ giới thường có thể liên quan đến đau vùng chậu do các vấn đề liên quan đến các tình trạng phụ khoa sau:

• Đau bụng kinh: Đau bụng dưới bên phải ở phụ nữ rất phổ biến trong thời kỳ kinh nguyệt hoặc có kinh, có thể bắt đầu ngay cả trước khi kinh nguyệt bắt đầu. Đây là lý do phổ biến nhất gây đau ở phía dưới bên phải ở phụ nữ. Ngoài ra có thể kèm cả đau bụng dưới bên trái, buồn nôn, nôn, nhức đầu, chóng mặt và đầy hơi. 
• U nang buồng trứng: U nang buồng trứng có thể tự biến mất hoặc phát triển lớn hơn và vỡ ra, dẫn đến các triệu chứng nghiêm trọng như đau âm ỉ hoặc đau nhói ở vùng bụng dưới và cảm giác đầy bụng hoặc nặng nề. U nang buồng trứng cần được điều trị kịp thời; nếu không, chúng có thể dẫn đến các biến chứng đe dọa tính mạng.
• Mang thai ngoài tử cung: Mang thai ngoài tử cung là tình trạng trứng được thụ tinh làm tổ bên ngoài tử cung, đặc biệt là ở ống dẫn trứng. Điều này có thể gây chảy máu hoặc tiết dịch âm đạo.
• Xoắn buồng trứng: Xoắn buồng trứng có thể xảy ra khi buồng trứng bị xoắn, cắt đứt nguồn cung cấp máu cho buồng trứng, có thể dẫn đến đau bụng dữ dội. Các triệu chứng có thể thuyên giảm nếu buồng trứng tự xoắn lại. Nếu các triệu chứng vẫn tồn tại, hãy tìm kiếm sự chăm sóc y tế.
• Bệnh viêm vùng chậu (PID): PID có thể do nhiễm trùng do vi khuẩn như chlamydia hoặc lậu, phần lớn mắc phải khi giao hợp không được bảo vệ. Tuy nhiên, một số bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn, chẳng hạn như viêm âm đạo do vi khuẩn, có thể xảy ra một cách tự nhiên. PID gây ra các triệu chứng đau, tiết dịch âm đạo bất thường và đau khi đi tiểu. 

Nguyên nhân đau bụng dưới bên phải ở nam giới

• Thoát vị bẹn: Thoát vị bẹn là một trong những loại thoát vị phổ biến nhất, chủ yếu gặp ở nam giới. Đau ở vùng bụng dưới bên phải ở nam giới thường có thể là do tình trạng này, nơi có thể nhận thấy một khối phồng ở vùng háng cùng với đau và rát. Thoát vị bẹn thường được điều trị bằng chăm sóc y tế thích hợp.
• Xoắn tinh hoàn: Khi tinh hoàn bị xoắn quanh thừng tinh, có thể cắt đứt lưu lượng máu đến tinh hoàn, dẫn đến đau đột ngột và dữ dội, sưng bìu, sốt, buồn nôn, nôn và đỏ hoặc sẫm màu bất thường ở bìu. Can thiệp y tế kịp thời có thể giúp điều trị xoắn tinh hoàn thành công.

Điều trị đau bụng dưới bên phải

Mức độ nghiêm trọng của cơn đau dựa trên thời gian, vị trí và cường độ Đau bụng dưới bên phải đột ngột và dữ dội cần được đánh giá y tế để có phương pháp điều trị thích hợp. 

Điều trị tình trạng đau bụng dưới bằng các biện pháp điều trị tại nhà có thể trì hoãn hoặc cản trở việc chẩn đoán chính xác. Khi tình trạng bệnh được chẩn đoán chính xác, thuốc giảm đau, kháng sinh hoặc phẫu thuật có thể được chỉ định để giảm đau và ngăn ngừa các biến chứng.

Khi nào người bệnh đau bụng dưới bên phải cần gặp bác sĩ

Cơn đau ở phía dưới bên phải của bụng có thể là đau âm ỉ hoặc đau nhói, có thể khỏi nhanh hoặc kéo dài 1 - 2 ngày. Hầu hết các trường hợp đau bụng dưới bên phải có thể không nghiêm trọng.

Tuy nhiên, nếu cơn đau dữ dội đột ngột ở vùng bụng dưới kèm theo một hoặc nhiều triệu chứng báo động đỏ sau đây, cần được chăm sóc y tế ngay lập tức:

• Sốt
• Nôn mửa, nôn kéo dài hoặc nôn ra máu
• Phân có máu hoặc phân đen
• Ăn không ngon
• Khó thở
• Chóng mặt 
• Đau tức ngực
• Vàng da vàng mắt
• Sụt cân không rõ nguyên nhân

Nhìn chung đau bụng dưới bên phải khó có thể xác định rõ nguồn gốc gây đau. Tìm hiểu mức độ nghiêm trọng của các vấn đề ảnh hưởng đến cơ thể giúp tìm ra nguyên nhân và phương phương điều trị thích hợp.

Hãy thăm khám với bác sĩ chuyên môn khi tình trạng đau kéo dài không cải thiện hoặc khi kèm các triệu chứng báo động đỏ trên để chẩn đoán và điều trị kịp thời.